Έλενα Πέγκα: «Στην Ευρώπη υποφέρουμε από έναν συντηρητισμό»

Συνέντευξη: Ελισάβετ Σταμοπούλου

Ο φόβος πρωταγωνιστεί εκεί που τα πάθη είναι ανομολόγητα και η αλήθεια βρίσκεται κρυμμένη πίσω από τις επιθυμίες. Σε αυτή την κατάσταση μεταφέρει το κοινό η σκηνοθέτις Έλενα Πέγκα, που παρουσιάζει από τις 22 Ιανουαρίου στο Νέο Θέατρο Βασιλάκου, το διαχρονικό έργο του Στέφαν Τσβάιχ, Φόβος. Σε συνέντευξή της στο in.gr μιλά για τις σκέψεις που δεν εγκαταλείπουν ποτέ τον άνθρωπο, για τον συντηρητισμό που παρατηρείται εντός της Ευρώπης, για τις ερωτικές επιθυμίες, αλλά και για την έννοια της απαγόρευσης.

Εισέρχεστε στο «Φόβο» του Στέφαν Τσβάιχ. Μιλήστε μας για τη σκηνοθετική αυτή εμπειρία
Πρόκειται για μια μικρή νουβέλα του Στέφαν Τσβάιχ γραμμένη το 1913 πριν από 100 χρόνια περίπου. Στο σύγχρονο θέατρο υπάρχει μια τάση να ανεβαίνουν τέτοια έργα στο σανίδι και να γίνονται ταινίες. Στο έργο τα συναισθήματα είναι έντονα, εστιάζει τόσο πολύ στην ατμόσφαιρα του φόβου που σε κάνει να θέλεις να δεις όλα αυτά που περιγράφει πάνω στη σκηνή, το πώς τιμωρεί ο ένας τον άλλον. Το πάθος που υπάρχει στις σχέσεις έχει ενδιαφέρον να το δεις με σώματα. Αυτό ήταν που καταρχήν μου κίνησε το ενδιαφέρον για να ανέβει το έργο στο θέατρο. Το κείμενο είναι λιτά γραμμένο, άχρονο, δεν μας περιγράφει μια Βιέννη του 1913. Είναι μια πράξη συζυγικής απιστίας. Βλέπουμε μια κατάσταση φόβου με αναπάντεχες συνέπειες και τραγική κατάληξη.

Ο συντηρητισμός διαφαίνεται μέσα από το έργο;
Βλέπουμε έναν κατασκευασμένο φόβο. Το έργο δεν έχει να κάνει με το φόβο της φύσης, αλλά με τους κοινωνικούς φόβους. Με το φόβο της αποδοχής, του κοινωνικού αποκλεισμού, της κοινωνικής θέσης. Όλα αυτά οδηγούν στο ψέμα, οι άνθρωποι δεν ομολογούν τα πάθη τους.

Το έργο περιγράφει, δηλαδή, καταστάσεις που παρατηρούμε να συμβαίνουν και σήμερα
Αυτό είναι και το φοβερό. Πρόκειται για ένα κλασικό κείμενο που μας αφορά και σήμερα πολύ. Παρόλο που έχουμε προχωρήσει σε τομείς, για τα κοινωνικά ζητήματα υπάρχει ένας συντηρητισμός, ο φόβος της αλήθειας. Το έργο έχει παιχτεί και σε Θεσσαλονίκη, Καλαμάτα και Καβάλα και είχε πολύ μεγάλη απήχηση επειδή μιλά για κάτι που μας αφορά όλους. Για το τι είναι απαγορευμένο και ανήθικο.

Οι ερωτικές επιθυμίες, που δεν εντάσσονται σε ένα συνηθισμένο πλαίσιο, παρουσιάζονται με τρόπο που να εγείρει ερωτήματα περί ανηθικότητας;
Δεν πιστεύω πως υπάρχει ανήθικη επιθυμία, μόνο αν θέλεις να σκοτώσεις κάποιον. Στο ερωτικό ζήτημα είναι επιτρεπτές οι επιθυμίες που μπορεί να έχει κάποιος και κοινωνικά ορίζονται ως απαγορευμένες.

Στο κείμενο συναντάμε και φροϋδικές θεωρίες;
Το κείμενο έχει μεγάλη σχέση με την ψυχανάλυση γιατί ο Τσβάιχ ήταν φίλος του Φρόυντ. Βρισκόταν την ίδια εποχή στη Βιέννη και ήταν ενήμερος για τις θεωρίες που γεννιόντουσαν και που τον ενδιέφεραν πολύ. Έτσι τον ενδιέφερε η διείσδυση στους χαρακτήρες, το ψυχογράφημα δηλαδή, παρόλο που το έργο είναι γραμμένο στον απόηχο της Μαντάμ Μποβαρί, του Κουκλόσπιτου κτλ. Είχαν προηγηθεί τέτοια έργα με μια γυναίκα που κάνει κάτι που «παραβιάζει» κατά κάποιο τρόπο τους κανόνες. Στην περίπτωση του Τσβάιχ δεν τον ενδιέφερε η ηρωίδα, αλλά το συναίσθημα και οι καταστάσεις γι’αυτό και ονόμασε το έργο του Φόβο.

Διεισδύει, λοιπόν, στα ανθρώπινα συναισθήματα
Δείχνει πως για να κρατήσουμε έναν άνθρωπο συχνά επιστρατεύουμε και αθέμιτα μέσα .

Θα λέγαμε πως οι σύγχρονες κοινωνίες εκτρέφουν το φόβο;
Νομίζω πως ναι, ιδιαίτερα στις ευρωπαϊκές κοινωνίες υπάρχουν πιο αυστηροί κανόνες και πιστεύω πως υποφέρουμε από έναν συντηρητισμό και από τη δυσκολία να αντιμετωπίσουμε φόβους και αλήθειες. Έχουμε μεγάλη διαδρομή να διανύσουμε προς την απελευθέρωση, την ειλικρίνεια, την αμεσότητα στην επικοινωνία.

Πώς σχολιάζεται στο έργο η έννοια της απαγόρευσης;
Η πρωταγωνίστρια φοβάται την τιμωρία, οπότε αμέσως υπάρχουν απαγορεύσεις και όρια που δεν μπορεί να παραβιάσει. Ο ίδιος ο Τσβάιχ λέει πως η μεγαλύτερη τιμωρία είναι ο ίδιος μας ο φόβος. Προτείνει ως βασική διέξοδο την αλήθεια.

Πληροφορίες

Συντελεστές
Μετάφραση/Διασκευή: Έλενα Πέγκα
Στη μετάφραση συνεργάστηκε με την Μαριλένα Καβάζη, στην διασκευή με την Ορσία Σοφρά.
Σκηνοθεσία: Έλενα Πέγκα
Σκηνικό-Κοστούμια: Αντώνης Δαγκλίδης
Μουσική: Ορέστης Τάνης
Φωτισμοί: Στέλλα Κάλτσου
Επιμέλεια Κίνησης: Ιρις Νικολάου
Βοηθός Σκηνοθέτη: Μαριάνθη Μπαϊρακτάρη
Κιθάρες: Αλέξανδρος Καραδήμος
Παίζουν: Διαμαντής Καραναστάσης, Κατερίνα Μισιχρόνη, Κατερίνα Μαούτσου, Παναγιώτης Σούλης

Νέο Θέατρο Κατερίνας Βασιλάκου
Προφήτη Δανιήλ 3-5 και Πλαταιών, Κεραμεικός, τηλ. 2110132002-5, 2121042777

Πρεμιέρα 22 Ιανουαρίου 2016 έως 31 Ιανουαρίου
Παραστάσεις: Παρασκευή – Σάββατο 21.00 & Κυριακή 20.00
Τιμές εισιτηρίων: 15 ευρώ & 12 ευρώ
Διάρκεια παράστασης: 75 λεπτά

entertainment.in.gr