«Όλα ανοιχτά» – Ο πόλεμος με το Ισραήλ, ο παράγοντας Τραμπ και οι επιλογές του θεοκρατικού Ιράν

Από το ουκρανικό και τον πόλεμο Ισραήλ-Ιράν, μέχρι το θέμα των δασμών, η λήψη κρίσιμων αποφάσεων «εντός δύο εβδομάδων» είναι ένα ασαφές χρονοδιάγραμμα που έχει επικαλεστεί πολλές φορές έως τώρα ο απρόβλεπτος Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος αυτοπροβάλλεται ως ο «μάστερ των συμφωνιών» -ένας dealmaker.

Παρά τα πενιχρά έως τώρα αποτελέσματα των αμφιλεγόμενων διπλωματικών παρεμβάσεών του (συμπεριλαμβανομένης της αιματοβαμμένης Γάζας, που θέλει να μετατρέψει σε «Ριβιέρα της Μέσης Ανατολής», με μαζικό εκτοπισμό των Παλαιστινίων), οραματίζεται τον ρόλο του ειρηνοποιού.

Έχει δε επανεκλεγεί στον Λευκό Οίκο υπό το μότο «Πρώτα η Αμερική» και την υπόσχεση να μην εμπλακούν οι ΗΠΑ σε πολέμους, εξοργίζοντας τώρα τους MAGA υποστηρικτές του και την εκλογική βάση του με την προοπτική άμεσης εμπλοκής της Ουάσιγκτον στον πόλεμο Ισραήλ-Ιράν.

«Δεδομένου ότι υπάρχει σημαντική πιθανότητα για διαπραγματεύσεις, που μπορεί να γίνουν ή να μην γίνουν με το Ιράν στο εγγύς μέλλον, θα λάβω την απόφασή μου μέσα στις επόμενες δύο εβδομάδες», ήταν το μήνυμά του που ανέγνωσε το βράδυ της Πέμπτης η εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου, Κάρολαϊν Λέβιτ.

Οι αναφορές πληθαίνουν για τακτική επικοινωνία μεταξύ Ιρανών και Αμερικανών τις τελευταίες ημέρες, ενώ δράση έχει αναλάβει η λεγόμενη ομάδα «E3» των Ευρωπαίων ΥΠΕΞ Γερμανίας, Γαλλίας και Βρετανίας, με τις δικές τους δια ζώσης συνομιλίες με τον Ιρανό ΥΠΕΞ στη Γενεύη, προς διερεύνηση μιας πιθανής συμφωνίας για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης.

Αυτά, εν μέσω κλίματος αμοιβαίας καχυποψίας.

Πρακτικά η περίοδος λήψης αποφάσεων του Τραμπ κυμαίνεται μεταξύ 1-14 ημερών, με το εάν και πότε θα πατήσει το «κουμπί» παραμένει ο άγνωστος Χ.

Διάστημα κατά το οποίο θα δοκιμαστούν οι αντοχές και του Ιράν, αλλά και του Ισραήλ στο πολεμικό πεδίο.

Δίνει χρόνο στη διπλωματία.

Δίνει ωστόσο χρόνο και στο αμερικανικό Πεντάγωνο για να οργανώσει τις δυνάμεις του και σχέδια εμπλοκής σε έναν πόλεμο άγνωστης διάρκειας, έκτασης και έκβασης.

Εκατέρωθεν πυραυλικά πλήγματα και πόλεμος φθοράς

Από την Παρασκευή και 13 που ξέσπασε ο νέος πόλεμος στη Μέση Ανατολή με την ισραηλινή επιχείρηση «Ανερχόμενος Λέων» κατά του Ιράν και τα πυραυλικά αντίποινα της Τεχεράνης, ο απολογισμός, το κόστος και το διακύβευμα αυξάνονται επικίνδυνα.

Σε ανθρώπινες ζωές και στις δύο πλευρές, σε υλικές ζημιές, σε επίπεδο οικονομικών επιπτώσεων και ασφάλειας παγκοσμίως, αλλά και διεθνούς νομιμότητας εν μέσω αντικρουόμενων εκτιμήσεων για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν και των διακηρύξεων του Ισραήλ υπέρ της καθεστωτικής αλλαγής στην Τεχεράνη.

Αν συνεχιστούν ως έχουν για άλλες δύο εβδομάδες οι εκατέρωθεν επιθέσεις, εν τω μεταξύ, θα δοκιμάσουν την αντοχή δύο ορκισμένων εχθρών, που ήταν σύμμαχοι μέχρι την ανατροπή του φιλοδυτικού Σάχη του Ιράν από την Ισλαμική Επανάσταση του 1979.

Παρά τις εκτιμήσεις ότι διαθέτει το μεγαλύτερο βαλλιστικό πρόγραμμα στη Μέση Ανατολή -με χιλιάδες πυραύλους διαφορετικού βεληνεκούς και ταχυτήτων- η Τεχεράνη δείχνει να εξαντλεί τα μέσα μεγάλης κλίμακας αντεπίθεσης.

Πολλώ μάλλον όταν οι ισραηλινοί βομβαρδισμοί έχουν καταστρέψει μεγάλο μέρος του υπέργειου οπλοστασίου της και οι πληρεξούσιοί της στον «Άξονα της Αντίστασης» έχουν αποδυναμωθεί: από τη Χαμάς και τη λιβανέζικη Χεζμπολάχ, μέχρι τις ιρακινές πολιτοφυλακές στη μετά Άσαντ Συρία.

Συν τω χρόνω ωστόσο (και με ερώτημα τυχόν σιωπηρή στρατιωτική ενίσχυση από τη Ρωσία, την Κίνα, τη Βόρεια Κορέα ή ακόμη και το Πακιστάν), το Ιράν ρίχνει στη μάχη προηγμένης τεχνολογίας πυραύλους, καταδεικνύοντας ότι η αντιπυραυλική άμυνα του Ισραήλ δεν είναι άτρωτη, ακόμη και με τη συνδρομή των ΗΠΑ.

Καταπονεί τις δυνατότητές της, προκαλώντας φονικά πλήγματα, καταστροφές και πανικό στον πληθυσμό.

Η δε κυβέρνηση Νετανιάχου μπορεί μεν να διακηρύττει ότι το Ισραήλ είναι σε θέση να πετύχει ακόμη και μονομερώς τους στόχους της επιχείρησης «Ανερχόμενος Λέων» (επισήμως για την εξάλειψη της «πυρηνικής απειλής» της Τεχεράνης), οι αναφορές ωστόσο πληθαίνουν για το τεράστιο οικονομικό κόστος και το μειούμενο απόθεμα βλημάτων αναχαίτισης στην ισραηλινή αντιπυραυλική ασπίδα.

Διπλωματική διέξοδος vs πολεμικής κλιμάκωσης

Εν μέσω ενός οργιώδους διπλωματικού παρασκηνίου για την αποφυγή γενίκευσης του πολέμου και εκκλήσεων των Ευρωπαίων και ρητών προειδοποιήσεων της Ρωσίας -και πιο συγκεκαλυμμένα της Κίνας- κατά της στρατιωτικής εμπλοκής των ΗΠΑ, το μεν Ιράν διαμηνύει ότι δεν προτίθεται να διαπραγματευτεί όσο το Ισραήλ συνεχίζει τις επιθέσεις.

Το δε Ισραήλ διατρανώνει -διλημματικά και σχεδόν εκβιαστικά πρωτίστως για τις ΗΠΑ- την αποφασιστικότητά του να πετύχει ακόμη και μόνο του τους στόχους της επιχείρησης «Ανερχόμενος Λέων», επαναφέροντας συνέχεια στο προσκήνιο την προοπτική της καθεστωτικής αλλαγής στην Τεχεράνη.

Τούτων λεχθέντων, χωρίς ουσιαστικές διπλωματικές παρεμβάσεις -και δη από την Ουάσιγκτον- γίνεται ορατό ένα επικίνδυνο επαπειλούμενο αδιέξοδο, παρά τις «πυροσβεστικές» προσπάθειες των Ευρωπαίων, που στην παρούσα φάση δείχνουν να έχουν αναλάβει τον ρόλο των πιο αξιόπιστων ενδιάμεσων μεταξύ ενός αναξιόπιστου ως προς τις πυρηνικές φιλοδοξίες του Ιράν και ενός απρόβλεπτου -πρακτικά αυτοεγκλωβισμένου στις επιλογές της συμμαχικής ηγεσίας του Ισραήλ- Αμερικανού προέδρου.

Στο μεσοδιάστημα οι κίνδυνοι ελλοχεύουν.

Όπως και στα άλλα πολεμικά μέτωπα που έχει ανοίξει, η ηγεσία του Ισραήλ δείχνει να μην έχει στρατηγική διπλωματικής εξόδου.

Το δε θεοκρατικό καθεστώς του Ιράν βρίσκεται στριμωγμένο στις «Συμπληγάδες» της διχασμένης Δύσης και της επιθετικότητας του Ισραήλ, δίνοντας πλέον μάχη επιβίωσης (προσώρας τουλάχιστον χωρίς εμφανή στήριξη από τους στρατηγικούς συμμάχους του) και με άγνωστες ακόμη τις προεκτάσεις μιας εδώ και καιρό εν εξελίξει διελκυστίνδας μεταξύ μετριοπαθών και σκληροπυρηνικών για τη διαδοχή του 86χρονου Αγιατολάχ Χαμενεΐ -δεδηλωμένα στόχου εξόντωσης από το Ισραήλ.

Παραμένει ως εκ τούτου άγνωστο εάν η Τεχεράνη θα επιλέξει την οδό της διπλωματίας ή αντίθετα την κλιμάκωση με παγκόσμιες προεκτάσεις.

Από την «ανατίναξη» της παγκόσμιας οικονομίας με το κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ και γενίκευση του πολέμου με επιθέσεις κατά αμερικανικών βάσεων στη Μέση Ανατολή και πέριξ αυτής, μέχρι έτερες ασύμμετρες επιθέσεις με την ενεργοποίηση ακόμη αδρανών «πυρήνων» των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης, περιφερειακά και μη.

Άπαντες προ κρίσιμων διλημμάτων

Μέγα ερώτημα παραμένει εάν οι όποιες διαβεβαιώσεις πέριξ του ειρηνικών σκοπών του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν θα θεωρηθούν επαρκείς για τη Δύση.

Τόσο, ώστε να μπει «φρένο» στη σημερινή ηγεσία του Ισραήλ, που δεδηλωμένα βλέπει τη συγκυρία ως «χρυσή ευκαιρία» για ένα «τελικό ξεκαθάρισμα» όχι μόνο με τους μουλάδες του Ιράν, αλλά ως επόμενο βήμα στην «επαναχάραξη του χάρτη της Μέσης Ανατολής», υποσχόμενη πλέον ακόμη «παγκόσμια ειρήνη» στη Δύση, ενόσω συνεχίζει να βομβαρδίζει ανηλεώς τη Γάζα και περιστασιακά τον Λίβανο, τη Συρία και θέσεις των φιλοϊρανών Χούθι στην Υεμένη.

Ή τόσο ώστε να διαχυθεί η κρίση, που κινδυνεύει να εξελιχθεί σε γενικευμένο πόλεμο στη Μέση Ανατολή και πέραν αυτής, ενόσω μαίνονται αυτοί στην Ουκρανία και στη Γάζα και εκφράζονται φόβοι για έναν νέο πόλεμο της Κίνας στην Ταϊβάν.

Πρόδηλα, η συγκυρία εξελίσσεται πρωτίστως για τον Ντόναλντ Τραμπ σε «λυδία λίθο» της δεύτερης προεδρίας του.

Οι επιλογές και οι χειρισμοί του, στενά παρακαλουθούμενες από συμμάχους και εχθρούς, θα κρίνουν και τη θέση των ΗΠΑ στην υπό διαμόρφωση νεο-ψυχροπολεμική «τάξη». Ή «αταξία»…