Τη μουσική ιστορία ενός τόπου δεν τη δημιουργούν μονάχα τα έργα των μουσουργών, αλλά και η απήχηση που αυτά βρίσκουν μέσω των φορέων τους, των εκτελεστών, στο κοινό. Το έργο, άλλωστε, του μουσουργού είναι κατ’ ουσίαν ανύπαρκτο εφόσον δεν έρχεται σε επαφή με τον δέκτη. Η επαφή αυτή είναι που το καθιστά καλλιτεχνικό γεγονός, το οποίο καλείται να καταγράψει και να αξιολογήσει ο μουσικός χρονικογράφος, ο μουσικός κριτικός.

Τις πολλαπλές διαστάσεις της μουσικής κριτικής εξετάζει το βιβλίο της Μαρίας Μόσχου «Μουσικοκριτική», που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Μπαρτζουλιάνος». Η συγγραφέας, με την ιδιότητα της καθηγήτριας μουσικής και μουσικοκριτικού, εξετάζει κατά πρώτον την ιστορία της μουσικοκριτικής σε παγκόσμιο επίπεδο, αρχίζοντας από τον ορισμό της, την αρχική της εμφάνιση και την πορεία της στην ιστορία της μουσικής, ενώ αναφέρεται και στους βασικούς εκπροσώπους αυτής.

Εν συνεχεία επικεντρώνεται στην εμφάνιση και την καλλιέργεια της μουσικής κριτικής στον ημερήσιο ελληνικό Τύπο, στους πρώτους έλληνες μουσικοκριτικούς, στην απήχηση που είχαν τα δημοσιεύματά τους, αλλά και στη θέση του Μανώλη Καλομοίρη στο χώρο αυτόν.


Ο Μανώλης Καλομοίρης

Η μουσικολογική ματιά δε θα μπορούσε να παραλείψει τη συστηματική θεώρηση του θέματος, γι’ αυτό και εύλογα ακολουθεί κεφάλαιο το οποίο ασχολείται με τη φιλοσοφική πλευρά του θέματος, αγγίζοντας την αισθητική της μουσικής από τα αρχαία χρόνια και το πώς οι εκάστοτε εποχές με τις εναλλαγές τους επηρεάζουν τους συνθέτες και τις μουσικές προτιμήσεις του κοινού.

Μια και η ερμηνεία των μουσικών έργων είναι αλληλένδετη με τη μουσική κριτική και σχετίζεται άμεσα με την «πρακτική της εκτέλεσης» (“Performing practice”), δε θα μπορούσε η τελευταία να παραλειφθεί από το πλαίσιο της εν λόγω μελέτης. Έτσι, προβάλλεται και η προσφορά της μουσικής κριτικής, η οποία με τις περιγραφές της καθίσταται βασική πηγή άντλησης πληροφοριών όχι μόνο για την πορεία και εξέλιξη της μουσικής, των μουσικών οργάνων κ.λπ., αλλά και για την πρακτική της εκτέλεσης.


Η Μαρία Μόσχου

Στην πορεία της ιστορίας της μουσικοκριτικής παρουσιάζονται ιδιαιτερότητες και εμφανίζονται προβλήματα λόγω του ότι η μουσική ως άυλη τέχνη (που από τη φύση της ανήκει στην κατηγορία των εκτελεστικών τεχνών) προϋποθέτει την ανάγκη εκτέλεσής της κάθε φορά εξ αρχής, προκειμένου να προσφέρει μια ολοκληρωμένη εικόνα της αισθητικής σύλληψης του συνθέτη.

Εξάλλου, κάθε μουσική εκτέλεση ακόμα και του ίδιου έργου είναι πάντοτε μοναδική και ανεπανάληπτη, είτε ερμηνεύεται από τον ίδιο καλλιτέχνη είτε από διαφορετικό. Η μουσική κριτική, όμως, αντιπροσωπεύεται από το υποκείμενό της, που δεν είναι άλλο από τον μουσικό κριτικό.