Εγκώμιο της τοξικότητας

Χρειάζεται μάλλον μια ελάχιστη κριτική προθυμία για να προβληματιστεί κανείς όταν, καταμεσής μιας ευρείας σύγκρουσης της κοινωνίας με την κυβέρνηση που θέτει επί τάπητος ταυτόχρονα τη λειτουργία της Δικαιοσύνης και των σχετικών επιτροπών της Βουλής, τις πολιτικές ευθύνες για τα -φονικά ενίοτε- προβλήματα στις υποδομές, τον ρόλο των ΜΜΕ, τη διαφάνεια, τους πραγματογνώμονες και τους πάσης φύσεως «ειδικούς», να βλέπουμε ξαφνικά πολιτικούς, δημοσιογράφους και λοιπούς δημοσιολογούντες να αποφαίνονται ακριβώς το ίδιο πράγμα, με τα ίδια ακριβώς λόγια: «Τοξικότητα!» αναφωνούν τις τελευταίες μέρες εν χορώ όλοι οι υπερασπιστές της κυβέρνησης, με τον ίδιο τόνο που θα έλεγαν ότι ένα φαγητό είναι πολύ καυτερό ή ότι η μουσική παίζει πολύ δυνατά. Λες και η κριτική που δέχεται η κυβέρνηση για τους προκλητικούς χειρισμούς της στην υπόθεση των Τεμπών έχει μόνο ύφος και όχι περιεχόμενο. Λες και οι μύδροι που εξαπολύονται αφορούν την εμφάνιση, το ντύσιμο ή το ανάστημα του πολιτικού προσωπικού και όχι τα πεπραγμένα του. Λες και όσοι μιλούν για την αδιαφάνεια, τα ψέματα, τον αυταρχισμό και τα επικοινωνιακά -και όχι μόνο- παρασυστήματα που επιστράτευσε η κυβέρνηση για να διαχειριστεί τα Τέμπη έχουν σκοπό να της μειώσουν την αυτοπεποίθηση και όχι να της επιβάλλουν τη συμμόρφωση με το ορθό και το δίκαιο.

Βέβαια και μόνο το γεγονός ότι -αρχής γενομένης με το σκάνδαλο του Predator- η κυβέρνηση έφτασε να δανείζεται την «τοξικότητα», έναν τόσο φθηνό όρο από την ποπ ψυχολογία προκειμένου να αντικρούσει τις κριτικές που δέχεται, θα έπρεπε να είναι αρκετό ως επιχείρημα για να απαξιώσει πλήρως τα λεγόμενά της. Όμως από τη μία είμαστε συνηθισμένοι στις προσχηματικές ρητορείες που δεν πείθουν κανέναν πραγματικά και από την άλλη, ακόμα δουλεύει ένας μιντιακός μηχανισμός στελεχωμένος με ανθρώπους που -ω του θαύματος!- συχνά έχουν την τάση να έχουν την ίδια άποψη και το ίδιο λεξιλόγιο με τα κυβερνητικά non-paper, επικυρώνοντας πλήρως τη βιτριολική κριτική του Καρλ Κράους για τους δημοσιογράφους ως τα πρόσωπα εκείνα «που δεν έχουν ιδέες, αλλά έχουν την ικανότητα να τις εκφράσουν».

Μόλις πριν μερικές εβδομάδες, την επομένη της συνέντευξης του πρωθυπουργού που προκάλεσε μια κάποια ασυναρτησία στο κυβερνητικό στρατόπεδο, απορούσαμε τι στρατηγική μπορεί να ακολουθήσει η κυβέρνηση που να μην επισύρει τη μήνη της τεράστιας και μάλλον διογκούμενης μάζας κόσμου που δεν πείθεται από τις αφηγήσεις της κυβέρνησης, ακόμα περισσότερο όταν αυτές αποδεικνύονται ευμετάβλητες και άρα εργαλειακές.

Τελικά, αυτό που φαίνεται να αποφάσισε η κυβέρνηση είναι ότι η μήνη μπορεί και να είναι καλό να φουντώνει, αρκεί η μπάλα να έχει μετακινηθεί σε άλλο γήπεδο και η εντεκάδα να έχει αντικατασταθεί από τους χειρότερους, με μοναδική αποστολή να κλαδέψουν τα πόδια των αντιπάλων τους. Έτσι, από εκεί που στο στρατόπεδο των κυβερνώντων επικρατούσε η αμηχανία, ξαφνικά οδυρμοί ακούγονται για την τοξικότητα,τα πιο ρυπαρά τρολ ξεχύνονται χωρίς όριο, «πραγματογνώμονες» αποφαίνονται άλλα από τα ζητούμενα, τριτοτέταρτοι ινφλουένσερ κοτσανολογούν στο prime time του φιλοκυβερνητικού ραδιοφώνου ως αυτόκλητοι «ειδικοί», κομματικά στελέχη που δεν γνωρίζαμε την ύπαρξή τους εξαπολύουν προσβολές κατά των συγγενών των θυμάτων και ομόθυμα, υπουργοί και εγκάθετοι δημοσιολογούντες προειδοποιούν για επεισόδια στην επερχόμενη διαδήλωση της 28ης Φεβρουαρίου.

Η βασική ιδέα συμπυκνώνεται σε εκείνον τον παλαιότερο στίχο του Λεξ που έλεγε «άμα κάνει πως θα βρέξει, άσ’ το να γ**ηθεί»: αφού σε καμία περίπτωση η κυβέρνηση δεν μπορεί να διεκδικήσει πλέον κανένα δίκιο στην υπόθεση των Τεμπών, αποφασίζει ότι όσο η σύγκρουση με τον κόσμο αυξάνει σε ένταση, τόσο εύκολο θα είναι για την ίδια να παρουσιάζεται ως παράγοντας σταθερότητας. Άλλωστε, το έχει ξανακάνει· έτσι επανήλθε από τη δημοσκοπική καθίζηση και κέρδισε τις εκλογές του 2023, όταν το εκλογικό σώμα αδιαφόρησε κυνικά για την τραγωδία των Τεμπών και όλα τα υπόλοιπα σκάνδαλα που έσερνε στην πλάτη του το «επιτελικό κράτος» κατά την πρώτη του τετραετία. Η δε «τοξικότητα» μπορεί να θεωρείται γελοία έννοια από τους πάντες στην πραγματικότητα, αλλά μια χαρά κάνει τη δουλειά της ως ένα εργαλείο που εξαναγκάζει την αντιπολίτευση να μιλάει την κυβερνητική αργκό.

Όσο κι αν λειτούργησε το 2023, όμως, η ιδέα που εφαρμόζουν οι κυβερνώντες στον χειρισμό της παρούσας κρίσης τους είναι προκλητικά τεμπέλικη. Κι αυτό γιατί αυτή τη φορά, οι τόνοι έχουν ανέβει εξαιτίας της ίδιας της οίησης τους που ανάγκασε το μεγάλο κύμα πηγαίας αλληλεγγύης στον πόνο των συγγενών των θυμάτων, που ειδικά στην αρχή αντιστέκονταν σθεναρά σε κάθε προσπάθεια πολιτικοποίησης του ζητήματος, να συγκρουστούν με τις επιτροπές της Βουλής, τις αποφάσεις της κυβέρνησης, τους πρόδηλα φιλοκυβερνητικούς δικαστικούς λειτουργούς, τους εντεταλμένους δημοσιογράφους, τις χυδαίες δηλώσεις υπουργών και τις ορδές των τρολ, επωνύμων και μη, που αναλαμβάνουν τη βρώμικη δουλειά.

Για να το πούμε πιο απλά, αυτή τη φορά, δεν προϋπήρχε το μένος· η κυβέρνηση το δημιούργησε και όλοι ξέρουν ότι είναι η ίδια που συνεχίζει να το φουντώνει, τελείως περιπαικτικά και εμπρόθετα. Αυτό που ονομάζουν «τοξικότητα», δε, είναι πλέον η κριτική που δέχονται για τα πιο αυτονόητα αιτήματα που μπορούσαν να υπάρχουν δύο χρόνια μετά τα Τέμπη: να δείξουν σεμνότητα, να αναλάβουν πραγματικά τις ευθύνες τους και να κάνουν τα τρένα ασφαλή. Πια όμως, μετά την υποκριτική στιγμιαία αναδίπλωση Μητσοτάκη την οποία ακολούθησε αυτό το μπαράζ επιθέσεων κατά των συγγενών των θυμάτων, είναι πολύ αργά ακόμα και γι’ αυτό.

Ασχέτως όμως του τι μέλλει γενέσθαι, η αλήθεια που μπορούμε να κρατήσουμε από όσα έχουν συντελεστεί ως τώρα είναι ξεκάθαρη: Μπροστά σε αυτό το τείχος ασυναισθησίας και αυταρχισμού μέσα στο οποίο επιχείρησε να περιχαρακώσει η κυβέρνηση την τραγωδία των Τεμπών, μόνο η οργή κατάφερε να αναδείξει τι είναι δίκαιο και αναγκαίο. Η «τοξικότητα», που λέμε.