Δεδομένης της σπάνεως μαρτυριών για τις επαφές μεταξύ της ελληνικής και της αραβικής γλώσσας από την εποχή των εκστρατειών του Μεγάλου Αλεξάνδρου έως την επικράτηση του Ισλάμ, οι μελετητές είναι υποχρεωμένοι να περιοριστούν στη λεξιλογική σύγκριση των μορφών με τις οποίες αυτές σώζονται. Η σχετική έρευνα φανερώνει ότι τα όποια δάνεια δεν είναι αποτέλεσμα άμεσης επαφής ανάμεσα σε ελληνόφωνους και αραβόφωνους πληθυσμούς, αλλά ότι πέρασαν είτε στην ελληνική είτε στην αραβική μέσω κάποιας άλλης γλώσσας. Εν πρώτοις, σε σχέση με τα ολίγιστα δάνεια της ελληνικής από την αραβική, αυτά είναι στην πραγματικότητα κομμάτι του κοινού σημιτικού γλωσσικού αποθέματος, λέξεις που διείσδυσαν στην αρχαία ελληνική μέσω μιας από τις σημιτικές γλώσσες της συροπαλαιστινιακής ακτογραμμής (φοινικική, αραμαϊκή, εβραϊκή κ.ά.), με τις οποίες οι Έλληνες βρίσκονταν σε επαφή κυρίως προ του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Χαρακτηριστικά παραδείγματα τέτοιων παλαιών δανείων από τη σημιτική Ανατολή είναι οι λέξεις κάμηλος (καμήλα) και μύρρα (η αραβική μυρτιά ή μυρσίνη ως θυμίαμα αλλά και ως δέντρο), που συσχετίζονται από τους περισσότερους ειδικούς με την αραβική γλώσσα. Οι λέξεις αυτές, που απαντούν πρώτη φορά στον Αισχύλο και στη Σαπφώ αντίστοιχα, πέρασαν προφανώς στην ελληνική μέσω μιας από τις προαναφερθείσες βορειοδυτικές σημιτικές γλώσσες –πιθανότατα μέσω της φοινικικής–, ακολουθώντας την οδό του εμπορίου. Πέραν του λεξιλογίου που αφορά τις πρώιμες ελληνοσημιτικές εμπορικές συναλλαγές, ανάλογα δάνεια –σχετιζόμενα δυνητικώς και με την αραβική– αναζητούνται και στο πεδίο της βοτανικής, στα ονόματα των φυτών, σε συγγράμματα όπως το Περί ύλης ιατρικής του Διοσκουρίδη (διάσημου ιατρού, φαρμακολόγου και βοτανολόγου, που έζησε τον 1ο αιώνα μ.Χ.).

Αντίστοιχη είναι η εικόνα και σε ό,τι αφορά τις ελληνικές δάνειες λέξεις στην προϊσλαμική αραβική, όπως τη γνωρίζουμε από τις παλαιότερες διαθέσιμες πηγές, δηλαδή από το Κοράνι, από πρώιμα ποιητικά έργα και από πεζά των δύο πρώτων ισλαμικών αιώνων. Και εδώ, εξ όσων τουλάχιστον μπορούμε να συμπεράνουμε ύστερα από ενδελεχή έλεγχο, τα όποια δάνεια δεν περνούν στην αραβική απευθείας από την ελληνική, αλλά με τη μεσολάβηση άλλων γλωσσών, τις οποίες χρησιμοποιούσαν λαοί που είχαν άμεση επαφή με τους Έλληνες. Η διαδικασία αυτή ήταν φυσικό επακόλουθο του εξελληνισμού των αραβόφωνων γηγενών λαών της Εγγύς Ανατολής μετά τις εκστρατείες του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Έτσι, σημαντικοί όροι της ελληνικής που αφορούσαν το εμπόριο και τη θρησκεία εισχώρησαν σταδιακά στην αραβική μέσω λέξεων της περσικής, της αραμαϊκής, της συριακής και άλλων γλωσσών (ενδεικτικώς αναφέρουμε τη δραχμή, που πέρασε στην αραβική διαμέσου της μέσης περσικής ή παχλαβί).

*Στη φωτογραφία του παρόντος άρθρου, αρχαία δραχμή, λέξη που πέρασε από την ελληνική στην αραβική διαμέσου της μέσης περσικής γλώσσας.

Η ελληνική γλώσσα στο διάβα του χρόνου: Οι επαφές της ελληνικής με την αραβική γλώσσα (Μέρος Α’)

Η ελληνική γλώσσα στο διάβα του χρόνου: Οι επαφές της ελληνικής με την αραβική γλώσσα (Μέρος Β’)

Ειδήσεις Σήμερα: