Χάιντς Έμιγκχολτς: «Δεν πιστεύω στις γενιές. Η βλακεία είναι καθολική»

Η οπτική σύνθεση του Χάιντς Έμιγκχολτς και το καδράρισμα, το οποίο εγκαθιδρύει μια φαινομενολογική σχέση με τον χώρο, αγνοεί τη συμβατική καθετότητα και την κεντρική προοπτική.

«Ο οπτικός χώρος είναι πάντα κατοικημένος στις ταινίες αντί να είναι άδειος χώρος του οποίου οι συντεταγμένες είναι σταθερές σε κατηγορίες δανεισμένες από την αφηρημένη γεωμετρία, όπως ο ορίζοντας και το σημείο φυγής» λέει ο ίδιος και συνεχίζει:

«Όπου υπάρχει χώρος, υπάρχει και ένα σώμα που τον ορίζει, έστω και μέσω της αρνητικής του μορφής, της απουσίας».

Ο Χάιντς Έμιγκχολτς

Σκηνοθέτης, καλλιτέχνης, συγγραφέας και παραγωγός

Ο Χάιντς Έμιγκχολτς γεννημένος το 1948 κοντά στη Βρέμη της Γερμανίας, εκπαιδεύτηκε αρχικά ως τεχνικός σχεδιαστής πριν σπουδάσει φιλοσοφία και λογοτεχνία στο Αμβούργο.

Ξεκίνησε να γυρίζει ταινίες το 1968 και εργάζεται από το 1973 ως σκηνοθέτης, καλλιτέχνης, συγγραφέας και παραγωγός στη Γερμανία και τις Η.Π.Α. Το 1974 ξεκίνησε την εγκυκλοπαιδική του σειρά σχεδίων The Basis of Make-Up.

Έχει συμμετάσχει σε πολυάριθμες εκθέσεις, ρετροσπεκτίβες, διαλέξεις και δημοσιεύσεις. Το 1984 ξεκίνησε τη σειρά ταινιών του Photography and Βeyond.

Ήταν καθηγητής Πειραματικού Κινηματογράφου στο Πανεπιστήμιο Καλών Τεχνών του Βερολίνου μεταξύ 1993 και 2013, όπου συνίδρυσε εκεί το το Institute for Time-based Media και το πρόγραμμα Art and Media.

Στο Κουστούμι, μια Γερμανίδα σκηνοθέτιδα και μια ρομποτική εκδοχή του ήρωα, εξερευνούν φιλοσοφικά ζητήματα όπως ο κινηματογράφος, η τεχνολογία και η Αποκάλυψη

Το Κουστούμι του Χάιντς Έμιγκχολτς είναι μια ξεκαρδιστική κωμωδία sci-fi γύρω από τo παράδοξο της ανθρώπινης ύπαρξης

Ο εντελώς δικός του κόσμος – Ο κόσμος του Χάιντς Έμιγκχολτς

Πολλές από τις ταινίες του, αναπτύχθηκαν από τα σημειωματάρια του καλλιτέχνη, τα οποία χρησιμοποιεί για να καταγράφει σκίτσα των δικών του κειμένων αλλά και να επικολλά διάφορα δείγματα από τα σκουπίδια του πολιτισμού, φράσεις που άκουσε στο δρόμο ή στην τηλεόραση, διαφημίσεις, διαγράμματα από στρατιωτικά εγχειρίδια και πολλά άλλα.

Αυτά τα κομματάκια μετασχηματίστηκαν στα σχέδια και τις ταινίες και συνδέθηκαν μεταξύ τους σε λιτές συνθέσεις, αλλά η προέλευσή τους παρέμεινε διακριτή.

Αναδύονται αφηγηματικές προσεγγίσεις, οι οποίες όμως δεν συνδέονται σε μια ενιαία αφήγηση, αλλά μπορούν ακόμα να συνδυαστούν ελεύθερα.

Η «εμπειρία της προσωρινότητας και της σχετικότητας όλων των ερμηνειών» αντικατοπτρίζεται σε κάθε έργο του.

Δείτε μια σκηνή από το Κουστούμι 

Το στόρι της ταινίας και ο «Γέρος Λευκός Άνδρας»

Το Κουστούμι του Χάιντς Έμιγκχολτς είναι μια ξεκαρδιστική κωμωδία sci-fi γύρω από τo παράδοξο της ανθρώπινης ύπαρξης. Ο βετεράνος ηθοποιός Τζον Έρντμαν, με πλούσιο παρελθόν στις συνεργασίες του με καλλιτέχνες όπως η Ιβόν Ράινερ και ο Ρόμπερτ Γουίλσον, επιστρέφει ως ο χαρακτήρας με την απλή επονομασία «Γέρος Λευκός Άνδρας».

Μαζί του, μια Γερμανίδα σκηνοθέτιδα και μια ρομποτική εκδοχή του εαυτού του, εξερευνούν φιλοσοφικά ζητήματα όπως ο κινηματογράφος, η τεχνολογία και η Αποκάλυψη.

Γυρισμένη μεταξύ Βερολίνου, Μάλτας και Μεξικού, η οξυδερκής αυτή εξερεύνηση του ανθρώπινου μέλλοντος συνδυάζει ειρωνικό χιούμορ με αναφορές από τον Βάλτερ Μπένγιαμιν μέχρι τη Νέλι Φουρτάντο, όλα με μια απολαυστικά ασεβή και παράλογη διάθεση.

Δείτε μια ακόμα σκηνή από το Κουστούμι 

-Γιατί οι άνθρωποι ενδιαφερόμαστε τόσο πολύ για το μέλλον; Το φοβόμαστε;

Επειδή είμαστε μόνο εν μέρει ζώα και μπορούμε να νοιαστούμε για το μέλλον ως άνθρωποι. Τα ζώα το κάνουν αυτό ενστικτωδώς, ενώ εμείς πρέπει να χρησιμοποιήσουμε το μυαλουδάκι μας. Δυστυχώς φοβόμαστε τους εγκεφάλους μας, και καλά κάνουμε.

-Μιλήστε μου για τον «Γέρο Λευκό Άνδρα», έναν από τους χαρακτήρες σας στην ταινία σας «Το Κουστούμι».

Του αρέσει να μένει στο κρεβάτι και να λέει κάτι σε ανθρώπους που δεν είναι μαζί του αλλά σε έναν κινηματογράφο.

-Τι αναζητάτε στην ταινία σας; Ποιες περιοχές εξερευνάτε;

Ένα νέο είδος αφήγησης, πέρα από τα είδη και τους κανόνες του story-telling.

-Πείτε μου λίγα λόγια για την πλοκή και τους χαρακτήρες.

Υπάρχει ένας άνθρωπος που ζει ταυτόχρονα στο μέλλον και στο παρελθόν. Υπάρχει μια συνομιλία μεταξύ των διαιρεμένων εαυτών του. Και υπάρχει μια γυναίκα με κάμερα που εργάζεται γι’ αυτόν και στη συνέχεια ζει μαζί του αφού οι κάμερες απαγορεύονται στο μέλλον.

Η Γερμανίδα σκηνοθέτιδα από Το Κουστούμι / The Suit

-Πώς οι αναφορές του Βάλτερ Μπένγιαμιν του Έντγκαρ Άλαν Πόε και της Νέλι Φουρτάντο συναντιούνται όλες στο Κουστούμι;

Ο Βάλτερ Μπένγιαμιν έγραψε ένα ποίημα για έναν χαμένο διανοούμενο, εννοώντας τον Καρλ Κράους. Η γυναίκα με την κάμερα αισθάνεται πράγματα γι’ αυτόν. Τα ποιήματα του Έντγκαρ Άλαν Πόε μεταφράστηκαν από τον Στεφάν Μαλαρμέ και εικονογραφήθηκαν από τον Εντουάρ Μανέ. Τους συμπονώ και τους τρεις. Τρεις γυναίκες εμφανίζονται σε έναν εφιάλτη του «Γέρου Λευκού Άνδρα». Τραγουδούν το ρεφρέν του τραγουδιού Say It Right, της Φουρτάντο, «You don’t mean nothing at all to me». Ο ήρωάς μας είναι κάπως σοκαρισμένος από μια τόσο ωμή επιθετικότητα.

-Τι πραγματικά ενδιαφέρει τους σύγχρονους ανθρώπους σήμερα;

Να γίνουν εμπόρευμα και έτσι να μπορέσουν να ανταπεξέλθουν στον καπιταλισμό.

-Είναι η τεχνολογία ο φίλος μας;

Τα πράγματα και οι αλγόριθμοι δεν μπορούν να είναι φίλοι. Στο Κουστούμι η εφεύρεση της μηχανής του Eggphone είναι απλά ένα βοήθημα για τη σύγχρονη ζωή.

«Η αλήθεια δεν είναι αυθεντική. Η αυθεντικότητα είναι του κώλου. Η αλήθεια είναι μια κενή οθόνη»

-Γεννηθήκατε το 1948. Πώς βλέπετε την εικόνα της Gen Z με το κινητό ως προέκταση της ζωής τους;

Δεν πιστεύω στις γενιές. Η βλακεία είναι καθολική και δεν δεσμεύεται από συγκεκριμένες ηλικίες. Η φράση «η τελευταία γενιά» δεν υπάρχει. Ζούμε στον Μεσαίωνα, δεν υπάρχει παράταση της ζωής μας στον ορίζοντα.

-Θα καταλήξουμε όλοι με μια ρομποτική εκδοχή του εαυτού μας, όπως ο ήρωας της ταινίας σας;

Ο ήρωας δεν είναι ένα ρομπότ στο μέλλον, αλλά η καλύτερη εκδοχή του εαυτού του: σοφότερος, πιο κοσμοπολίτης και τελικά προσγειωμένος.

-Πείτε μου ένα απόσπασμα/μια φράση από την ταινία που αγαπάτε περισσότερο.

«Η αλήθεια δεν είναι αυθεντική. Η αυθεντικότητα είναι του κώλου. Η αλήθεια είναι μια κενή οθόνη».

Αλλά ούτε αυτό είναι κακό:

«Δεν θα με δείτε ποτέ να περπατάω. Όχι Walk-and-Talk-MC όπως σε εκείνο το BBC-ντοκιμαντέρ-σκουπίδι. Θα μείνω ακίνητος, ώστε να μπορείτε να βλέπετε τα πάντα και μετά θα με πιστέψετε».

*Περισσότερες πληροφορίες για το 13o Avant Garde Film Festival στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος 

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Ταινιοθήκη της Ελλάδος / Greek Film Archive (@tainiothikigr)