Ένα δημοσιογραφικό graphic novel για την Παλαιστίνη -Πολλές εικόνες, λίγες λέξεις

O Joe Sacco ξεκινάει αυτή την αποστολή με σκοπό να διερευνήσει την κρίση των Παλαιστινίων προσφύγων. Στο ταξίδι του, ο Sacco επισκέπτεται πολλούς προσφυγικούς καταυλισμούς και ακούει τις συγκλονιστικές ιστορίες για τη βαρβαρότητα των Ισραηλινών στρατιωτών απέναντι στους πρόσφυγες. Παίρνει συνεντεύξεις από ένα ευρύ φάσμα ανθρώπων, από παιδιά μέχρι γυναίκες και ηλικιωμένους.

Στη συνέχεια, ταξιδεύει στο Τελ Αβίβ για να ακούσει από την ισραηλινή πλευρά της σύγκρουσης. Μαθαίνει ότι πολλοί συμπάσχουν με τους Παλαιστίνιους πρόσφυγες, ενώ παράλληλα πιστεύουν την προπαγάνδα της παλαιστινιακής επιθετικότητας που δημιουργεί η κυβέρνηση.

Δείτε το βίντεο 

Η εξωτερική οπτική του Sacco του επιτρέπει επίσης να είναι αρκετά αμερόληπτος

Ο Sacco αναγνωρίζει την πολυπλοκότητα της σύγκρουσης με έναν τρόπο που λίγοι άλλοι μπορούν – παρέχει τις λεπτομέρειες που είναι απαραίτητες για να κατανοήσει ένας νεοεισερχόμενος στο θέμα τις υποβόσκουσες τάσεις της σύγκρουσης, ενώ παράλληλα παρέχει την ανθρωπιστική πλευρά της σύγκρουσης που συχνά παραβλέπεται από όσους είναι εξοικειωμένοι με το θέμα.

Η ιδιότητά του ως παρείσακτου του επιτρέπει να βλέπει την πολυπλοκότητα και στις δύο πλευρές της σύγκρουσης. Η σύγκρουση έχει αντίκτυπο σε όλους τους εμπλεκόμενους – ο φόρος αυτός φαίνεται στις ειδήσεις είναι απλώς στατιστικά στοιχεία ζωής ή θανάτου, χωρίς να λαμβάνεται ιδιαίτερα υπόψη ο χαρακτήρας της ζωής για όσους συνεχίζουν να ζουν. Ο Sacco, από την άλλη πλευρά, αναζητά αυτό το επιπλέον επίπεδο πολυπλοκότητας για να εμβαθύνει στις φυσικά περίπλοκες ζωές όσων εμπλέκονται στη σύγκρουση. Η εξωτερική οπτική του Sacco του επιτρέπει επίσης να είναι αρκετά αμερόληπτος με τη σύγκρουση, καθώς βλέπουμε την εσωτερική της πολυπλοκότητα, γεγονός που του επιτρέπει να αναγνωρίσει τη σύγχυση, τον θυμό, τη θλίψη και την ελπίδα που ενυπάρχει σε όλες τις πλευρές της σύγκρουσης.

Ένα από τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματα της χρήσης του κόμικς ως εργαλείου δημοσιογραφίας είναι η απίστευτη ευελιξία που έχει ο συγγραφέας στην εικονογράφηση μιας σκηνής. Σε αντίθεση με το φωτορεπορτάζ, η οπτική αναπαράσταση ενός γεγονότος εξαρτάται εξ ολοκλήρου από τον συγγραφέα

Photo: Wikimedia Commons

Συμβαδίζει με τον εκτοπισμένο παλαιστινιακό πληθυσμό

Ο Joe Sacco μπήκε στο λύκειο αμέσως μετά την πτώση της Παλαιστίνης το 1948 και οι προσωπικές του πεποιθήσεις και τα ενδιαφέροντά του φαίνεται να συμβαδίζουν με τον εκτοπισμένο παλαιστινιακό πληθυσμό, καθώς αναζητά ιστορίες για να διηγηθεί και ανθρώπους για να συνομιλήσει στα ταξίδια του. Ωστόσο, η οπτική αυτή είναι χρήσιμη και βοηθά να εξανθρωπιστεί αυτή η πλευρά της σύγκρουσης και να κατανοήσουμε μέσα από τα μάτια του Τζο τι συνέβη εκείνα τα χρόνια. Ο Sacco αναγνωρίζει αυτή την προοπτική, ωστόσο είναι σε θέση να επισημάνει τις δικές του προσωπικές πεποιθήσεις σε σχέση με αυτή την ιστορία, ενώ εξακολουθεί να ζωγραφίζει μια ζωντανή και συναισθηματική εμπειρία του ίδιου και των γύρω του.

Αυτό το αφηγηματικό ύφος επιτρέπει στον Sacco να μεταφέρει πολύ περισσότερες πληροφορίες σχετικά με πολιτικά ζητήματα από ό,τι είναι δυνατόν μέσω του διαλόγου και μόνο.

Ένα από τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματα της χρήσης του κόμικς ως εργαλείου δημοσιογραφίας είναι η απίστευτη ευελιξία που έχει ο συγγραφέας στην εικονογράφηση μιας σκηνής. Σε αντίθεση με το φωτορεπορτάζ, η οπτική αναπαράσταση ενός γεγονότος εξαρτάται εξ ολοκλήρου από τον συγγραφέα. Αυτό γίνεται ένα τεράστιο πλεονέκτημα όταν εικονογραφείται μια συνέντευξη. Το φωτορεπορτάζ, λόγω της φύσης της φωτογραφίας και της εξαιρετικής δυσκολίας εύρεσης σχετικών εικόνων, διαθέτει μόνο λίγες ή καθόλου εικόνες που αφορούν το περιεχόμενο της συνέντευξης, και έτσι ωθεί τους αναγνώστες να βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στη φαντασία τους. Ωστόσο, ο Joe Sacco μπορεί να παρέχει μια ακριβή και ρεαλιστική απεικόνιση του περιστατικού της συνέντευξής του.

Photo: YouTube

Καλύτερη κατανόηση των συναισθημάτων του

Για παράδειγμα, από τη σελίδα 102 έως τη σελίδα 113, ο Ghassad αφηγείται την ιστορία της αδικαιολόγητης ανάκρισης και των βασανιστηρίων. Κατά τη διάρκεια της συνέντευξής του, αναφέρει πώς, μετά από τέσσερις ημέρες χωρίς ύπνο, άρχισε να έχει παραισθήσεις ότι η κόρη του και ο αδελφός του ήταν νεκροί μπροστά του.

Μόνο από μια συνέντευξη, είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς τι περιελάμβανε η παραίσθησή του, αλλά με τη βοήθεια της εικονογράφησης του Sacco, οι αναγνώστες έχουν μια ζωντανή εικόνα του τι βίωσε ο Ghassad και επομένως μπορούν να κατανοήσουν πολύ καλύτερα τα συναισθήματά του.

Ακόμα και αφού ο Sacco ακούει τις φρικτές ιστορίες των Παλαιστίνιων προσφύγων, εξακολουθεί να ταξιδεύει στο Ισραήλ για να λάβει την άλλη πλευρά της ιστορίας. Θέλει οι αναγνώστες να καταλάβουν ακριβώς πόσο περίπλοκη είναι η διαμάχη. Υπονοεί ότι υπάρχουν σφάλματα και στις δύο πλευρές. Επιπλέον, αναφέρει πώς η σύγκρουση μεταβιβάστηκε από γενιά σε γενιά και στις δύο πλευρές. Δεν σκοπεύει να καταδικάσει καμία από τις δύο πλευρές- απλώς καλεί σε προβληματισμό.

Η πρωτοπρόσωπη προοπτική του Sacco στην Παλαιστίνη μας επιτρέπει ως αναγνώστες να δούμε πολλά γι’ αυτόν, αλλά και να προσεγγίσουμε την ανθρώπινη πλευρά της ισραηλινο-παλαιστινιακής σύγκρουσης. Οι προσωπικές σχέσεις του Sacco με όλους τους Παλαιστίνιους χαρακτήρες του βιβλίου μάς επιτρέπουν να μην τους βλέπουμε ως αντικείμενα των ειδήσεων, αλλά ως ανθρώπινα όντα με επιθυμίες, πόθους, όνειρα και συναισθήματα.

Στην Παλαιστίνη, ο Sacco χρησιμοποιεί τον εαυτό του ως φακό μέσα από τον οποίο αφηγείται τις ιστορίες των άλλων, και αυτό παίζει αναπόσπαστο ρόλο στον εξανθρωπισμό μιας κατάστασης.

*Με στοιχεία από graphicnovelcourse.blogspot.com