Θεατρικό έργο-γροθιά στα στερεότυπα: «Μαύρη νταντά» σουβλίζει λευκές, πλαστικές κούκλες

Εν τω μεταξύ, τα σόσιαλ μίντια, με επικεφαλής τον πολιτικό και συγγραφέα, Ερίκ Ζεμούρ, γνωστό για τις αντιμεταναστατευτικές του θέσεις και τον θαυμασμό στον Όρμπαν, καυτηριάζει ένα έργο που δεν έχει δει.

Σε μια σκηνή φάρσας, μια ηθοποιός ενσαρκώνει το στερεότυπο της «μαύρης νταντάς» και σουβλίζει λευκές, πλαστικές κούκλες.

Τις τελευταίες ημέρες στο Φεστιβάλ της Αβινιόν, οι θεατές φώναζαν τη δυσαρέσκειά τους για ένα έργο που χαρακτηρίστηκε αριστούργημα από μερίδα του Τύπου και του κοινού.

Ένας από αυτούς μάλιστα χτύπησε μια ηθοποιό στο χέρι. Μια αξιοθρήνητη ρουτίνα, αλλά μια ρουτίνα, θα μπορούσε να σκεφτεί κανείς, που ανήκει στον ταραχώδη κόσμο των ζωντανών παραστάσεων, ο οποίος έχει δει πολλά άλλα όσον αφορά τη βίαιη και αντιδημοκρατική αλληλεπίδραση μεταξύ σκηνής και κοινού:

Ένας άνδρας σκαρφάλωσε στη σκηνή για να στρίψει το δάχτυλο του χορογράφου Maguy Marin, ένας άλλος φώναξε «Φάε τα σκ@τά σου!» στον σκηνοθέτη Johan Simons.

Το έργο έχει τίτλο Carte noire nommée désir (Μαύρη κάρτα με το όνομα επιθυμία) και παίζεται από οκτώ μαύρους καλλιτέχνες μπροστά σε ένα κυρίως λευκό κοινό και επί 2 ώρες και 40 λεπτά επανεξετάζει τα πιο βαριά κλισέ που συνδέονται με τις αναπαραστάσεις των μαύρων γυναικών στη σύγχρονη γαλλική κοινωνία, ιδίως την υπερσεξουαλικοποίησή τους.

Δείτε το βίντεο

Η συνήθης βία

Από εκεί και πέρα, πίσω από αυτή τη βία δεν υπήρχε πλέον κάποια «ρουτίνα» των παραστατικών τεχνών, αλλά μάλλον μια κοινωνική ρουτίνα, αυτή της «ρατσιστικής επιθετικότητας», συμπέραναν αρκετοί θεατές, οι οποίοι έκτοτε εξέφρασαν τη συγκίνησή τους στα κοινωνικά δίκτυα.

Η ομάδα του Φεστιβάλ της Αβινιόν περιέγραψε τα γεγονότα με τον ίδιο τρόπο τη Δευτέρα, σε δελτίο Τύπου: «Οι καλλιτέχνες αντιμετωπίζουν λεκτικές και σωματικές επιθέσεις ρατσιστικής φύσης τόσο κατά τη διάρκεια των παραστάσεων όσο και στους δρόμους».

Ο διευθυντής της εκδήλωσης Tiago Rodrigues καταδίκασε έντονα τη συμπεριφορά αυτή σε συνέντευξη Τύπου: «Στο Φεστιβάλ της Αβινιόν, όχι μόνο θεωρούμε απαράδεκτη, αλλά καταπολεμούμε αυτή τη συμπεριφορά».

Αντεπίθεση στα θέατρα

Οι εντάσεις ξεκίνησαν ήδη από την πρώτη παράσταση στην Αβινιόν την Πέμπτη 20 Ιουλίου. Όταν οι θεατές του Carte noire nommée désir μπήκαν στην αίθουσα, ανακάλυψαν μια κερκίδα για τους λευκούς και μια για τους μαύρους. Για τους λευκούς μια γυναίκα στην υποδοχή έδειχνε τη συνηθισμένη κερκίδα, ενώ στους μαύρους ψιθύριζε ότι μπορούν, αν το επιθυμούν, να καθίσουν στους πάγκους στο πίσω μέρος της σκηνής, απέναντι από τους άλλους θεατές, και να γίνουν έτσι το ζωντανό σκηνικό μιας παράστασης που έχει ως στόχο να μιλήσει για «αυτό»: Τον λανθάνοντα καθημερινό διαχωρισμό σε μια κοινωνία που πιστεύει ότι είναι εντελώς απαλλαγμένη από αυτόν. Κάποιοι μαύροι θεατές παίζουν μαζί, άλλοι αρνούνται. Ένας από αυτούς εγκαταλείπει την αίθουσα στη μέση της παράστασης.

L’artiste Rébecca Chaillon ciblée par des «agressions racistes» selon le Festival d’Avignon

Le spectacle «Carte noire nommée désir» a suscité les réactions agressives, verbales et physiques, de certains spectateurs. https://t.co/BAk5ZOCYw4

— Libération (@libe) July 27, 2023

Χρειάζεται πραγματικά να το πούμε;

Όπως και στην υπόλοιπη παράσταση, η χειρονομίες είναι προφανώς καθαρός σαρκασμός. Ο καθένας είναι ελεύθερος να τη βρει περισσότερο ή λιγότερο διαβρωτική ή περισσότερο ή λιγότερο εμπνευσμένη, αλλά όποιος έχει μείζον ιδεολογικό πρόβλημα με αυτό το «μαύρο χιούμορ» και το λόγο που υπηρετεί εδώ, καλείται, μέσω ανακοίνωσης που μεταδίδεται ενώ το κοινό εγκαθίσταται, να το συζητήσει ειρηνικά με την ομάδα σε ένα ποτό μετά την παράσταση.

Ωστόσο, ένας άνδρας φώναξε «άρνηση της δημοκρατίας» κατά τη διάρκεια της παράστασης στις 21 Ιουλίου, αναφέρει ο ιστότοπος Sceneweb.

Στις 20 του μηνός και ενώ η Rébecca Chaillon έτριβε ακατάπαυστα τη σκηνή για να την κάνει πιο λευκή από το λευκό, ένας άλλος θεατής φώναξε: «Υπάρχει ηθική του θεάτρου! Στην Αβινιόν, λέμε αυτό που σκεφτόμαστε! Η μαζική αντεπίθεση ξέσπασε αμέσως από την αίθουσα, σε μια χορωδία: «Σκάσε»».

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη L’Odéon-Théâtre de l’Europe (@theatreodeon)

Το στερεότυπο της «μαύρης νταντάς»

Αργότερα, οι καλλιτέχνες παρωδούν ένα τηλεπαιχνίδι τύπου «Ερωτήσεις για έναν πρωταθλητή», με την ομάδα «καθαρισμού» και την ομάδα «καντίνας». Ξαφνικά, μια από τις διερμηνείς σπεύδει στην κερκίδα για να κλέψει τις τσάντες και τα πράγματα των «λευκών», προφανώς χωρίς τη συγκατάθεσή τους, αφού πρόκειται για ένα μεγάλο παιχνίδι αντίστροφης αποικιοκρατίας, εξηγεί, και οι «λεηλατημένοι» θα δουν σύντομα τα οφέλη.

Ένας άντρας διστάζει να αφήσει τα γυαλιά του. «Υπάρχει αντίσταση, βλέπω!» φωνάζει στο κοινό, εξακολουθώντας να έχει τον χαρακτήρα της. Την επόμενη μέρα, η ίδια ηθοποιός δέχτηκε ένα χτύπημα στο χέρι, αφού ένα μέλος του κοινού, «ηλικίας περίπου εξήντα ετών», αρνήθηκε επανειλημμένα να αφήσει την τσάντα του, αναφέρει ο ιστότοπος Sceneweb: «Μία από τις ηθοποιούς αναφώνησε τότε: «Τώρα μπορείτε να χτυπήσετε μια ηθοποιό κατά τη διάρκεια μιας παράστασης και να φύγετε ειρηνικά, αυτό είναι που λέμε λευκό προνόμιο»».

Τελικά, η καλλιτεχνική ομάδα αποφάσισε να κόψει αυτή τη διαδραστική σκηνή και να την αντικαταστήσει με την ανάγνωση ενός κειμένου. Τα υπόλοιπα ραντεβού επιβλέπονταν από έναν φύλακα ασφαλείας. Η παράσταση αποθεώθηκε με έντονο χειροκρότημα από το μεγαλύτερο μέρος του κοινού.

«Λευκός ρατσισμός»

Ο Ερίκ Ζεμούρ έστειλε ένα tweet την Πέμπτη 27 Ιουλίου, εκφράζοντας την οργή του για αυτόν τον «αντι-λευκό ρατσισμό, συμπεριλαμβανομένου και του κοινού, το οποίο χωρίζεται σε μαύρες γυναίκες από τη μία πλευρά, οι οποίες φαίνονται μεγαλοπρεπείς, και το υπόλοιπο κοινό, το οποίο είναι λευκό και αναγκάζεται να βιώσει ένα μικρό απαρτχάιντ».

Ήταν σαν αυτή η σκηνή, με τη μορφή διακωμώδησης, να αποτελούσε μέρος ενός κοινωνικού ονείρου. Ακόμα χειρότερα, ο πολιτικός τη θεωρεί ως απόδειξη ότι οι μαύροι θέλουν να «ζήσουν μια γενοκτονία εναντίον των λευκών, ξεκινώντας από τα μωρά». Η απόδειξη; Μια φωτογραφία από την παράσταση που δείχνει μια μαύρη ηθοποιό να σουβλίζει λευκά πλαστικά μωρά.

Στο έργο Carte noire nommée désir, μια ηθοποιός υποδύεται το στερεότυπο της «μαύρης νταντάς» που απασχολείται από πλούσιους λευκούς και σουβλίζει πλαστικά μωρά (λευκά και μαύρα).

Χρειάζεται να πούμε περισσότερα; Δεν υπάρχει τίποτα που να δείχνει ότι αυτή η σκηνή αποτελεί μέρος ενός κοινωνικού σχεδίου. Πρόκειται για μια παράσταση φαρσοκωμωδίας, προφανώς, των ρατσιστικών εφιαλτών ορισμένων λευκών.

*Με στοιχεία από liberation.fr