Στο πλαίσιο της πολύχρονης ενασχόλησής μας με ζητήματα που αφορούν την ελληνική γλώσσα και την ορθή χρήση της, πάντα μέσα από τις στήλες του in.gr, προβαίνουμε, αρχής γενομένης από σήμερα, σε ένα ιδιαίτερα φιλόδοξο εγχείρημα: στην καταγραφή της εξελικτικής πορείας της ελληνικής γλώσσας στο πέρασμα των αιώνων.

Τα άρθρα με το συγκεκριμένο αντικείμενο θα περιληφθούν σε εκτενή θεματική ενότητα υπό το γενικό τίτλο «Η ελληνική γλώσσα στο διάβα του χρόνου».

Εισαγωγή

Η ενασχόλησή μας με την εξελικτική πορεία της ελληνικής γλώσσας στο διάβα του χρόνου εκκινεί από το ζήτημα της διαμόρφωσης αυτής κατά την απώτερη προϊστορία.

Από το 18ο κιόλας αιώνα διατυπώθηκε η άποψη ότι οι σαφέστατες ομοιότητες που παρατηρούνταν μεταξύ διαφόρων γλωσσών δεν ήταν τυχαίες, αλλά δηλωτικές μιας κοινής καταγωγής τους στα βάθη των αιώνων.

Σε αυτό το πλαίσιο, η αρχαία ελληνική γλώσσα εντάχθηκε σε μια οικογένεια ιστορικά μαρτυρημένων γλωσσών με κοινή αφετηρία και γενετικές ομοιότητες, την ινδοευρωπαϊκή (πρόκειται για μία από τις πολλές γλωσσικές οικογένειες στον παγκόσμιο γλωσσικό χάρτη).

Στην ίδια γλωσσική ενότητα, που ονομάστηκε έτσι προκειμένου να αποτυπωθεί το γεωγραφικό εύρος κατανομής (από την Ινδία έως την Ευρώπη) των γλωσσών που συμπεριελήφθησαν σε αυτήν, εντάχθηκαν η αρχαία ινδική, η λατινική, καθώς και διάφορες άλλες ευρωπαϊκές γλώσσες.

Βάσει των ανωτέρω, κάνουμε λόγο για μια κοινή πρωτοϊνδοευρωπαϊκή αφετηρία τών υπό εξέταση γλωσσών, για μια κοινή «πρωτογλώσσα».

Μελετώντας κανείς το «πρωτολεξιλόγιο» των ινδοευρωπαϊκών γλωσσών, δηλαδή την κοινή λεξιλογική κληρονομιά τους, οδηγείται στο συμπέρασμα ότι η κοινή πρωτοϊνδοευρωπαϊκή αφετηρία χρονολογείται τουλάχιστον πριν από την Εποχή του Σιδήρου, με ασαφή όμως την κοιτίδα της ινδοευρωπαϊκής γλωσσικής οικογένειας.