Διπλωματική αντεπίθεση Ερντογάν λίγο πριν από την επικοινωνία με Μητσοτάκη – «Μαξιμαλιστικές» οι θέσεις της Ελλάδας και Κύπρου

Με την Αθήνα και την Άγκυρα να προαναγγέλλουν επικείμενη επικοινωνία ακόμα και με τη μορφή της τηλεδιάσκεψης μεταξύ Κυριάκου Μητσοτάκη και Ταγίπ Ερντογάν, ο Τούρκος πρόεδρος έχει επιδοθεί τα τελευταία 24ωρα σε ένα μπαράζ διπλωματικών επαφών με Ευρωπαίους ηγέτες και το γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ για να κατοχυρώσει τις θέσεις του ενόψει του έναρξης του 61ου γύρου των διερευνητικών επαφών Ελλάδας και Τουρκίας, οι οποίες έχουν ανακοινωθεί και επισήμως.

Ελλάδα και Κύπρος έχουν …μαξιμαλιστικές θέσεις

Ο Ταγίπ Ερντογάν μετά την τηλεδιάσκεψη που είχε με την Άγκελα Μέρκελ και το Σαρλ Μισέλ καθώς και την πολύωρη επικοινωνία με τον Εμμανουέλ Μακρόν μετά από πολλούς μήνες, σήμερα συνομίλησε μέσω τηλεδιάσκεψης με την πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν, ενώ είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ.

Σε όλες αυτές τις επικοινωνίες η γραμμή Ερντογάν είναι μία και σταθερά επαναλαμβανόμενη στους Ευρωπαίους συνομιλητές του. Κατά τον Ταγίπ Ερντογάν για την ένταση στην Ανατολική Μεσόγειο δεν ευθύνεται η προκλητικότητα της Τουρκίας αλλά στην καρδιά αυτής της έντασης βρίσκονται οι «μαξιμαλιστικές» θέσεις της Ελλάδας αλλά και της Κυπριακής Δημοκρατίας που «αγνοεί τους Τουρκοκύπριους».

Αυτά επανέλαβε και στην επικεφαλής της Κομισιόν ενώ παράλληλα ο Τούρκος πρόεδρος την κάλεσε να διερευνήσει τις «παραβιάσεις που διέπραξε η Ελλάδα και η FRONTEX» στο ζήτημα του προσφυγικού.

Στο πλαίσιο αυτής της επιθετικής ρητορικής του για να υποχρεώσει σε άμυνα, ουσιαστικά την ελληνική πλευρά ενόψει του ελληνοτουρκικού διαλόγου ο Τούρκος πρόεδρος ισχυρίζεται ότι η Άγκυρα εξ αρχής υπεστήριζε τον διάλογο και είναι έτοιμη για διερευνητικές επαφές με την Ελλάδα, λέγοντας μάλιστα ότι ελπίζει πως αυτή η ευκαιρία για διπλωματία δεν θα σπαταληθεί ξανά από την Ελλάδα.

Χαιρετίζουν…

Αυτό που έχει ιδιαίτερη σημασία είναι το γεγονός ότι από τους Ευρωπαίους και Νατοϊκούς συνομιλητές του κ. Ερντογάν τα τελευταία 24ωρα, μηδενός εξαιρουμένου, το μόνο που ουσιαστικά αρθρώνεται σε επίπεδο δημόσιου λόγου είναι ο χαιρετισμός της έναρξης των απευθείας ελληνοτουρκικών συνομιλιών.

Για παράδειγμα, «χρήσιμη» χαρακτήρισε η πρόεδρος της Κομισιόν την επικοινωνία που είχε με τον Ταγίπ Ερντογάν, ενώ στην ανάρτησή της στο τουίτερ σημειώνει ότι «χαιρετίζει την προγραμματισμένη έναρξη των συνομιλιών» Ελλάδας και Τουρκίας.
Συγκεκριμένα, η Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν αναφέρει στο tweet της:

«Πολύ χρήσιμη συζήτηση με τον Πρόεδρο Ερντογάν σχετικά με τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο και τη μετανάστευση. Χαιρετίζω την προγραμματισμένη έναρξη συνομιλιών με την Ελλάδα, οι οποίες είναι απαραίτητες για τη σταθερότητα στην Ανατολική Μεσόγειο και για μια εποικοδομητική σχέση με την ΕΕ».

Very useful exchange with President @RTErdogan on developments in the Eastern Mediterranean and on migration. I welcome the planned launch of talks with Greece, which are essential for stability in the Eastern Mediterranean and for a constructive relationship with the EU. pic.twitter.com/5mWKTh6dZc

— Ursula von der Leyen (@vonderleyen) September 23, 2020

Σύμφωνα με την ανάρτηση του Γενς Στόλτενμπεργκ στο twitter συζήτησαν για «την κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο και τις εν εξελίξει προσπάθειες του ΝΑΤΟ για στρατιωτική αποσυμφόρηση για την αποφυγή περιστατικών και ατυχημάτων».

Ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ περιορίστηκε να προσθέσει ότι «η Τουρκία και η Ελλάδα είναι πολύτιμοι σύμμαχοι και το ΝΑΤΟ είναι πλατφόρμα διαλόγου». Υπογραμμίζεται δε ότι σε άλλες σημερινές δηλώσεις του ο κ. Στόλτενμπεργκ τόνισε ότι οι πρωτοβουλίες του ΝΑΤΟ σε τεχνικό επίπεδο είναι συμπληρωματικές των διπλωματικών πρωτοβουλιών της Γερμανίας για να καθίσουν στο τραπέζι του διαλόγου Αθήνα και Άγκυρα.

Spoke with President @RTErdogan about the situation in the #EastMed and the ongoing efforts @NATO for military de-confliction to avoid incidents & accidents. Both Turkey & Greece are valued Allies and #NATO is a platform for dialogue.

— Jens Stoltenberg (@jensstoltenberg) September 23, 2020

Η Γερμανία επιδοκιμάζει τις συνομιλίες και μπλοκάρει τις κυρώσεις

Στο πλαίσιο αυτό αξίζει να σημειωθεί και η Καγκελαρία χαιρέτισε την έναρξη των διερευνητικών επαφών μέσω δηλώσεων του κυβερνητικού εκπρόσωπου Στέφεν Ζάιμπερτ ο οποίος τόνισε ότι η Γερμανική κυβέρνηση «επιδοκιμάζει το γεγονός ότι η Ελλάδα και η Τουρκία συμφώνησαν να ξαναρχίσουν σύντομα τις διμερείς διερευνητικές συνομιλίες» και επί της ουσίας επιδόθηκε σε μισόλογα για το ζήτημα των κυρώσεων στην εξ’ αναβολής Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ την 1η και 2 Οκτωβρίου.

Ο κ. Ζάιμπερτ παραπέμποντας σε δηλώσεις του επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, Ζοζέπ Μπορέλ, επεσήμανε ότι η γερμανική κυβέρνηση «συμμερίζεται το ενδιαφέρον για ευρύτερες και εποικοδομητικές σχέσεις ανάμεσα στην ΕΕ και την Τουρκία… Η Ευρώπη και η Τουρκία έχουν πολλά κοινά συμφέροντα, υπάρχουν μεγάλες δυνατότητες για στενότερη συνεργασία: ζητήματα οικονομικής συνεργασίας, ζητήματα περιφερειακής σταθερότητας αλλά και μετανάστευσης. Από αυτή την άποψη είναι καλό να υπάρξουν διαβουλεύσεις ανάμεσα στην ΕΕ και την Τουρκία», πρόσθεσε.

Υπό αυτό το πρίσμα, η ελληνοτουρκική συμφωνία για έναρξη συνομιλιών θα έχει επιπτώσεις στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ. «Έχουμε την αίσθηση», δήλωσε με νόημα ο κ. Ζάιμπερτ «ότι μπορεί να βοηθήσει στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο σε ό,τι αφορά της σχέσης ΕΕ-Τουρκίας».

Μάλιστα σύμφωνα με τη Deutsche Welle η Γερμανική κυβέρνηση και η Άγκελα Μέρκελ θα επιδιώξει να αποτρέψει στο επόμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο την επιβολή κυρώσεων κατά της Τουρκίας.

Σε κάθε περίπτωση οι ζυμώσεις αυτές μεταξύ των κύριων ευρωπαϊκών πρωτευουσών με την Άγκυρα και βοηθούντος του …κοροναϊού που οδήγησε -αμέσως μετά την τηλεδιάσκεψη Ερντογάν-Μέρκελ-Μισέλ, στην ματαίωση και τη μεταφορά μία εβδομάδα αργότερα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου οι εξελίξεις μεταφέρονται σε καθαρά διμερές επίπεδο μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, ενώ μετέωρη φαίνεται να μένει η Κύπρος.

Πάντως ο Κυριάκος Μητσοτάκης ζήτησε συνέπεια και συνέχεια από την Τουρκία στην αποκλιμάκωση της έντασης κατά τη διάρκεια τηλεδιάσκεψης του ΕΛΚ.

Στα σκαριά τηλεδιάσκεψη Μητσοτάκη – Ερντογάν

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο οι εξελίξεις τα επόμενα αναμένονται ραγδαίες καθώς ήδη βρίσκεται στα σκαριά το ενδεχόμενο απευθείας επικοινωνίας του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ταγίπ Ερντογάν.

Μάλιστα το ενδεχόμενο επικοινωνίας του Έλληνα πρωθυπουργού με τον Τούρκο πρόεδρο το αφήνουν ανοιχτό τόσο η ελληνική πλευρά όσο και η τουρκική.

Ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας δεν απέκλεισε η έναρξη των συνομιλιών Αθήνας και Άγκυρας να σηματοδοτηθεί με την επικοινωνία στο ανώτατο πολιτικό επίπεδο ακόμα και πριν την εξ’ αναβολής Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ την 1η και 2 Οκτωβρίου.

Όπως τόνισε ο Στέλιος Πέτσας, κανείς δεν μπορεί να προδικάσει τίποτα και πως βασικές προϋποθέσεις είναι η εμπιστοσύνη και η καλή προετοιμασία.

«Εάν αυτά υπάρχουν όλα είναι πιθανά»  είπε μιλώντας στην ΕΡΤ χαρακτηρίζοντας θετικό βήμα την επανέναρξη των διερευνητικών επαφών Ελλάδας – Τουρκίας.

Την ίδια στιγμή η τουρκική Hurriyet κάνει λόγο για επικείμενη τηλεδιάσκεψη του Ταγίπ Ερντογάν με τον Κυριάκο Μητσοτάκη και όπως γράφει στον απόηχο της χτεσινής τηλεδιάσκεψης του κ. Ερντογάν με την Άγκελα Μέρκελ και τον Εμμαουέλ Μακρόν «ο πρόεδρος Ερντογάν έδωσε το μήνυμα ότι είμαστε έτοιμοι για διάλογο με την Ελλάδα. Κι αυτό ήθελαν να ακούσουν η Μέρκελ και ο Μισέλ» ενώ προσθέτει πως οι διερευνητικές επαφές θα άρχιζαν στις 7 Αυγούστου ωστόσο η συμφωνία Ελλάδας και Αιγύπτου για την ΑΟΖ πήγε το διάλογο πίσω.

Οι κινήσεις της Αθήνας

Η Αθήνα διαμηνύει πως η ατζέντα αφορά στη συζήτηση της βασικής διαφοράς των ελληνοτουρκικών από το 1974 μέχρι σήμερα, δηλαδή τον καθορισμό θαλασσίων ζωνών υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ, και δεν περιλαμβάνει όσα κατά καιρούς ζητά ο Ταγίπ Ερντογάν. Επί τούτου, οι δύο πλευρές θα επιδιώξουν να βρουν κοινό σημείο για τους όρους ενδεχόμενου διαλόγου.

Μάλιστα, το διευκρινίζει και ο Νίκος Δένδιας, ο οποίος σε δηλώσεις του το βράδυ της Τρίτης διαμήνυσε πως δεν μιλάμε για διαπραγματεύσεις αλλά για συζητήσεις που θα καθορίσουν τους κανόνες βάσει των οποίων θα προκύψουν διαπραγματεύσεις.

Μιλώντας σε διαδικτυακή συζήτηση που διοργάνωσε το Ινστιτούτο Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Καραμανλής ο κ. Δένδιας εξήγησε ότι η διεξαγωγή συνομιλιών σημαίνει προσπάθεια εξεύρεσης κανόνων με βάση τους οποίους θα πραγματοποιήσουμε διαπραγματεύσεις. «Γιατί είναι τόσο δύσκολο; Γιατί η Τουρκία δεν αποδέχεται το Διεθνές Δίκαιο ως κοινό κανόνα» διερωτήθηκε.

«Θα συμμετάσχουμε σε αυτή την προσπάθεια και θα επιχειρήσουμε να επανεκκινήσουμε τις διερευνητικές επαφές» ανέφερε χαρακτηριστικά και εξέφρασε την ελπίδα να αποτελέσει μια ευκαιρία, σημειώνοντας ωστόσο πως είναι πολύ νωρίς ακόμα.

Οι επιδιώξεις της Άγκυρας

Από πλευρά της πάντως η Τουρκία επί της ουσίας επιμένει σε έναν διάλογο με θεματολογία ευρύτερη που δεν θα αφορά αποκλειστικά τον καθορισμό θαλάσσιων ζωνών (ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας) και προς σ’ αυτή την κατεύθυνση άλλωστε κινήθηκε και ο Ερντογάν στις συνομιλίες που είχε με τους Ευρωπαίους ηγέτες και τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ.

Ήδη προς σ’ αυτή την κατεύθυνση λειτουργεί η τουρκική Navtex  για ασκήσεις στα νησιά του του Βορειοανατολικού Αιγαίου και συγκεκριμένα αυτή την φορά στη Λήμνο την Τετάρτη και Πέμπτη. Ο συμβολισμός της έκδοσης αυτής της Navtex είναι εμφανής καθώς εκδόθηκε την ώρα που η Αθήνα ανακοίνωνε την έναρξη των διερευνητικών επαφών και συνδέεται με την αξίωση της Τουρκίας για την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών του Αιγαίου.

Έτσι την στιγμή που Αθήνα και Άγκυρα έδιναν τα χέρια και το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών ανακοίνωνε ότι οι διερευνητικές επαφές ξεκινούν το προσεχές διάστημα στην Κωνσταντινούπολη καθώς, σύμφωνα με την εθιμοτυπία, καθώς ο επόμενος γύρος πρέπει να πραγματοποιηθεί στην έδρα του έτερου συνομιλητή (σ.σ. ο προηγούμενος ήταν στην Αθήνα), η Άγκυρα ουσιαστικά καταγγέλλει την Αθήνα ότι παραβιάζει τη συνθήκη της Λωζάνης.

«Το καθεστώς αποστρατιωτικοποίησης της νήσου Λήμνου, όπως ορίζεται από τη Συνθήκη της Λωζάνης το 1923, έχει παραβιαστεί», σημειώνεται στην τουρκική Navtex.

Υποβαθμίζονται οι κυρώσεις

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο το ζήτημα των κυρώσεων μπορεί τυπικά να παραμένει ενεργό εντούτοις είναι ακόμη περισσότερο υποβαθμισμένο καθώς θα τορπίλιζε το κλίμα διαλόγου μεταξύ Ελλάδας και Τουρκία τον οποίο προωθεί πρωτοστατώντας η Γερμανία έχοντας ωστόσο τη στήριξη και της Γαλλίας προς σ’ αυτή την κατεύθυνση όπως έδειξε και η τηλεφωνική συνομιλία του Μακρόν με τον Ερντογάν.

Αναφορικά με τις κυρώσεις κατά της Τουρκίας, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος εκτίμησε ότι κατάλογος της ΕΕ για κυρώσεις σε βάρος της γειτονικής χώρας  θα εγκριθεί σε επίπεδο ηγετών κάτι που είναι σημαντικό διότι αυτό λειτούργησε αποτρεπτικά στην προκλητικότητά της.

«Το ζήτημα είναι, πώς θα ενεργοποιούνται αυτές οι κυρώσεις, αν η Τουρκία συνεχίσει», σχολίασε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος.

Τι λέει η Αθήνα για τις κινήσεις αποκλιμάκωσης από πλευράς Άγκυρας

«Αυτό που είχε διαφανεί από την πρώτη αποκλιμάκωση που επιχείρησε η Τουρκία μετουσιώνεται σε κάτι χειροπιαστό που είναι η επανέναρξη των επαφών, κάτι που λόγω της αναβολής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, πάει για αργότερα» είπε ο κ. Πέτσας τονίζοντας πως το σημαντικό είναι ότι εφόσον ξεκινήσουν οι διερευνητικές επαφές να πάμε σε μία ύφεση της προκλητικής συμπεριφοράς.

«Είναι αδιανόητο να συζητούμε για την οριοθέτηση των θαλασσίων μας ζωνών και να βλέπουμε πλοία στην περιοχή» σημείωσε.

Επανέλαβε πως υπάρχει απόλυτος συντονισμός με την Κύπρο και πως αυτό που έχει σημασία τώρα είναι πώς φτάνουμε στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο: «Θα φτάσουμε με ένα κατάλογο κυρώσεων που έχει υιοθετηθεί από το Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων και θα εγκριθεί από τους ηγέτες σε επίπεδο Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, αλλά αυτό που θα απασχολήσει κυρίως αυτές τις ημέρες προετοιμασίας και τις δια ζώσης επαφές των ηγετών είναι με ποιο τρόπο θα ενεργοποιηθούν αυτές οι κυρώσεις σε περίπτωση συνέχισης της προκλητικής συμπεριφοράς, για παράδειγμα στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας».