Ένα «αόρατος εχθρός» στην πλατεία Τραφάλγκαρ του Λονδίνου

Τα «λαμασού» ήταν γιγάντιοι φτερωτοί ταύροι, ανθρωπόμορφοι, παραστάτες-φρουροί στην πύλη της αρχαίας Νινευή, πρωτεύουσας της αυτοκρατορίας των Ασσυρίων. Το 2015, οι φανατικοί του ISIS δημοσιοποίησαν βίντεο, στο οποίο με ηλεκτρικό τρυπάνι κατέστρεφαν το «πρόσωπο» ενός τέτοιου πέτρινου αγάλματος του 700 πΧ.

Τώρα, στο βάθρο της πλατείας Τραφάλγκαρ του Λονδίνου, που είναι γνωστό ως «the fourth plinth» και το οποίο φιλοξενεί έργα σύγχρονης τέχνης, τοποθετήθηκε το πιο εμφανώς πολιτικό έργο που έχει παραγγελθεί έως σήμερα. Στις 28 Μαρτίου, αποκαλύφθηκε το έργο του Ιρακινο-αμερικανού Μάικλ Ράκοβιτζ «Ο Αόρατος Εχθρός Δεν Θα Έπρεπε Να Υπάρχει». Ο Ράκοβιτζ παρουσιάζει το φάντασμα, την «ψυχή» του κατεστραμμένου από το ISIS λαμασού, υπό τη μορφή ενός αντίγραφού του, κατασκευασμένου από περισσότερες από 10.000 άδειες κονσέρβες σιροπιού χουρμά.

Το βάθρο αυτό σχεδιάστηκε από τον σερ Τσαρλς Μπάρι, το 1841, για να δεχθεί ένα άγαλμα έφιππου, ταιριαστό με τα άλλα τρία που κοσμούν την πλατεία με το σιντριβάνι μπροστά από τη National Gallery. Παρέμεινε κενό όταν δεν τελεσφόρησε η προσπάθεια χρηματοδότησης της φιλοτέχνησης αγάλματος του βασιλιά Γουλιέλμου του 4ου. Από το 1998 φιλοξενεί έργα τέχνης, όχι μόνιμα, και από το 2005 η ευθύνη του σχετικού προγραμματισμού έχει περάσει στον Δήμαρχο του Λονδίνου.

«Ο Αόρατος Εχθρός Δεν Θα Έπρεπε Να Υπάρχει» του τέταρτου βάθρου αποτελεί μέρος ενός μακρόχρονου πρότζεκτ – με το ίδιο όνομα – στο οποίο ο Ράκοβιτζ προσπαθεί να ανακατασκευάσει, πάντα από υλικά για πακετάρισμα και συντρίμμια, το σύνολο των περίπου 7.000 έργων τέχνης του Εθνικό Μουσείου του Ιράκ που σύλησαν οι «δυνάμεις εκδημοκρατισμού της χώρας» μετά την με επικεφαλής τις ΗΠΑ εισβολή του 2003. Κάποια από αυτά εκτίθεντο έως τις αρχές Μαρτίου στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στη γενέτειρα του καλλιτέχνη, το Σικάγο.

Οι κονσέρβες σιροπιού χουρμά που χρησιμοποίησε ο Ράκοβιτζ παραπέμπουν στο δεύτερο σημαντικότερο μετά το πετρέλαιο εξαγωγικό προϊόν του Ιράκ, τον χουρμά (η βιομηχανία του οποίου αγκομαχά να ανακάμψει). Τα λαμπερά χρώματα των κονσερβών «τρυπούν» τη γκριζάδα του λονδρέζικου ουρανού.

«Ο Αόρατος Εχθρός Δεν Θα Έπρεπε Να Υπάρχει» θα παραμείνει στο τέταρτο βάθρο έως τον Μάρτιο του 2020.