Προβλήματα όρασης αντιμετωπίζουν σήμερα 285 εκατομμύρια άτομα, παγκοσμίως, ενώ 246 εκατ. έχουν περιορισμένη όραση και 39 εκατ. άνθρωποι είναι τυφλοί, σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Ωστόσο, το 80% των προβλημάτων αυτών μπορεί να προληφθεί ή να θεραπευθεί.

Σύμφωνα με μελέτες, οι κύριες παθήσεις που οδηγούν σε σοβαρής βαρύτητας οφθαλμολογικά περιστατικά συμπεριλαμβάνουν τον καταρράκτη, το γλαύκωμα, την ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας, τη θολερότητα του κερατοειδούς και τη διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια.

Η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια είναι η πρώτη αιτία τύφλωσης στον ενεργό εργασιακά πληθυσμό του δυτικού κόσμου. Επίσης, η ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας παραμένει ένας από τους βασικούς παράγοντες απώλειας όρασης, παγκοσμίως.

Η απώλεια της όρασης, ανεξαρτήτως από την αιτία, αλλάζει εντελώς τη ζωή του πάσχοντα, στερώντας του την αυτονομία του και τη λειτουργικότητα του, με αποτέλεσμα να επιβαρύνεται σημαντικά όχι μόνο η υγεία του αλλά και η ποιότητα ζωής. Ειδικά στην Ελλάδα, οι επιπλοκές του σακχαρώδη διαβήτη στην όραση, δηλαδή η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια, υποβαθμίζει αισθητά την ποιότητα ζωής των ασθενών. Χαρακτηριστικό είναι ότι σε πρόσφατη εκδήλωση για το κοινό της Ελληνικής Ομοσπονδίας για τον Διαβήτη (Ε.ΛΟ.ΔΙ), εξετάστηκαν περίπου 300 άτομα, εκ των οποίων το 20% διαγνώσθηκε με διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια και παραπέμφθηκαν για περαιτέρω έλεγχο και θεραπεία.

Εάν λάβουμε υπ’ όψιν όλα τα παραπάνω, συν το γεγονός ότι ο πληθυσμός γίνεται ολοένα και μεγαλύτερης ηλικίας και παραμένει περισσότερο ενεργός εργασιακά, η διατήρηση υγιούς όρασης είναι μείζονος σημασίας.

Οι παθήσεις της ωχράς κηλίδας αφορούν στην χώρα μας, πάνω από 50.000 άτομα. Η ωχρά κηλίδα είναι μια μικρή περιοχή του αμφιβληστροειδούς στο πίσω μέρος του οφθαλμού που μας επιτρέπει να βλέπουμε λεπτομέρειες έτσι ώστε να μπορούμε να διαβάσουμε ή να οδηγησουμε.

Όταν η ωχρά κηλίδα δεν λειτουργεί σωστά η κεντρική όραση είναι θολή, και εμφανίζει περιοχές σκοτεινές ή παραμορφωμένες (μεταμορφοψία). Η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας δυσχεραίνει τόσο την κοντινή, όσο και την μακρινή όραση, με αποτέλεσμα ορισμένες δραστηριότητες, όπως το πέρασμα κλωστής σε βελόνα ή το διάβασμα, να είναι δύσκολες ή και αδύνατες.

Παρότι η εκφύλιση της ωχράς ηλίδας ελαττώνει την κεντρική όραση συνήθως δεν επηρεάζει την περιφερική όραση. Αυτό σημαίνει π.χ. ότι μπορούμε να διακρίνουμε το περίγραμμα ενός ρολογιού χωρίς όμως να έχουμε τη δυνατότητα να πούμε τί ώρα είναι.

Πολλοί ηλικιωμένοι εμφανίζουν εκφύλιση της ωχράς στο πλαίσιο της φυσιολογικής γήρανσης του οργανισμού. Ακριβώς γιατί αυτό συμβαίνει δεν είναι ακόμη γνωστό, αν και πρόσφατες μελέτες αναδεικνύουν πολλούς παράγοντες κινδύνου, όπως η κληρονομικότητα, η καυκάσια/λευκή φυλή, το κάπνισμα κ.α. Οι δυο συνηθέστερες μορφές της εκφύλισης της ωχράς κηλίδας είναι η «ξηρή» (ατροφική) και η «υγρή» (νεοαγγειακή).

Απ’ την άλλη, σήμερα, οι πάσχοντες από διαβήτη στην Ελλάδα ανέρχονται σε περίπου 600.000 (7% του ενήλικου πληθυσμού), με 13 θανάτους την ημέρα να αποδίδονται άμεσα ή έμμεσα στη νόσο. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, το 2035 οι ασθενείς θα έχουν αναλογούν στο 8,6% του πληθυσμού. Ανησυχητικό όμως είναι το γεγονός ότι 698.520 Έλληνες πάσχουν από διαταραγμένη ανοχή στη γλυκόζη (προδιαβητική κατάσταση), ενώ το 24-30% των πασχόντων από διαβήτη τύπου ΙΙ, αγνοούν την κατάστασή τους και παραμένουν αθεράπευτοι.

Ο διαβήτης μπορεί να προσβάλει διάφορα σημεία του ματιού, ένα από τα οποία είναι ο αμφιβληστροειδής χιτώνας που αντιστοιχεί στον εσωτερικό χιτώνα του βυθού του ματιούμ με συνέπεια την εκδήλωση διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας.

Η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια αφορά όλους του διαβητικούς ασθενείς, είτε είναι ινσουλίνο-εξαρτώμενοι (Τύπος Ι), είτε είναι μη ινσουλίνο-εξαρτώμενοι (Τύπος ΙΙ).

Αflibercept: Η θεραπεία που αλλάζει το τοπίο

Τα τελευταία χρονια, η aflibercept, μια πρωτεΐνη που προσκολλάται στον αγγειακό ενδοθηλιακό αυξητικό παράγοντα (VEGF) και στον αυξητικό παράγοντα του πλακούντα (PlGF), ουσίες που κυκλοφορούν στο αίμα και συμβάλλουν στην ανάπτυξη των αιμοφόρων αγγείων, έχει αλλάξει το θεραπευτικό τοπίο, τόσο των παθήσεων της ωχράς κηλίδας, όσο και της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας.

Με την προσκόλλησή της στους παράγοντες VEGF και PlGF, η aflibercept αναχαιτίζει την αυξητική τους δράση. Ως αποτέλεσμα, τα κύτταρα δεν μπορούν να αναπτύξουν τον μηχανισμό τροφοδότησής τους με αίμα και στερούνται οξυγόνου και θρεπτικών συστατικών, γεγονός το οποίο συμβάλλει στην επιβράδυνση της ανάπτυξης όγκων.

Η aflibercept, που κυκλοφορεί και στην Ελλάδα και ανήκει στην Θετική Λίστα Φαρμάκων που αποζημιώνονται από τα ασφαλιστικά ταμεία, χορηγείται υπό την μορφή ενδοϋαλοειδικής ένεσης. Οι ενδοϋαλοειδικές ενέσεις με αντι-αγγειογενετικούς παράγοντες στοχεύουν στην αναστολή της δράσης παραγόντων π.χ. του παράγοντα VEGF, που σχετίζονται με την ανάπτυξη μη φυσιολογικών νέων μικροαγγείων στον οφθαλμό, τα οποία εκδηλώνουν αυξημένη διαπερατότητα των τοιχωμάτων τους και οδηγούν σε οίδημα.

Η αγωγή στα αρχικά στάδια μπορεί να απαιτεί τρεις με τέσσερις εγχύσεις aflibercept για το πρώτο δίμηνο, καθώς και αρκετές επαναληπτικές δόσεις μέσα σε έναν χρόνο, ώστε να συντηρηθεί το καλό αποτέλεσμα. Με τη θεραπεία επιτυγχάνεται σταθεροποίηση της όρασης σε εντυπωσιακά μεγάλο ποσοστό ασθενών, ενώ περίπου 1 στους 3 ασθενείς παρουσιάζει σημαντική βελτίωση.

H aflibercept δεν χορηγείται σε περίπτωση που ο ασθενής είναι αλλεργικός στην εν λόγω ουσία ή οποιοδήποτε από τα συστατικά του σκευάσματος, σε περίπτωση ενεργής ή ενδεχόμενης μόλυνση μέσα ή γύρω από το μάτι (οφθαλμική ή περιοφθαλμική λοίμωξη) και σε περίπτωση σοβαρής φλεγμονής του ματιού (που υποδεικνύεται από πόνο ή ερυθρότητα).

Αξίζει να σημειωθεί ότι, η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητα της aflibercept όταν χορηγείται και στους δύο οφθαλμούς ταυτόχρονα δεν έχουν μελετηθεί συστηματικά και εάν γίνει χρήση με αυτό τον τρόπο μπορεί να αυξηθεί ο κίνδυνος να παρουσιαστούν γενικά ανεπιθύμητες ενέργειες.

Γενικά, οι ενέσεις aflibercept μπορούν να προκαλέσουν αύξηση στην ενδοφθάλμια πίεση σε ορισμένους ασθενείς εντός 60 λεπτών από την ένεση, γι’ αυτό και ο ασθενής τίθεται υπό ιατρική παρακολούθηση μετά την χορήγησή της σε κλινικό περιβάλλον. Τέλος, σε σπάνιες περιπτώσεις έχουν αναφερθεί μόλυνση ή φλεγμονή στο εσωτερικό του ματιού (ενδοφθαλμίτιδα) ή άλλες
επιπλοκές, όπως οφθαλμικός πόνος ή αυξημένη δυσφορία, επιδεινούμενη
ερυθρότητα του ματιού, θολή ή μειωμένη όραση, και αυξημένη ευαισθησία στο φως.

Μαίρη Μπιμπή

health.in.gr

Ειδήσεις Σήμερα: