Είναι μια συγκλονιστική και πέρα για πέρα τραγική ιστορία που φέρνει στο φως το γερμανικό περιοδικό Spiegel: Η πενθήμερη περιπέτεια 113 ανθρώπων από το Νίγηρα που ξεκίνησαν προς αναζήτηση μιας καλύτερης μοίρας, αλλά τελικά κατατροπώθηκαν πλήρως από την πείνα, τη δίψα και τον αδυσώπητο ήλιο της Σαχάρας.

Η ιστορία τους δεν απασχόλησε τα δυτικά ΜΜΕ όσο οι αντίστοιχες των ναυαγών της ιταλικής νήσου Λαμπεντούζα. Η κατάληξη πάντως είναι η ίδια, οι θύτες και τα θύματα είναι επίσης ίδιοι: Από τη μια οι φτωχοί μετανάστες που πασχίζουν να φτάσουν σε κάποιο λιμάνι της Μεσογείου και από την άλλη οι διακινητές που πληρώνονται αδρά «πουλώντας» μια ελπίδα που δεν εκπληρώνουν.

Κεντρικός ήρωας και αφηγητής είναι ο Σαμάνι, ένας 25χρονος από τον Νίγηρα, που ως στόχο είχε να φτάσει, μαζί με άλλους 112 συμπατριώτες του, στις ακτές της Μεσογείου, που βρίσκονταν 2.500 χιλιόμετρα μακριά από το χωριό του.Για να φτάσουν όμως στην Αλγερία κι από εκεί στην Ευρώπη έπρεπε να περάσουν πρώτα μέσα από την Σαχάρα, την οποία οι Άραβες ονομάζουν «άνυδρη θάλασσα» ή «μπαχρ μπίλα μα», στη γλώσσα τους.

Ο Σαμάνι και οι συνεπιβάτες του ξεκίνησαν το ταξίδι τους τις πρώτες πρωινές ώρες της 15ης Οκτωβρίου 2013 από την πόλη Αρλίτ του Βόρειου Νίγηρα. Τα 24 άτομα επιβιβάστηκαν σε ένα αγροτικό φορτηγάκι και οι υπόλοιποι 89 σε ένα μεγαλύτερο φορτηγό. Πρώτος σταθμός ήταν η Ταμανρασέτ, μια πόλη στην έρημο της Νότιας Αλγερίας. Πολλοί από τους επιβάτες ήλπιζαν να μείνουν προσωρινά εκεί, προκειμένου να βρουν εργασία και να κερδίσουν κάποια χρήματα για να πληρώσουν το επόμενο ταξίδι τους, όμως κάποιοι άλλοι είχαν προγραμματίσει να συνεχίσουν με προορισμό την Αλγερία.

Ο Σαμάνι κουβαλούσε μαζί του ένα δοχείο 18 λίτρων με νερό και κρατούσε μια τσάντα με τρία πουκάμισα και τρία παντελόνια. Είχε πληρώσει 46 ευρώ για τον χώρο του στο φορτηγό, ενώ είχε αγοράσει κάποια εσώρουχα με θήκη με φερμουάρ για να μπορεί να κρύβει εκεί τα χρήματα του ταξιδιού. Για τρόφιμα, είχε πάρει μαζί του ζαχαροκάλαμο, κουσκούς και γάλα σε σκόνη.Όμως τα δυο αυτοκίνητα, από τη πρώτη στιγμή που εισήλθαν στην έρημο Σαχάρα, ήρθαν αντιμέτωποι με θερμοκρασίες από 50 έως 55 βαθμούς Κελσίου, με αποτέλεσμα να δυσκολεύονται ακόμα και να αναπνεύσουν. Το απόγευμα της πρώτης μέρας ένα κοριτσάκι 3-4 ετών είχε ήδη πεθάνει.Η μητέρα της το τύλιξε με ρούχα και το απόθεσε στην άκρη της καρότσας, ενώ οι υπόλοιποι επιβάτες έβαλαν τους μικρούς τους σάκους πάνω από το πτώμα της!

Μετά από δύο ώρες διαδρομής, το λάστιχο του ενός φορτηγού έσκασε και έχασαν πολύτιμο χρόνο μέχρι να το επιδιορθώσουν. Το βράδυ, όλοι τους έφαγαν και κοιμήθηκαν, όμως το επόμενο πρωί, και τα δύο φορτηγά είχαν σκασμένα λάστιχα. Ο Αλί Σάνι, ένας πατέρας πέντε παιδιών που μάλιστα είχε ελονοσία, βοήθησε τους άνδρες να αλλάξουν τα λάστιχα, αν και έκαιγε από τον πυρετό.

Οι οδηγοί προσπάθησαν να εισέλθουν στην Αλγερία από τα ανατολικά σύνορα, που δεν θα τους έλεγχαν, όταν όμως εντόπισαν όμως φύλακες στα σύνορα, αναγκάστηκαν να επιστρέψουν στο έδαφος του Νίγηρα και να περιμένουν να ξαναδοκιμάσουν την τρίτη ημέρα. Προσπάθησαν ξανά το επόμενο πρωί αλλά και πάλι στάθηκαν άτυχοι: υπήρχαν παντού αλγερινοί συνοριοφύλακες.

Το νερό άρχισε να λιγοστεύει κι ένας από τους άγραφους κανόνες έλεγε πως κανείς δεν μοιράζεται το νερό του με κανέναν, καθώς ο καθένας έπρεπε να είχε μεριμνήσει εξαρχής για το δικό του νερό. Μια γυναίκα από το μεγάλο φορτηγό πέθανε το απόγευμα της τρίτης μέρας. Αποφασίστηκε οι άνδρες να πάνε να βρουν νερό με το μεγάλο φορτηγό και οι γυναίκες με τα παιδιά να μείνουν στο μικρό αγροτικό φορτηγάκι. Όταν το μεγάλο φορτηγό επέστρεψε, άλλες 12 γυναίκες ήταν νεκρές. Οι άνδρες ήταν εξαντλημένοι για να σκάψουν τάφους επομένως κάλυψαν τα πτώματα με άμμο.

Την επόμενη μέρα, στις 18 Οκτωβρίου, ένας από τους οδηγούς πήρε μια απόφαση και την ανακοίνωσε στους 100 επιζώντες: αφού πρώτα μαζέψουν χρήματα από τον καθένα, να ταξιδέψουν με το μεγάλο φορτηγό στην κοντινότερη πόλη προκειμένου να αγοράσουν νερό και τρόφιμα. Οι δυο οδηγοί πήραν το μεγάλο φορτηγό και άλλα τέσσερα άτομα, που είχαν καταβληθεί περισσότερο από τους άλλους, κι έφυγαν, αφήνοντας πίσω τους περίπου εκατό ανθρώπους, άνδρες, γυναίκες και παιδιά να περπατάνε με σκοπό να βρουν ένα μεγάλο πηγάδι με νερό που βρισκόταν στην περιοχή. Όταν όμως έφτασαν στους πρώτους αμμόλοφους, ήταν δύσκολο για τους περισσότερους να τους ανέβουν και η ομάδα χωρίστηκε σε πολλές μικρές ομάδες.

Όπως γράφει το άρθρο, «στο πιο ζεστό σημείο της Σαχάρας, ένας ενήλικας που κάθεται κάτω από σκιά, θα χάσει ένα λίτρο υγρά από τον οργανισμό του μέσα σε μια ώρα –πολύ περισσότερο δε, αν κινείται. Όταν φτάσει να έχει χάσει το 5% του συνολικού του βάρους σε νερό, έχει ναυτία, ζαλάδες και το δέρμα του αρχίζει να γίνεται μοβ. Στο 10%, το άτομο εμφανίζει συμπτώματα αποπροσανατολισμού κι είναι ικανό να πιει οτιδήποτε προκειμένου να ικανοποιήσει τη δίψα του και να αναπληρώσει τα σωματικά υγρά που έχει χάσει, από αίμα και ούρα, μέχρι ψυκτικό αυτοκινήτων και υγρό μπαταρίας».

Μια νεαρή κοπέλα ήταν η πρώτη που πέθανε: κάθισε απλά κάτω στην άμμο και πέθανε. Πολλές γυναίκες και παιδιά έπεφταν στην άμμο κλαίγοντας, χωρίς τελικά να καταφέρουν ποτέ ξανά να σηκωθούν. Απλώς ξεψυχούσαν κάτω από τον καυτό ήλιο.

Τελικά, την πέμπτη μέρα τα πρώτα μέλη της ομάδας έφθασαν στο πηγάδι. Ακολούθησαν μερικοί ακόμη. Οι 17 επιζώντες παρέμειναν στο πηγάδι για τέσσερις ημέρες, ενώ στη συνέχεια συνελήφθησαν από την αστυνομία, η οποία τους διέταξε να φύγουν από την Αλγερία μέσα σε 10 μέρες. Επέστρεψαν στον Νίγηρα στο ίδιο ακριβώς σημείο απ’ όπου είχαν ξεκινήσει πριν μερικά 24ωρα –αλλά κατά πολλοί λιγότεροι σε σχέση με εκείνο το πρωινό της 15ης Οκτωβρίου.Οι υπόλοιποι 96 πέθαναν στην έρημο.

Όπως καταλήγει το άρθρο, οι μόνες πηγές πληροφόρησης για το τραγικό αυτό συμβάν είναι οι μαρτυρίες των επιζώντων καθώς κι ένα βίντεο που τραβήχτηκε από έναν δημοσιογράφο ο οποίος είχε μεταβεί στο σημείο εκείνο της έρημου όπου ήταν συγκεντρωμένα τα περισσότερα πτώματα. Το βίντεο είναι στη διάθεση της κυβέρνησης του Νίγηρα, η οποία το μελετάει με σκοπό να ερευνήσει διεξοδικά την υπόθεση.

Κωνσταντίνος Τσάβαλος

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ

Ειδήσεις Σήμερα: