Είμαι τυχερή που ανακάλυψα (με κάποια καθυστέρηση έστω) τη «διάσημη» και μυστηριώδη νουβέλα του Χέρμαν Μέλβιλ «Μπάρτλεμπυ ο γραφιάς» (στην παρουσίαση του έργου στην Ελευθεροτυπία) το 2011 και γοητευμένη απο τον «πρωτότυπο» ήρωα του Μέλβιλ με τον τόσο ενδιαφέροντα και αιγματικό χαρακτήρα. Τον βρίσκω άκρως συμβολικό και ανοιχτό σε πολλές ερμηνείες και παραπομπές.

Ακόμη πιο ευτυχής αισθάνομαι που γνώρισα από κοντά τον συγγραφέα κ. Μένη Κουμανταρέα και συνεργάστηκα μαζί του για τη διασκευή της νουβέλας πάνω στη δική του εξαιρετική μετάφραση.
Μεγάλη χαρά και ασφάλεια νοιώθω ακόμη με τον θίασο των άξιων ηθοποιών- συνεργατών μου και με τους παραγωγούς μου, τον παραγωγό της Λυκόφως Γιώργο Λυκιαρδόπουλο και τον Καλλιτεχνικό Διευθυντή της Εταιρείας Θεάτρου Συν-Επί (+,Χ) Άκι Βλουτή για την εμπιστοσύνη που μου έδειξαν.
Απο κει και πέρα το έργο μας το θεατρικό πλέον, δεν απομακρύνεται απο το ύφος της νουβέλας παρά μόνο για να αναδείξει την θεατρικότητά της.

Έτσι έχουμε το κωμικό στοιχείο της αρχής του έργου με τους γραφιάδες Τσιμπίδα και Διάνο και τον ονειροπόλο Πιπέρη (το παιδί για όλες τις δουλειές) που κινούνται στα όρια μιας μπεκετικής κλοουνερί, να μετατρέπεται με αδιόρατο τρόπο σε δραματικό και τον ήρωα πρωταγωνιστή Μπάρτλεμπυ, να γίνεται από ένας φυγόπονος «τσαρλατάνος», μιά τραγική μορφή.

Ενας ισχνός χλεμπονιάρης, πάμπτωχος γραφέας της Γουόλ Στρητ ο Μπάρτλεμπυ με την αντισυμβατική συμπεριφορα του μεταφέρει μια υπαρξιακή (καφκική) αγωνία στον κοινωνικά και οικονομικά ίσχυρο προϊστάμενό του και στην ορθολογική κοινότητα, που τον περιβάλλει, και ο ίδιος με την παράλογη συμπεριφορά του οδηγείται στην τραγική κατάληξη… Από αυτό το παράδοξο προκύπτει και το κωμικό στοιχείο του έργου και μ’ αυτόν τον τρόπο το «παράξενο ον» ή «πράγμα» Μπάρτλεμπυ, γίνεται ένας μακρινός εφιάλτης, που στοιχειώνει το δικηγορικό γραφείο και την ψυχή του δικηγόρου της Γουόλ Στρητ και η αλλόκοτη συμπεριφορά του Μαινάδα που τον καταδιώκει..

Η απάντησή του (σε κάθε παρότρυνση ή διαταγή να αναλάβει τις ευθύνες της εργασίας του) «θα προτιμούσα όχι», μοιάζει απο τη μια μεριά με μια αμετακίνητη και συνειδητή θέση, αλλά ταυτόχρονα είναι και το απόλυτο κενό, η πλήρης μοναχικότητα, η εγκατάλειψη και η αδιαφορία για οτιδήποτε συμβαίνει γύρω του.

Το ναι και το όχι η άρνηση για ζωή και η κατάφαση άνευ όρων δύο μορφές με την άνεση των κόμικς εισχωρούν η μια στην άλλη, έλκονται και απωθούνται, σαν δυνάμεις που κρατούν και χωρίζουν τον εαυτό σε μέρη.
Αυτά είναι τα μυστήρια και γοητευτικά στοιχεία του έργου που μας ελκύουν και μας δίνουν δύναμη και χαρά για δημιουργία και σ’ αυτά θα στηρίξουμε το στήσιμο της παράστασης μας.