Προεδρικές κάλπες «θεσμικής παλινόρθωσης» στο Μεξικό

Στις κάλπες προσέρχονται την Κυριακή οι Μεξικανοί για την ανάδειξη του νέου προέδρου της χώρας. Για περίπου 70 χρόνια, οι εκλογές ήταν μια μάλλον τυπική διαδικασία, αφού πάντα κέρδισε το Θεσμικό Επαναστατικό Κόμμα (PRI).

Για την ιστορία, στις αρχές του 20ού αιώνα ξεκίνησε η Μεξικανική Επανάσταση των φτωχών αγροτών και εργατών, με κυρίαρχη μορφή τον Εμιλιάνο Ζαπάτα.

Η Επανάσταση έφερε την πτώση του καθεστώτος Ντίας (γνωστό ως Porfiriato), ωστόσο, ακολούθησε εμφύλιος πόλεμος για να ιδρυθεί τελικά το 1929 το Εθνικό Επαναστατικό Κόμμα, το οποίο αργότερα μετονομάστηκε σε Θεσμικό Επαναστατικό Κόμμα (PRI).

Για επτά δεκαετίες το PRI κυβερνούσε το Μεξικό μέχρι που το 2000, ο Βισέντε Φοξ, μάνατζερ και πρόεδρος της Coca Cola Mexico πέτυχε το ακατόρθωτο: Το συντηρητικό Κόμμα της Εθνικής Δράσης (PAN) επικράτησε, βάζοντας τέλος στην 71χρονη κυριαρχία του PRI.

To 2006 τις εκλογές κέρδισε και πάλι το ίδιο κόμμα, αναδεικνύοντας στην προεδρία τον Φελίπε Καλντερόν, «σπρώχνοντας» στην τρίτη θέση το PRI.

Εκείνη η εκλογική μάχη θύμιζε κάτι από εκλογές στη Φλόριντα το 2000. Ο Φελίπε Καλντερόν κέρδισε με λιγότερο από 1% τον κεντροαριστερό υποψήφιο Λόπες Ομπραδόρ. Ακολούθησε μπαράζ ενστάσεων και προσφυγών. Η νίκη του Καλντερόν σφραγίστηκε τελικά στα δικαστήρια.

Την Κυριακή όμως τα πράγματα φαίνεται θα αλλάξουν, αφού το PRI ανασυντάχθηκε και διεκδικεί με αξιώσεις την επιστροφή. Την οποία ορισμένοι αποκαλούν «παλινόρθωση».

Υποψήφιος του PRI είναι ο 45χρονος Ενρίκε Πένια Νιέτο, γόνος πολιτικής οικογένειας, χαρισματικός με μια θυελλώδη προσωπική ζωή, αλλά και ένα αστραφτερό χαμόγελο.

Οι οπαδοί του πολλοί. Σε όλες τις δημοσκοπήσεις προηγείται άνετα και θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι θα εκλεγεί.

Οι αντίπαλοί του είναι αρκετοί. «Αν ψηφίσετε τον Πένια, μην ξεχάσετε να γυρίσετε τα ρολόγια σας 70 χρόνια πίσω» είναι ένα από τα μηνύματα που συχνά ανεβαίνουν στο Twitter.

Αρκετοί στο Μεξικό θεωρούν ότι η επιστροφή του PRI στην εξουσία σημαίνει την επιστροφή της διαφθοράς και του αυταρχισμού ενός «συστήματος» που κυβέρνησε τη χώρα για 71 χρόνια.

Όμως, ο πόλεμος με τους βαρόνους των ναρκωτικών, που έχει στοιχίσει τη ζωή σε χιλιάδες ανθρώπους, είναι αυτός που στέλνει τους ψηφοφόρους -σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις- στην αγκαλιά του PRI.

Στη δεύτερη θέση των δημοσκοπήσεων είναι ο αριστερός Λόπες Ομπραδόρ, ο οποίος διεκδικεί και πάλι την προεδρία. Η κυβερνητική υποψήφια Χοσεφίνα Βάσκες Μότα είναι μόλις στην τρίτη θέση.

Οι αντίπαλοι του Πένια θεωρούν επίσης ότι τα Μέσα Ενημέρωσης προβάλλουν υπερβολικά τον συγκεκριμένο υποψήφιο, ιδιαίτερα τα πανίσχυρα ιδιωτικά τηλεοπτικά κανάλια.

Όλα τα «ατοπήματά» του συγχωρούνται. Σε παλαιότερη έκθεση βιβλίου, ο Πένια δεν μπορούσε να πει ποιο είναι το αγαπημένο του βιβλίο.

Το γεγονός αυτό είχε εξοργίσει τον διάσημο Μεξικανό συγγραφέα Κάρλος Φουέντες: «Ο άνθρωπος δεν ξέρει ούτε ένα βιβλίο μου. Είναι δικαίωμά του. Αυτό που δεν είναι δικαίωμά του είναι να διεκδικεί την προεδρία του Μεξικού βασισμένος στην άγνοια.»

Και μιλώντας για άγνοια: σε ερώτηση δημοσιογράφου για το πόσο κοστίζει να φτιάξει μια τορτίγια, δεν απάντησε. «Δεν είμαι εγώ η νοικοκυρά» απάντησε.

Τίποτε από όλα αυτά δεν έχει σημασία. «Σημασία στην πολιτική έχει το αποτέλεσμα» δηλώνει πολύ συχνά ο Πένια.

Μένει να φανεί αν τελικά την Κυριακή θα κερδίσει τις εκλογές. Τα ερωτήματα για την επόμενη μέρα είναι πολλά: θα βρει τρόπο να αντιμετωπίσει τους βαρόνους των ναρκωτικών; Θα κρατήσει στο κλουβί τους «δεινόσαυρους του PRI», όπως χαρακτηριστικά λέει και ο Guardian;

Και μια διαφορετική εκδοχή «Αγανακτισμένων»

Περίπου 24 εκατομμύρια Μεξικανοί κάτω των 29 ετών αποτελούν το εκλογικό σώμα του Μεξικού. Μεταξύ αυτών υπάρχουν και 14 εκατομμύρια νεαρών που δεν έχουν ψηφίσει ποτέ στο παρελθόν.

Αυτοί οι αριθμοί φαίνεται ότι αποτελούν τη «μαγιά» για τη δημιουργία ενός εναλλακτικού κινήματος «Αγανακτισμένων».

Όλα ξεκίνησαν πριν από λίγους μήνες όταν ο Πένια πήγε σε ένα από τα πλέον γνωστά πανεπιστήμια της Πόλης του Μεξικού για να μιλήσει.

Αρκετοί φοιτητές αντέδρασαν έντονα ακούγοντας τον υποψήφιο, θεωρώντας ότι εξαντλείται στις γνωστές πολιτικές φλυαρίες.

Η όλη εκδήλωση εξελίχθηκε σε διαδήλωση με συνθήματα κατά του Πένια, ο οποίος αποχώρησε. Το κόμμα του κατηγόρησε τους φοιτητές ότι επέτρεψαν σε μια ομάδα «προβοκατόρων» να γιουχάρουν τον υποψήφιο.

Άμεση ήταν η αντίδραση πολλών νέων, οι οποίοι μέσω των κοινωνικών δικτύων οργανώθηκαν για να αποδείξουν ότι τίποτε από όλα αυτά δεν ισχύει.

Συνολικά, 131 φοιτητές έφτιαξαν βίντεο όπου δείχνουν τις φοιτητικές τους ταυτότητες και αποδεικνύουν ότι δεν είχαν καμία σχέση με τα επεισόδια.

Αμέσως γεννήθηκε το κίνημα #Yosoy132 (σε ελεύθερη μετάφραση, «εγώ είμαι ο 132ος, που ενώνω τη φωνή μου»), το οποίο πραγματοποίησε αρκετές διαδηλώσεις στην Πόλη του Μεξικού, αλλά και άλλες πόλεις με αίτημα λιγότερη διαφθορά και περισσότερη διαφάνεια, ιδιαίτερα στα Μέσα Ενημέρωσης.

Μένει να φανεί ποιον υποψήφιο θα στηρίξουν αυτοί οι «Αγανακτισμένοι»…

Απόστολος Ρουμπάνης

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ