Χρόνια νεφρική νόσος: Η ελλειψη μοσχευμάτων μειώνει το προσδόκιμο επιβίωσης των ασθενών

Το πρόβλημα είναι ιδιαίτερα έντονο και στη χώρα μας, καθώς ακόμα και σήμερα η Ελλάδα βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις στην Ευρώπη, όσον αφορά τη δωρεά οργάνων από μη ζώντες δότες.

Μάλιστα το 2011 από τους 1.000 πάσχοντες με ΧΝΝ, τελικού σταδίου, που περίμεναν για μεταμόσχευση, μόνο οι 177 μεταμοσχεύτηκαν. Οι 137 από αυτούς πήραν νεφρικό μόσχευμα από μη ζώντες δότες και οι υπόλοιποι 40 πήραν μόσχευμα από ζώντα δότη.

Χρόνια Νεφρική Νόσος (ΧΝΝ) είναι η κατάσταση εκείνη όπου οι νεφροί έχουν υποστεί βλάβη με αποτέλεσμα τη βαθμιαία μείωση της ικανότητάς τους να λειτουργούν σωστά(να αποβάλλουν τα άχρηστα προϊόντα του μεταβολισμού ) και να μας διατηρούν υγιείς.

Το γεγονός ότι οι νεφροί μας δεν λειτουργούν σωστά διαπιστώνεται με εργαστηριακές εξετάσεις αίματος και ούρων:

• στα ούρα την πιθανότητα ύπαρξη νεφρικής βλάβης σηματοδοτούν τα ερυθρά αιμοσφαίρια και η ύπαρξη λευκώματος (πρωτεϊνουρία), ενώ,
• στο αίμα την ύπαρξη χρόνιας νεφρικής νόσου σηματοδοτεί η αύξηση των τιμών της ουρίας και της κρεατινίνης.

Μεγάλη σημασία έχει η πρώιμη διάγνωση της νεφρικής νόσου γιατί έτσι μπορούμε να προλάβουμε ή να επιβραδύνουμε την εξέλιξη της προς νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου.

Στο αρχικό στάδιο οι ασθενείς που πάσχουν από ΧΝΝ δεν εμφανίζουν κάποιο σύμπτωμα που θα μπορούσε να τους ευαισθητοποιήσει, ώστε να ζητήσουν τη συμβουλή γιατρού. Κατά την εξέλιξη της νόσου μπορεί να εμφανιστούν νυκτουρία (συχνή ούρηση τη νύχτα), αρτηριακή υπέρταση, αδυναμία, ανορεξία, καταβολή, ναυτία, έμετοι, αναιμία, οιδήματα (ιδίως στα πόδια) αλλά και βλάβες σε άλλα όργανα, όπως στα οστά, στα νεύρα (νευροπάθεια), στην καρδιά και τα αγγεία.

Η καρδιαγγειακή νόσος είναι μάλιστα η κύρια αιτία νοσηρότητας και θνητότητας των ασθενών με ΧΝΝ.

Παράγοντες προδιάθεσης:

• Ο σακχαρώδης διαβήτης
• Η υπέρταση
• Η πολυκυστική νόσος των νεφρών
• Οι σπειραματονεφρίτιδες
• Οι καρδιαγγειακές παθήσεις
• Το οικογενειακό ιστορικό (ύπαρξη ασθενών στην οικογένεια) αλλά και:
• Τα αυτοάνοσα νοσήματα (όπως π.χ. συστηματικός ερυθηματώδης λύκος)
• Η οξεία νεφρική βλάβη (οξεία νεφρική ανεπάρκεια)
• Οι ουρολοιμώξεις
• Η νεφρολιθίαση
• Η μεγάλη ηλικία
• Η έκθεση σε χημικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες
• Οι κακοήθειες

Παράγοντες επιδείνωσης της ΧΝΝ:

• Η πρωτεϊνουρία (το λεύκωμα στα ούρα)
• Η αρτηριακή υπέρταση
• Η κακή ρύθμιση του σακχάρου
• Η υπερλιπιδαιμία (αυξημένη χοληστερίνη και τριγλυκερίδια στο αίμα)
• Η κατάχρηση φαρμάκων
• Tο κάπνισμα

Ο εντοπισμός έγκαιρα κάποιου από τους παράγοντες που προδιαθέτουν στην εμφάνισή της ΧΝΝ και η πρώιμη αναγνώριση της νεφρικής βλάβης μπορεί να αποδειχθούν καθοριστικά για την εξέλιξη της σε νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου και τη μείωση της νοσηρότητας και της θνητότητας των ασθενών.

• Απευθυνθείτε άμεσα στο γιατρό και ειδικότερα στον νεφρολόγο, μετά την διαπίστωση κάποιου παράγοντα προδιάθεσης.
• Κάντε τις απαραίτητες εξετάσεις που υποδεικνύει ο γιατρός.
• Τηρείτε πιστά τις οδηγίες του γιατρού σας για τη θεραπευτική αντιμετώπιση των παραγόντων εξέλιξης της νόσου.

Η θεραπεία της ΧΝΝ συνίσταται:

1. Στην αντιμετώπιση της πρωτοπαθούς νόσου (σπειραματονεφρίτιδες, συστηματικά νοσήματα κ.λπ.) και των παραγόντων που συμβάλουν στην επιδείνωση της εξέλιξής της (πρωτείνουρία, υπέρταση κ.λπ.)
2. Στη διενέργεια εξωνεφρικής κάθαρσης ( με αιμοκάθαρση ή περιτοναϊκή κάθαρση)
3. Σε μεταμόσχευση νεφρού.

«Δωρίζουμε νεφρούς – Κερδίζουμε ζωή»
Στο πλαίσιο της φετινής Παγκόσμιας Ημέρας Νεφρού (8η Μαρτίου), η Ελληνική Νεφρολογική, διοργανώνει ενημερωτική εκστρατεία, εστιάζοντας στη δωρεά νεφρού και έχει ως βασικό σύνθημα «Δωρίζουμε νεφρούς – Κερδίζουμε ζωή».

«Η δωρεά νεφρού είναι η ύψιστη μορφή εθελοντικής προσφοράς και αλτρουισμού», τονίζει ο πρόεδρος της Ελληνικής Νεφρολογικής Εταιρείας Χρήστος Ιατρού, αναλύοντας τον στόχο της ενημερωτικής καμπάνιας (τηλεοπτικό και ραδιοφωνικό σπότ, αφίσες και φυλλάδια).

Ο κ.Ιατρού εξηγεί πως «η δωρεά νεφρού μπορεί να προέρχεται από ζώντα δότη (κυρίως του συγγενικού περιβάλλοντος) ή από μη ζώντα δότη (όταν όμως αυτός έχει υποστεί εγκεφαλικό θάνατο δηλ. είναι σε μια μη αναστρέψιμη κατάσταση που ισοδυναμεί με θάνατο και δεν έχει καμία σχέση με αυτό που λέμε χρόνιες φυτικές καταστάσεις».

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Παγκόσμιας Νεφρολογικής Εταιρείας την τελευταία 20ετία, λόγω και του τρόπου ζωής, παρατηρείται αλματώδης αύξηση των πασχόντων από Χρόνια Νεφρική Νόσο. Μελέτες που προέρχονται από τις ΗΠΑ αλλά και την Ευρώπη παρέχουν ενδείξεις ότι περίπου το 10% του πληθυσμού πάσχει από ΧΝΝ. Αυτό σημαίνει ότι περίπου το 1.000.000 του ελληνικού πληθυσμού έχει πρόβλημα με τους νεφρούς και μάλιστα σε 10% από αυτούς( δηλ. σε 100.000) το νεφρικό πρόβλημα είναι αρκετά σοβαρό. Το 10% από τους τελευταίους, δηλαδή περίπου 10.000, βρίσκεται στο τελικό στάδιο της ΧΝΝ. Για να επιβιώσουν πρέπει να υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση ή περιτοναϊκή κάθαρση.

Δυστυχώς, λόγω της έλλειψης δωρητών νεφρών, ένα μικρό μόνο ποσοστό των ανθρώπων με τελικό στάδιο ΧΝΝ -από την λίστα του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων- υποβάλλονται σε μεταμόσχευση. Ένα μάλιστα σημαντικό ποσοστό από αυτούς πεθαίνουν περιμένοντας να μεταμοσχευθούν.

Παρόλο που οι περισσότεροι θα επιθυμούσαμε να βρεθεί ένα νεφρικό μόσχευμα για οικείο μας πρόσωπο ή τον εαυτό μας σε περίπτωση νεφρικής ανεπάρκειας, ο μέσος αριθμός των δοτών ανά εκατομμύριο πληθυσμού στην Ελλάδα την δεκαετία 2001-2011 ήταν τρεις φορές χαμηλότερος συγκριτικά με το μέσο όρο στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η χώρα μας ακόμα και σήμερα βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις στην Ευρώπη όσον αφορά τη δωρεά οργάνων από μη ζώντες δότες, παρά τον ικανοποιητικό ρυθμό αύξησης τα τελευταία χρόνια.

«Θα πρέπει να επισημανθεί ότι η πιθανότητα να βρεθούμε στην ανάγκη μεταμόσχευσης, κάποια στιγμή της ζωής μας, φαίνεται να είναι μεγαλύτερη από την διάθεση για δωρεά νεφρικών μοσχευμάτων μετά θάνατον» τονίζει ο αντιπρόεδρος της Ελληνικής Νεφρολογικής Εταιρείας Πλουμής Πασσαδάκης.