Ωτίτιδα

Ωτίτιδα

Είναι η πιο συνηθισμένη από τις παθήσεις που ταλαιπωρούν τα αφτάκια των μικρών
παιδιών. Η ωτίτιδα είναι μια φλεγμονή του έξω ή του μέσου αφτιού. Η ωτίτιδα
που αφορά στο έξω αφτί λέγεται εξωτερική, ενώ αυτή που αφορά στην κοιλότητα
του μέσου αφτιού (δηλ. το τύμπανο) λέγεται μέση ωτίτιδα.

Μέση ωτίτιδα

Τα βρέφη και τα μικρά παιδάκια έχουν ιδιαίτερ υμένας είναι ακέραιος, δεν έχει
βλάβη, αλλά πίσω από αυτόν στο μέσο αφτί υπάρχει υγρό το οποίο σχηματίζεται
εξαιτίας της δυσλειτουργίας της ευσταχιανής σάλπιγγας. Η ευσταχιανή σάλπιγγα
παραμένει κλειστή για μεγάλο χρονικό διάστημα, το αφτί δεν αερίζεται και έτη
ευπάθεια στις ωτίτιδες. Η ευαισθησία αυτή οφείλεται στο ανώριμο ανοσοποιητικό
τους σύστημα. Επειδή δηλαδή δεν έχουν προλάβει ακόμη να οικοδομήσουν τα αντισώματά
τους -κάτι που γίνεται γύρω στα επτά με οκτώ χρόνια-, τα παιδάκια προσβάλλονται
εύκολα από τις διάφορες ιώσεις, οι οποίες δημιουργούν τις λοιμώξεις του ανώτερου
αναπνευστικού συστήματος. Όμως ένα κοινό κρυολόγημα ή μια ρινίτιδα -λοιμώξεις
και οι δύο του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος- είναι πιθανό να προκαλέσουν
προβλήματα στα αφτιά. Και αυτό γιατί η ομαλή λειτουργία τους βρίσκεται σε άμεση
συνάρτηση με την ομαλή λειτουργία της μύτης.

Όταν λοιπόν το παιδάκι προσβάλλεται από κάποια λοίμωξη, ο φλεγμονώδης παράγοντας
(που μπορεί να είναι ιός ή μικρόβιο) «ταξιδεύει» από το ρινοφάρυγγα διά μέσου
της ευσταχιανής σάλπιγγας μέσα στην κοιλότητα του αφτιού και προκαλεί την ωτίτιδα.
Επειδή όμως αυτή η οξεία ωτίτιδα μπορεί να εξελιχθεί σε πυώδη ή να επιμολυνθεί
με μικρόβια, οι ωτίτιδες χρειάζονται ιδιαίτερη προσοχή και άμεση βοήθεια από
το γιατρό. Αν διαπιστώσετε ότι το παιδάκι σας τραβά, τρίβει ή κρατά διαρκώς
το αφτάκι του, κλαίει γοερά χωρίς λόγο και παρουσιάζει υψηλό πυρετό, πρέπει
να εξεταστεί από το γιατρό. Και αυτό για δύο λόγους: πρώτον, γιατί μπορεί το
μικρόβιο να είναι πολύ τοξικό και το πύον που έχει δημιουργηθεί μέσα στο αφτί
να επιφέρει δυσάρεστες επιπλοκές. Δεύτερον, επειδή υπάρχει ο κίνδυνος της αυτόματης
διάτρησης της τυμπανικής μεμβράνης. Επειδή δηλαδή το πύον χρειάζεται διέξοδο
για να φύγει, μπορεί να σπάσει το τύμπανο. Ο γιατρός που θα εξετάσει το παιδάκι
θα κρίνει αν χρειάζεται να του κάνει παρακέντηση.

Εξωτερική ωτίτιδα

Όταν το παιδί έχει κάποια φλεγμονή στο δέρμα του έξω ακουστικού πόρου, λέμε
ότι έχει εξωτερική ωτίτιδα, ένα είδος ωτίτιδας για το οποίο συχνά ευθύνεται
η ίδια η μητέρα. Αυτό συμβαίνει γιατί μερικές μητέρες στην προσπάθειά τους να
απομακρύνουν την κυψελίδα από τα αφτάκια του παιδιού τους, βάζουν την μπατονέτα
μέσα στον ακουστικό πόρο, μολύνοντας έτσι την ευαίσθητη αυτή περιοχή. Η εξωτερική
ωτίτιδα μπορεί να οφείλεται ακόμη σε δερματίτιδα, ένα έκζεμα το οποίο μπορεί
να επιμολυνθεί με μικρόβια και να κάνει φλεγμονή στο δέρμα του αφτιού, ή και
σε μύκητες. Είναι μια πάθηση «θορυβώδης», γιατί τα παιδιά πονούν πολύ και συχνά
παρουσιάζουν πυρετό. Στις περιπτώσεις αυτές πρέπει να τα εξετάσει ο ωτορινολαρυγγολόγος,
ο οποίος θα καθαρίσει τον έξω ακουστικό πόρο και θα δώσει την ανάλογη τοπική
θεραπεία, αλλά θα συστήσει και μια θεραπεία με τα κατάλληλα αντιβιοτικά.

Εκκριτική ωτίτιδα

Εκτός όμως από τις παραπάνω φλεγμονώδεις καταστάσεις της ωτίτιδας, τα μικρά
παιδιά προσβάλλονται συχνά και από ένα άλλο είδος ωτίτιδας: την εκκριτική ωτίτιδα.
Στην περίπτωση αυτή έχουμε τη συλλογή υγρού στην κοιλότητα του μέσου αφτιού,
δηλαδή πίσω από τον τυμπανικό υμένα. Πρόκειται για ένα υγρό άσηπτο -χωρίς μικρόβια
δηλαδή-, το οποίο όμως μειώνει, παροδικά συνήθως, την ακοή του παιδιού. Σε αυτές
τις περιπτώσεις ο τυμπανικός

σι κατακρατά το έκκριμα που παράγεται, προκαλώντας την εκκριτική ωτίτιδα. Η
δυσλειτουργία της ευσταχιανής σάλπιγγας οφείλεται σε δύο λόγους. Ο πρώτος είναι
οι συχνές λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος και ο δεύτερος οι
αλλεργίες που ταλαιπωρούν πολλά παιδάκια. Το παιδί που έχει προσβληθεί από εκκριτική
ωτίτιδα δεν αισθάνεται πόνο αλλά νιώθει ένα βάρος, το οποίο τις περισσότερες
φορές δεν ξέρει τι είναι και δεν μπορεί να το εκφράσει. Το πιο ενοχλητικό όμως
είναι ότι το παιδάκι δεν άκουει καλά. Οι γονείς το αντιλαμβάνονται συνήθως από
το γεγονός ότι το παιδάκι δεν αντιδρά ζωηρά στα ηχητικά ερεθίσματα, φαίνεται
συχνά αφηρημένο και δεν είναι συνεργάσιμο. Αν όμως η εκκριτική ωτίτιδα παρουσιάζεται
μόνο στο ένα αφτί, γίνεται πιο δύσκολα αντιληπτή από τους γονείς, γιατί το παιδί
ακούει φυσιολογικά με το άλλο αφτί. Στις περιπτώσεις αυτές, οι γονείς συνήθως
το ανακαλύπτουν όταν το παιδί εξεταστεί τυχαία από γιατρό ή αν το έκκριμα μολυνθεί
σε μια λοίμωξη (πάλι διά μέσου της ευσταχιανής σάλπιγγας) και το άσηπτο υγρό
μετατραπεί σε σηπτικό, οπότε η ωτίτιδα γίνεται οξεία. Η θεραπεία της εκκριτικής
ωτίτιδας είναι πολλαπλή: συντηρητική, φαρμακευτική και χειρουργική. Αυτό θα
το κρίνει ο ωτορινολαρυγγολόγος, γιατί κάθε περίπτωση εξαρτάται από το πότε
εμφανίστηκε, τι βαθμό βαρηκοΐας παρουσιάζει το παιδί, ποια είναι η απώλεια του
εκκρίματος. Αν η εκκριτική ωτίτιδα δεν θεραπευτεί εγκαίρως και το έκκριμα στο
αφτί παραμείνει για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των έξι μηνών, επέρχονται μόνιμες
αλλοιώσεις στο τύμπανο και γενικά στο εσωτερικό του αφτιού και περιορίζεται
η ικανότητα ακοής.

Ακόμα και σήμερα, την εποχή της τεράστιας ανάπτυξης της βιοϊατρικής και της
τεχνολογίας, η αντιμετώπιση της ωτίτιδας δεν είναι πάντα εύκολη. Οι γιατροί
είναι ακόμη αναποφάσιστοι όσον αφορά στο πόσο σημαντικά είναι τα αντιβιοτικά
για τις θεραπείες των φλεγμονών των αφτιών. Μακροπρόθεσμα δεν φαίνεται να έχουν
αποτέλεσμα, αλλά ο πόνος ανακουφίζεται πιο γρήγορα αν δοθούν νωρίς τα αντιβιοτικά.
Η απάντηση ίσως βρίσκεται στο μέλλον. Ερευνητές προσπαθούν να ανακαλύψουν εμβόλια
που θα βοηθήσουν το ανοσοποιητικό σύστημα των παιδιών ώστε να δημιουργούνται
αντισώματα και να καταπολεμάται η ωτίτιδα χωρίς φάρμακα. Μέχρι τότε και σε αυτή
την περίπτωση, η καλύτερη θεραπεία είναι η πρόληψη. Αν και οι ειδικοί συμφωνούν
ότι δεν υπάρχει κάποιος σίγουρος τρόπος για την πρόληψη της ωτίτιδας, μερικές
απλές πρακτικές συμβουλές, σίγουρα περιορίζουν τους κινδύνους που παραμονεύουν:
Όταν ταΐζετε το μωράκι σας με το μπιμπερό, πρέπει να είναι πάντα σε ημικαθιστή
θέση, γιατί αν είναι ξαπλωμένο, το γάλα μπορεί να πάει στο αφτάκι του και να
του δημιουργήσει μόλυνση. Απαγορεύεται αυστηρά το κάπνισμα σε χώρους όπου βρίσκονται
μικρά παιδιά. Διατηρείτε καθαρή την ατμόσφαιρα στο δωμάτιο του παιδιού, τηρώντας
σχολαστικά τους κανόνες υγιεινής. Έχετε σταθερή θερμοκρασία στους χώρους όπου
ζει το παιδί. Η καλή φυσική κατάσταση του παιδιού, σε συνδυασμό με τη σωστή
και ισορροπημένη διατροφή και την ξεκούραση που χρειάζεται, σίγουρα είναι ένας
πολύτιμος σύμμαχος.

health.in.gr