Για τα μάτια του μόνο

Για τα μάτια του μόνο

Τα μάτια του παιδιού σας είναι το πιο πολύτιμο εργαλείο που διαθέτει στο «οπλοστάσιό»
του για να εξερευνήσει, να γνωρίσει και νακατακτήσει τον κόσμο. Επειδη όμως
είναι ακόμη πολύ μικρούλι για να συνειδητοποιήσει αν βλέπει καλά και να σας
παραπονεθεί για τυχόν ενοχλήσεις, είναι στο χέρι σας να προστατεύσετε τα ματάκια
του, να τα διατηρήσετε γερά και υγιή και να ανακαλύψετε εγκαίρως οποιοδήποτε
πρόβλημα. Το μητρικό ένστικτο και η παρατηρητικότητά σας μπορούν να κάνουν θαύματα.
Γιατί όσο νωρίτερα γίνει η διάγνωση κάποιας πάθησης τόσο πιο γρήγορη και ανώδυνη
θα είναι η θεραπεία. Αν η διάγνωση καθυστερήσει και τα προβλήματα στην όραση
επιδεινωθούν, το παιδάκι που δεν βλέπει καλά μπορεί μεγαλώνοντας να εμφανίσει
μαθησιακές δυσκολίες, προβλήματα προσαρμογής και κοινωνικότητας.

Ποια είναι όμως τα σημάδια που πρέπει να σας ανησυχήσουν, τα συμπτώματα που
θα σας οδηγήσουν στον οφθαλμίατρο;

• Το παιδί δεν βλέπει καλά.
• Πηγαίνει πολύ κοντά στην τηλεόραση ή κρατά τα βιβλία κοντά στο πρόσωπό του.
• Ψάχνει και δεν βρίσκει αμέσως μικρά αντικείμενα.
• Δεν αναγνωρίζει αντικείμενα ή ανθρώπους από μικρή απόσταση.
• Είναι πολύ αδέξιο.
• Αποφεύγει δραστηριότητες που απαιτούν καλή όραση.
• Τα ματάκια του μωρού σας δακρύζουν και τσιμπλιάζουν συχνά από τη στιγμή
  της γέννησης και τα συμπτώματα αυτά δεν φαίνεται να υποχωρούν ή να υποτροπιάζουν
  συχνά παρά τα κολλύρια που σας έχει συστήσει ο παιδίατρος. Στην περίπτωση
  αυτή θα πρέπει να ελέγξετε μήπως το παιδάκι σας έχει απόφραξη της δακρυϊκής
  οδού που αποχετεύει τα δάκρυα.
• Το παιδί τρίβει ή ανοιγοκλείνει συχνά τα ματάκια του, τα τρεμοπαίζει ή δείχνει
  μεγάλη ευαισθησία στο φως.
• Η κόρη του ενός ή και των δύο ματιών είναι λευκή, ενώ φυσιολογικά θα έπρεπε
  να είναι μαύρη. Το φαινόμενο αυτό λέγεται λευκοκορία, και θα πρέπει το παιδάκι
  να το εξετάσει ο οφθαλμίατρος.
• Το ένα ή και τα δύο ματάκια του μωρού σας είναι ιδιαίτερα μεγάλα ή η βλεφαρική
  σχισμή μεταξύ των δύο ματιών είναι άνιση. Ο οφθαλμίατρος θα πρέπει να ελέγξει
  αν πρόκειται για διαφορά στο μέγεθος μεταξύ των δύο βολβών ή για βλεφαρόπτωση.
• Το μωράκι έχει στραβισμό.

Ακόμη και αν το παιδί σας δεν παρουσιάζει κάποιο από τα παραπάνω προβλήματα,
θα πρέπει να το πάτε στον οφθαλμίατρο για προληπτικούς λόγους, όταν γίνει δύο,
τριών χρονών. Ο λόγος είναι ότι πολλές οφθαλμικές παθήσεις είναι ύπουλες και
δεν παρουσιάζουν κανένα εμφανές σύμπτωμα. Αν, όμως, διαγνωστούν σε μικρή ηλικία,
θεραπεύονται, ενώ αργότερα προκαλούν προβλήματα στην όραση. Μέχρι τότε, ο παιδίατρος,
που παρακολουθεί το παιδάκι σας, θα παρατηρεί πολύ προσεχτικά τα ματάκια του
και, αν τυχόν διαπιστώσει ότι υπάρχει κάποια απόκλιση από το φυσιολογικό, θα
ζητήσει τη συνδρομή του οφθαλμίατρου. Υπάρχουν όμως και δύο ομάδες παιδιών που
πρέπει να εξετάζονται σε πολύ μικρότερη ηλικία. Αυτά είναι τα πρόωρα, στα οποία
η πρώτη οφθαλμολογική εξέταση θα πρέπει να γίνει τον πρώτο μήνα της ζωής τους
και από τότε να παρακολουθούνται τακτικά, και η δεύτερη τα παιδιά με βεβαρυμένο
κληρονομικό ιατρικό ιστορικό, δηλαδή παιδιά που οι γονείς τους πάσχουν από κάποια
σοβαρή οφθαλμική πάθηση ή φορούν γυαλιά.

Τα ματάκια του παιδιού σας δεν είναι απλώς μια μικρογραφία των δικών σας ματιών.
Διαφέρουν στο μέγεθος, στην αναλογία των διαφόρων τμημάτων τους και στην παθολογία.
Επειδή, λοιπόν, οι διάφορες ασθένειες στα παιδικά μάτια διαφέρουν αρκετά από
τις ασθένειες των ενηλίκων, τα ματάκια του παιδιού σας χρειάζονται το δικό τους
γιατρό. Ο οφθαλμίατρος που ασχολείται με τα παιδάκια λέγεται παιδοφθαλμίατρος.
Διαθέτει εξειδίκευση και ειδικές επιστημονικές γνώσεις, αλλά και το χάρισμα
να πλησιάζει τα παιδάκια με τον κατάλληλο τρόπο, ώστε να επιτυγχάνει την καλύτερη
δυνατή συνεργασία μαζί τους. Οι πιο συχνές παθήσεις των παιδικών ματιών είναι:

Η μυωπία

Όταν διαπιστώσετε ότι το παιδάκι σας δεν μπορεί να ξεχωρίσει και να δει καθαρά
τα αντικείμενα που βρίσκονται σε μακρινή απόσταση και το πάτε στον οφθαλμίατρο,
το πιο πιθανό είναι ότι θα σας μιλήσει για μυωπία. Η διαθλαστική αυτή ανωμαλία
των ματιών, που είναι μια συνηθισμένη ασθένεια, εμφανίζεται συνήθως μεταξύ 5
και 15 ετών. Υπάρχει όμως πιθανότητα να παρουσιαστεί και πολύ νωρίτερα από τα
δύο ή τρία χρόνια της ζωής του παιδιού ή ακόμη και από τη γέννησή του. Σε όσο
πιο μικρή ηλικία εμφανιστεί η μυωπία, τόσο πιο απαραίτητο θα είναι να φορά γυαλιά
το παιδάκι σε όλη τη ζωή του.

Η εξέλιξη της μυωπίας, πάντως, είναι γενετικά προκαθορισμένη και δεν επηρεάζεται
από εξωγενείς παράγοντες. Για να καταλάβετε τα συμπτώματά της, θα παρατηρήσετε
αν το παιδί σας κρατά πολύ κοντά στα μάτια του το βιβλίο που ξεφυλλίζει ή αν,
όταν κάθεται μπροστά στην τηλεόραση, μισοκλείνει τα μάτια του προσπαθώντας να
διακρίνει καλύτερα αυτό που βλέπει. Παρατηρήστε ακόμη αν το παιδάκι σας αναγνωρίζει
από μακριά πρόσωπα και αντικείμενα. Αν έχετε οποιαδήποτε αμφιβολία για την όρασή
του, επισκεφθείτε τον οφθαλμίατρο.

Η υπερμετρωπία

Το παιδάκι σας σε αυτή την περίπτωση δεν μπορεί να δει καθαρά όσα πράγματα
βρίσκονται κοντά του. Στην προσπάθειά του λοιπόν να δει καλύτερα, απομακρύνεται
από τα πλησιέστερα αντικείμενα, δυσκολεύεται να συναρμολογήσει ένα παζλ, να
ζωγραφίσει ή να διαβάσει και τρίβει συχνά τα ματάκια του. Η υπερμετρωπία εμφανίζεται
από τη γέννηση του μωρού, μπορεί να παρουσιάσει μια μικρή αύξηση τα πρώτα χρόνια
και συνήθως σταθεροποιείται μετά την ηλικία των πέντε ετών. Μετά τα οκτώ χρόνια
όμως υπάρχει πιθανότητα να μειωθεί. Τα παιδιά που έχουν μικρή υπερμετρωπία (μέχρι
δύο βαθμούς) δεν χρειάζεται να βάλουν γυαλιά, εκτός αν εμφανιστούν διάφορες
ενοχλήσεις, όπως π.χ., πονοκέφαλος ή στραβισμός.

Αστιγματισμός

Το παιδάκι βλέπει θολά τα διάφορα αντικείμενα σαν να βρίσκεται μπροστά σε έναν
παραμορφωτικό καθρέφτη, κρατά τα βιβλία κοντά στο πρόσωπό του, πλησιάζει πολύ
την τηλεόραση, πιθανόν να έχει και πονοκεφάλους. Ο αστιγματισμός συνήθως είναι
συγγενής, εμφανίζεται δηλαδή από τη γέννηση, και παραμένει σταθερός με μικρές
αυξομειώσεις. Τα παιδιά που έχουν μικρό αστιγματισμό (μέχρι 0,75 της διοπτρίας)
δεν χρειάζονται γυαλιά, αν δεν παραπονούνται για πονοκεφάλους, ζαλάδες ή κάποιες
άλλες ενοχλήσεις.

Η μυωπία, η υπερμετρωπία και ο αστιγματισμός λέγονται διαθλαστικές ανωμαλίες
και αντιμετωπίζονται απλά και αποτελεσματικά με τα κατάλληλα γυαλιά. Σήμερα
ένα στα έξι παιδιά περίπου φορά γυαλιά.

Ο οφθαλμίατρος μπορεί πολύ εύκολα να διαπιστώσει αν το παιδάκι σας παρουσιάζει
κάποια διαθλαστική ανωμαλία στα ματάκια του ακόμη και αν είναι μόλις λίγων ημερών.
Η διάγνωση γίνεται με μια πολύ απλή και ανώδυνη εξέταση που λέγεται σκιασκοπία.
Αφού πρώτα βάλει στα ματάκια του παιδιού ένα κολλύριο που προκαλεί «κυκλοπληξία»
-μεγαλώνει δηλαδή την κόρη των ματιών, με τη βοήθεια ειδικών φακών, βρίσκει
με ακρίβεια τι γυαλιά χρειάζεται το παιδί. Σε μερικές περιπτώσεις, όμως, όταν
το παιδάκι δεν μπορεί να δει καλά από το ένα ή και από τα δύο μάτια παρά το
γεγονός ότι φορά γυαλιά, τότε λέμε ότι έχει αμβλυωπία ή «τεμπέλιασμα» των ματιών.

Η αμβλυωπία είναι μια σοβαρή κατάσταση, η οποία μπορεί να οφείλεται σε διάφορα
οργανικά αίτια, όπως ο καταρράκτης, κάποια φλεγμονή ή κάποιος όγκος των βολβών.
Το συνηθέστερο είναι να οφείλεται σε λειτουργικά αίτια, όπως ο στραβισμός ή
ανισομετρωπία, όταν δηλαδή υπάρχει μεγάλη διαφορά στο βαθμό των γυαλιών μεταξύ
των δύο ματιών. Επειδή όμως η αβλυωπία είναι μια πάθηση ύπουλη, η οποία συχνά
δεν παρουσιάζει εμφανή συμπτώματα, πρέπει να πηγαίνετε το παιδάκι σας συχνά
στον οφθαλμίατρο. Όσο πιο έγκαιρα γίνει η διάγνωση τόσο πιο εύκολη και αποτελεσματική
θα είναι η θεραπεία. Στα παιδάκια που έχουν αμβλυωπία ο οφθαλμίατρος κλείνει
το υγιές ματάκι για κάποιες ώρες κάθε μέρα, έτσι ώστε να δυναμώσει η όραση στο
«τεμπέλικο» μάτι, και τους χορηγεί τα κατάλληλα γυαλιά.

Ο στραβισμός

Όταν το παιδάκι δεν μπορεί να εστιάσει ταυτόχρονα και τα δύο ματάκια του στο
ίδιο αντικείμενο, σημαίνει ότι έχει στραβισμό. Εμφανίζεται με τη γέννηση ή τα
πρώτα δύο χρόνια της ζωής του παιδιού, ενώ σπανιότερα μπορεί να εμφανιστεί και
σε μεγαλύτερη ηλικία.

Τα παιδάκια που παρουσιάζουν στραβισμό, πρέπει αμέσως να επισκεφθούν τον παιδοφθαλμίατρο,
ο οποίος θα διαπιστώσει αν ο στραβισμός οφείλεται σε κακή συνεργασία των οφθαλμοκινητικών
μυών ή σε κάποια σοβαρή πάθηση των ίδιων των οφθαλμικών βολβών (π.χ., σε ενδοφθάλμιο
όγκο ή φλεγμονή). Στην περίπτωση αυτή η αντιμετώπιση θα πρέπει να είναι άμεση.
Όταν ο στραβισμός δημιουργεί στο παιδάκι εμφανές αισθητικό πρόβλημα, ο οφθαλμίατρος
καταφεύγει στην εγχείρηση -μια διαδικασία πολύ γρήγορη (αφού το παιδάκι μένει
στο νοσοκομείο μόνο τρεις με τέσσερις ώρες) και με πολύ καλά αποτελέσματα και
υψηλά ποσοστά επιτυχίας. Αν το παιδάκι έχει συγκλίνοντα στραβισμό, η εγχείρηση
αυτή θα πρέπει να γίνει πριν από την ηλικία των δύο ετών, ενώ στον αποκλίνοντα
στραβισμό η εγχείρηση γίνεται στην ηλικία των τεσσάρων ετών.

Επιπεφυκίτις

Όταν δείτε ότι το παιδάκι σας τρίβει συνέχεια τα ματάκια του ή παρατηρήσετε
ότι κοκκινίζουν, ζητήστε τη γνώμη του οφθαλμίατρου, γιατί μπορεί να πρόκειται
για επιπεφυκίτιδα. Η ενόχληση αυτή μπορεί να είναι μολυσματική, δηλαδή να προέρχεται
από κάποιον ιό, ή αλλεργική. Η μολυσματική επιπεφυκίτις οφείλεται σε μικρόβια
ή ιούς, και το μάτι παρουσιάζει πολλές εκκρίσεις (τσίμπλες). Για τη θεραπεία
της χορηγούνται αντιβιοτικά κολλύρια ή αλοιφές.

Η αλλεργική επιπεφυκίτις οφείλεται σε διάφορα αλλεργιογόνα, κάποια στοιχεία
που αιωρούνται στην ατμόσφαιρα και προκαλούν αλλεργία. Στην περίπτωση αυτή το
παιδάκι σας θα τρίβει έντονα τα μάτια του που θα είναι κόκκινα, αλλά δεν θα
έχει τσίμπλες. Για τη θεραπεία χορηγούνται αντιαλλεργικά κολλύρια.

Συγγενές γλαύκωμα

Το παιδάκι που πάσχει από συγγενές γλαύκωμα έχει αυξημένη ενδοφθάλμια πίεση
στο ένα ή και στα δύο μάτια. Το συγγενές γλαύκωμα μπορεί να υπάρχει από τη γέννηση
ή να εμφανιστεί τους πρώτους μήνες της ζωής. Χαρακτηριστικό της ασθένειας είναι
το μεγάλο μέγεθος του ενός ή και των δύο ματιών, ενώ συνήθως παρατηρείται θόλωση
του κερατοειδούς, του πρόσθιου διαφανούς χιτώνα του ματιού.

Συγγενής καταρράκτης

Σπάνια ασθένεια σε παιδιά, ο καταρράκτης είναι κυρίως ασθένεια των ηλικιωμένων.
Όμως υπάρχει περίπτωση ένα βρέφος να γεννηθεί με καταρράκτη ή να παρουσιαστεί
σε ένα μωρό τους πρώτους μήνες ή τα πρώτα χρόνια της ζωής του.

Στις περιπτώσεις αυτές μιλάμε για συγγενή καταρράκτη, που δημιουργήθηκε δηλαδή
από τη γέννηση του παιδιού και όχι στην πορεία της ενήλικης ζωής. Η ασθένεια
εκδηλώνεται με θόλωση του κρυσταλλοειδούς φακού των οφθαλμών.

Η διάγνωση της ασθένειας γίνεται με εξέταση στα ειδικά μηχανήματα του οφθαλμίατρου.
Μπορεί όμως να τον υποψιαστούν και οι γονείς ή ο παιδίατρος λόγω της λευκοκορίας
την οποία προκαλεί. Η κόρη, δηλαδή, του ματιού αντί να είναι μαύρη είναι λευκή.
Ο συγγενής καταρράκτης θα πρέπει να διαγνωστεί όσο το δυνατόν νωρίτερα και να
χειρουργηθεί αμέσως.

health.in.gr