Αναιμία

Αναιμία

Αναιμία είναι η πτώση της τιμής της αιμοσφαιρίνης και του αιματοκρίτη κάτω
από τα φυσιολογικά όρια. Συνήθως λέμε ότι ένα παιδάκι πάσχει από αναιμία, όταν
η τιμή της αιμοσφαιρίνης πέφτει κάτω από 10,5 γραμμάρια. Η πιο συνηθισμένη μορφή
αναιμίας ονομάζεται σιδηροπενική αναιμία και οφείλεται σε έλλειψη σιδήρου στο
αίμα. Αλλα είδη αναιμίας, όπως οι κληρονομικές Β -μεσογειακή και δρεπανοκυτταρική-,
που δυστυχώς συναντώνται συχνά στη χώρα μας, δεν έχουν καμία σχέση με την απλή
σιδηροπενική αναιμία. Τα μωράκια παίρνουν τα πρώτα αποθέματα σιδήρου ήδη από
την κοιλιά της μαμάς τους. Όταν γεννηθούν λοιπόν έχουν πολύ υψηλή αιμοσφαιρίνη
-γύρω στα 18 γραμμάρια. Επειδή όμως η υψηλή αιμοσφαιρίνη δεν τους χρειάζεται
πια, όταν γεννηθούν αυτή η πληθώρα των ερυθρών αιμοσφαιρίων αρχίζει σιγά σιγά
να μειώνεται, δημιουργώντας έτσι τις πρώτες προμήθειες σιδήρου. Τις προμήθειες
αυτές χρησιμοποιούν τα παιδιά στην αρχή της ζωής τους, γι΄ αυτό τους τρεις με
τέσσερις πρώτους μήνες δεν έχουν πρόβλημα αναιμίας.

Επειδή όμως τα μωράκια αναπτύσσονται πολύ γρήγορα, τα αποθέματα αυτά αρχίζουν
σιγά σιγά να εξαντλούνται και τότε μπορεί να εκδηλωθεί η αναιμία. Επομένως η
αναιμία στα μικρά μωράκια, η οποία συνήθως εκδηλώνεται μετά τον πέμπτο με έκτο
μήνα της ζωής τους, είναι μια ακραία περίπτωση ενός φυσιολογικού φαινομένου.
Είναι, δηλαδή, λίγο πολύ αναμενόμενη. Πιο συχνά υποφέρουν από αναιμία τα πρόωρα
μωράκια, γιατί έρχονται στον κόσμο νωρίτερα από ό,τι έχει προβλέψει η φύση και
δεν έχουν προλάβει να γεμίσουν τις «αποθήκες» τους με σίδηρο. Το έμβρυο παίρνει
τη μεγαλύτερη ποσότητα σιδήρου τις τελευταίες εβδομάδες της ενδομήτριας ζωής
του. Για να γεμίσουν οι «αποθήκες» σιδήρου, τα εφόδια δηλαδή με τα οποία έχει
οπλίσει η μητέρα το παιδάκι της, παίζουν ρόλο και άλλοι παράγοντες. Τέτοιοι
είναι η διατροφή σε όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, οι συνθήκες του τοκετού
(τα αποθέματα σιδήρου θα είναι ανεπαρκή αν η μητέρα είχε αιμορραγίες κατά τη
διάρκεια του τοκετού) ακόμη και ο τρόπος με τον οποίο κρατά ο μαιευτήρας το
μωράκι μόλις γεννηθεί. Οι γυναικολόγοι πριν κόψουν τον ομφάλιο λώρο κατεβάζουν
το μωρό πιο χαμηλά από το ύψος, στο οποίο βρίσκεται η μητέρα του, ώστε να πάρει
αίμα. Αν η μαμά είναι χαμηλά και το παιδί πιο ψηλά όσο είναι ακόμα συνδεδεμένο
με τον ομφάλιο λώρο, το αίμα φεύγει προς τα κάτω και το παίδι γεννιέται αναιμικό.
Η ωχρότητα του προσώπου είναι ένα από τα συμπτώματα της αναιμίας. Είναι ίσως
η πιο ευδιάκριτη ένδειξή της. Συχνά όμως μπορεί να αποδειχθεί παραπλανητικό
σύμπτωμα, αφού κάτι τέτοιο μπορεί να οφείλεται σε άλλους παράγοντες, όπως το
γεγονός ότι το παιδάκι δεν βγαίνει συχνά έξω στον καθαρό αέρα ή έχει απλώς ανοιχτό
χρώμα δέρματος. Το χρώμα του δέρματος -το οποίο ποικίλλει από άνθρωπο σε άνθρωπο-
εξαρτάται από τη θέση των μικρών αιμοφόρων αγγείων. Αν τα αγγεία αυτά βρίσκονται
στην επιφάνεια, τότε ραντίζουν το αίμα πιο έντονα και του δίνουν αυτό το ροδαλό
χρώμα που αντανακλά υγεία, ενώ, αν βρίσκονται πιο βαθιά, το δέρμα είναι πιο
άσπρο. Υπάρχουν όμως τμήματα του ανθρώπινου σώματος στα οποία τα αιμοφόρα αγγεία
βρίσκονται πάντα στην επιφάνεια σε όλους τους ανθρώπους. Ποια είναι αυτά; Τα
χείλια, τα νύχια και το εσωτερικό τμήμα των κάτω βλεφάρων (ο επιπεφυκότος).
Και είναι το χρώμα τους αυτό που θα μας αποκαλύψει, αν ένα παιδάκι έχει αναιμία
ή όχι. Αν λοιπόν το μικρούλι σας είναι λίγο χλομό, αλλά τα χειλάκια και τα νύχια
του είναι κόκκινα, τότε είναι απλώς θέμα δέρματος. Αλλα συμπτώματα που μπορεί
να σας βάλουν σε υποψίες είναι η γενική συμπεριφορά του παιδιού σας. Τα παιδάκια
που έχουν αναιμία κουράζονται εύκολα και κλαίνε συχνά, είναι ανόρεκτα, νευρικά
και ευερέθιστα, ενώ πολλές μητέρες έχουν διαπιστώσει ότι το παιδάκι τους ιδρώνει
εύκολα. Ορισμένα παιδιά -λίγα ευτυχώς- μεγαλώνοντας μπορεί να παρουσιάσουν διάφορα
προβλήματα που συνδέονται με την αναιμία: δεν αναπτύσσονται φυσιολογικά σε βάρος,
δεν τρώνε, δεν μπορούν να συγκεντρωθούν, δεν έχουν διάθεση για δραστηριότητα.

Η αντιμετώπιση του προβλήματος

Επειδή το γάλα -που είναι η αποκλειστική τροφή των παιδιών στην αρχή της ζωής
τους- είναι φτωχό σε σίδηρο, πολλοί παιδίατροι συνιστούν στις μητέρες να δώσουν
στο μωράκι τους επιπλέον σίδηρο σε σταγόνες. Αυτή ακριβώς η πρόβλεψη -δηλαδή
η χορήγηση σιδήρου- πρέπει να ξεκινήσει μετά τον τρίτο, τέταρτο μήνα της ζωής
του παιδιού και σε όλη τη διάρκεια του πρώτου έτους.

Στα πρόωρα μωράκια η χορήγηση σιδήρου πρέπει να ξεκινήσει νωρίτερα, μετά το
δεύτερο μήνα. Προσοχή, όμως! Η χορήγηση του σιδήρου θα πρέπει να γίνεται πάντα
ύστερα από συνεννόηση με τον παιδίατρο, ο οποίος θα σας συστήσει τη σωστή δοσολογία.
Αν η ποσότητα του σιδήρου είναι ανεπαρκής, η θεραπεία δεν θα έχει τα επιθυμητά
αποτελέσματα, ενώ, αν δώσετε στο μωράκι παραπάνω από όσο πρέπει, θα του προκαλέσετε
γαστρεντερικές ενοχλήσεις. Δίνετε τις σταγόνες σιδήρου στα ενδιάμεσα των γευμάτων
και όχι αμέσως μετά το φαγητό ή μέσα στο γάλα. Ο σίδηρος απορροφάται καλύτερα,
όταν το στομάχι είναι άδειο. Ένα δεύτερο μέτρο αντιμετώπισης είναι ο θηλασμός.
Τα παιδιά που θηλάζουν παθαίνουν αναιμία πιο σπάνια από αυτά που τρέφονται με
ξένο γάλα. Ο σίδηρος που περιέχεται στο μητρικό γάλα, παρ΄ όλο που η ποσότητα
δεν είναι μεγάλη, απορροφάται ευκολότερα. Μη δώσετε στο μωράκι σας νωπό γάλα
αγελάδας τον πρώτο χρόνο της ζωής του, για δύο λόγους: πρώτον, το νωπό γάλα
παρεμποδίζει την απορρόφηση του σιδήρου και, δεύτερον, πολλά παιδιά έχουν αλλεργία
στο γάλα της αγελάδας. Η αλλεργία αυτή μπορεί να εκδηλωθεί και με την απώλεια
μικρών ποσοτήτων αίματος από τα κόπρανα. Καθώς αναπτύσσεται το παιδάκι σας,
πρέπει να προσέχετε τη διατροφή του γιατί οι τροφές αποτελούν την απαραίτητη
πηγή σιδήρου για τον οργανισμό. Σίδηρο περιέχουν το συκώτι, το κόκκινο κρέας,
ο κρόκος του αβγού, τα πράσινα χορταρικά (το σπανάκι, τα φύλλα από τα παντζάρια,
το μαρούλι, τα κολοκύθια, οι πιπεριές), τα δημητριακά ολικής αλέσεως, τα όσπρια
και οι ξηροί καρποί.

health.in.gr