Οι προσπάθειές σας να μείνετε έγκυος θα πρέπει να επικεντρωθούν στις γόνιμες ημέρες σας. Βέβαια, ο κύκλος διαφέρει από γυναίκα σε γυναίκα. Αν έχετε παρακολουθήσει το δικό σας για ένα διάστημα, θα ξέρετε ποια είναι η διάρκειά του και θα είναι εύκολο να προβλέψετε τις ημέρες που ευνοούν τη σύλληψη. Στην περίπτωση, όμως, που είναι ακανόνιστος, θα τις υπολογίσετε με τη βοήθεια και τις υποδείξεις του γιατρού σας, ώστε να τις αξιοποιήσετε κατάλληλα…
Αν έχετε διαπιστώσει ότι ο κύκλος σας είναι κανονικός, μπορείτε να εντοπίσετε τις γόνιμες μέρες και μόνη σας. Αρκεί να μετράτε συστηματικά και με σχολαστικότητα την καθημερινή θερμοκρασία του σώματος, η οποία πέφτει ακριβώς πριν από την ωορρηξία. Κάθε πρωί, πριν σηκωθείτε από το κρεβάτι, θα βάζετε θερμόμετρο και θα καταγράφετε τη θερμοκρασία σας. Όταν θα παρατηρήσετε ότι σημειώνει μια μικρή πτώση, θα ξέρετε ότι θα έχετε ωορρηξία. Την επομένη ο υδράργυρος θα ανέβει πάλι λίγο (θα κυμαίνεται ανάμεσα στους 36,7 και 37,2 βαθμούς) και θα παραμείνει σταθερός στο ίδιο επίπεδο, ώσπου να αδιαθετήσετε. Όταν, δηλαδή, η θερμοκρασία σας αυξηθεί, σημαίνει πως το ωάριο έχει ήδη απελευθερωθεί από την ωοθήκη.
Για να μη χαθεί, λοιπόν, η ευκαιρία, φροντίστε να έχετε σεξουαλική επαφή, μόλις κατέβει ο υδράργυρος, δηλαδή λίγο πριν από την ωορρηξία. Το σπέρμα τότε θα βρεθεί στο σώμα σας πριν από το ωάριο και θα περιμένει να το υποδεχτεί, ενισχύοντας έτσι τις πιθανότητες να συλλάβετε. Ωστόσο, αφού το ωάριο στη σάλπιγγα είναι ικανό προς γονιμοποίηση για τριάντα πέντε περίπου ώρες, μπορεί και πάλι να μείνετε έγκυος, αν έχετε επαφή και στο διάστημα αυτό μετά την ωορρηξία. Με άλλα λόγια, η σύλληψη ευνοείται, αν η ερωτική πράξη γίνει ακόμα και δύο ημέρες πριν ή μιάμιση ημέρα μετά την ωορρηξία.
Υπάρχει ένα ειδικό τεστ που σας επιτρέπει να προβλέψετε τις γόνιμες μέρες σας με αρκετή ασφάλεια. Είναι ένα αντικείμενο που μοιάζει με στιλό και μπορείτε να το προμηθευτείτε από το φαρμακείο. Το βυθίζετε κάθε πρωί στα ούρα σας, για να μετρήσετε την ορμόνη LH, η οποία αυξάνεται πριν από την ωορρηξία.
Στην περίπτωση που ο κύκλος σας είναι κανονικός, δεν είναι δύσκολο να υπολογίσετε πότε θα αδιαθετήσετε. Καλό είναι, πριν αποφασίσετε να αποκτήσετε παιδί, να σημειώνετε για λίγο καιρό την πρώτη μέρα της περιόδου σας κάθε μήνα.
Να μετράτε το διάστημα από την πρώτη μέρα που αδιαθετείτε έως και την παραμονή της επόμενης εμμηνορρυσίας σας. Επειδή έχετε κανονικό κύκλο, ο αριθμός των ημερών που μεσολαβούν ανάμεσα στις περιόδους θα είναι πάνω κάτω ο ίδιος. Αν διαπιστώσετε σημαντική απόκλιση, καλύτερα να ανιχνεύσετε τις γόνιμες ημέρες σας, μετρώντας τη θερμοκρασία σας ή κάνοντας το τεστ. Ωστόσο, αν ο κύκλος σας διαρκεί γύρω στις είκοσι οκτώ ημέρες, η ωορρηξία γίνεται περίπου δεκατέσσερις ημέρες πριν από την επόμενη περίοδο.
Ένας άλλος τρόπος, κάπως εμπειρικός, για να καταλάβετε πότε πρόκειται να έχετε ωορρηξία, είναι να παρακολουθείτε την υγρασία στον κόλπο σας. Πολλές γυναίκες την αισθάνονται έντονα γύρω στη μέση του κύκλου τους, ενώ άλλες έχουν αυξημένες εκκρίσεις. Αυτά είναι σημάδια ότι επίκειται ωορρηξία. Επειδή, όμως, η υγρασία στον κόλπο υπάρχει και μετά τη σεξουαλική επαφή, μπορείτε να είστε σίγουρη ότι οφείλεται στην ωορρηξία, μόνο αν δεν κάνατε έρωτα τις προηγούμενες είκοσι τέσσερις ώρες.
Όταν υπολογίσετε τις γόνιμες ημέρες σας, θα επιδιώξετε τη σεξουαλική επαφή με το σύντροφό σας. Δεν πρέπει, όμως, να νομίζετε ότι η σύλληψη θα εξαρτηθεί από τη συχνότητα των επαφών. Αντίθετα, όσο περισσότερες φορές εκσπερματώνει το έτερό σας ήμισυ, τόσο λιγότερα σπερματοζωάρια περιέχονται στο σπέρμα του -και όσο πιο μεγάλη είναι η αποχή, τόσο πιο γόνιμο είναι το σπέρμα. Όταν, λοιπόν, αποφασίσετε να γίνετε γονείς, φρόνιμο είναι να αποφύγετε τη συνουσία τις μέρες πριν από το γόνιμο διάστημά σας.
Γονιμότητα και υπογονιμότητα
Το γεγονός ότι το σπέρμα του συντρόφου σας είναι γόνιμο και έχετε κάνει έρωτα στις γόνιμες ημέρες σας, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι θα μείνετε έγκυος. Οι πιθανότητες να συλλάβετε σε κάθε κύκλο είναι 25%. Αντίθετα, στα υπόλοιπα είδη του ζωικού βασιλείου το ποσοστό φτάνει το 99%.
Στη διάρκεια ενός έτους, ο πελαργός επισκέπτεται μόνο το 80% περίπου των ζευγαριών που έχουν ελεύθερες σχέσεις, χωρίς να αντιμετωπίζουν πρόβλημα γονιμότητας. Στο δεύτερο χρόνο προσπάθειας το ποσοστό ανεβαίνει ακόμα και στο 95%. Επομένως, το αν θα μείνετε ή όχι έγκυος με την πρώτη ή τη δεύτερη προσπάθεια είναι θέμα τύχης και πολλών άλλων παραγόντων. Γι’ αυτό δεν πρέπει να απογοητεύεστε και να κυριεύεστε από άγχος, αν οι προσπάθειές σας δεν καρποφορήσουν αμέσως. Αλλωστε, η αγωνία μπορεί να «μπλοκάρει» τη σύλληψη και να δημιουργηθεί έτσι ένας φαύλος κύκλος, χωρίς να υπάρχει κανένας απολύτως λόγος.
Μόνο όταν περάσει ένας χρόνος -ή και περισσότερο- με ελεύθερες σχέσεις αλλά χωρίς αποτέλεσμα, θα πρέπει να αναζητήσετε τους λόγους που σας εμποδίζουν να γίνετε γονείς. Αν, παρ’ όλα αυτά, ανησυχείτε και αισθάνεστε την ανάγκη να κουβεντιάσετε με κάποιον ειδικό, μπορείτε να κάνετε μια επίσκεψη στο γιατρό και πριν κυλήσει το διάστημα αυτό.
θα πρέπει, επίσης, να έχετε υπόψη σας ότι, ενώ η ηλικία δεν επηρεάζει ιδιαίτερα τη γονιμότητα του συντρόφου σας -αν και ενδέχεται να ελαττωθεί η συχνότητα των επαφών του και κατά συνέπεια η πιθανότητα γονιμοποίησης-, ο ρόλος της είναι εξαιρετικά ουσιαστικός για εσάς.
Μετά τα τριάντα πέντε, αλλά κυρίως αφού κλείσετε τα τριάντα οκτώ, οι πιθανότητες να γίνετε μητέρα ελαττώνονται δραματικά. Αν, λοιπόν, ανήκετε στην κατηγορία αυτή, καλύτερα να ζητήσετε εγκαίρως τη συμβουλή ενός ειδικού. Στην περίπτωση που βρίσκεστε στην κατάλληλη ηλικία, αλλά ο πελαργός, παρά τις επίμονες προσκλήσεις σας για έναν ολόκληρο χρόνο, δεν αποφασίζει να σας επισκεφθεί, ίσως εσείς ή ο σύντροφός σας αντιμετωπίζετε κάποιο πρόβλημα γονιμότητας. Ο χαμηλός αριθμός σπερματοζωαρίων -ένα φυσιολογικό σπέρμα περιέχει έως και τετρακόσια εκατομμύρια σπερματοζωάρια σε κάθε εκσπερμάτιση- και η ελαττωμένη κινητικότητά τους είναι οι βασικοί παράγοντες, που ενδέχεται να αναστέλλουν τη γονιμότητα του συντρόφου σας. Ωστόσο, στην εποχή μας τα προβλήματα αυτά είναι δυνατόν να αντιμετωπιστούν.
Οι κυριότερες αιτίες οι οποίες μπορεί να πλήξουν τη δική σας γονιμότητα έχουν σχέση με την ωορρηξία και τις ορμόνες ή είναι «μηχανικές», όπως, για παράδειγμα, όταν η σάλπιγγα είναι «μπλοκαρισμένη». Η λύση στις περιπτώσεις αυτές είναι η φαρμακευτική αγωγή ή το χειρουργείο.
Όλες οι προσπάθειές σας αποβλέπουν στη γονιμοποίηση του ωαρίου από το σπερματοζωάριο του συντρόφου σας. Αξίζει, λοιπόν, να παρακολουθήσετε το χρονικό της σύλληψης, που θα σας οδηγήσει στην πολυπόθητη μητρότητα.
Βγαίνοντας από την ωοθήκη, το ωάριο περνά σε μία από τις δύο σάλπιγγες, οι οποίες καταλήγουν στη μήτρα. Στη διάθεσή του έχει δώδεκα με είκοσι τέσσερις ώρες για να γονιμοποιηθεί, γιατί ύστερα από το διάστημα αυτό θα εκφυλιστεί. Το άχρωμο σφαιρικό αυτό κύτταρο, με διάμετρο 0,1 χιλιοστόμετρα, έχει κυτταρόπλασμα πλούσιο σε θρεπτικές προμήθειες. Το ωάριο τις έχει αποθηκεύσει κατά τις δύο εβδομάδες πριν από την έξοδό του από την ωοθήκη, για να τις χρησιμοποιήσει στο ταξίδι του έως τη μήτρα, εφόσον γονιμοποιηθεί. Αυτό φυσικά θα συμβεί, μόνο αν ενωθεί με το σπερματοζωάριο.
Όπως οι ωοθήκες σας παράγουν ωάρια, έτσι και οι όρχεις του συντρόφου σας παράγουν σπερματοζωάρια και τεστοστερόνη -την ανδρική ορμόνη. Ενώ, όμως, εσείς γεννηθήκατε με όλο το απόθεμα σε ωάρια, οι όρχεις αρχίζουν την παραγωγή σπερματοζωαρίων στην εφηβεία και τη συνεχίζουν έως τα γεράματα. Η διαδικασία της δημιουργίας και της ωρίμανσής τους μέχρι τη στιγμή που θα ανακατευτούν με το σπερματικό υγρό και θα βγουν από το πέος κατά την εκσπερμάτιση, απαιτεί γύρω στις ογδόντα πέντε με ενενήντα ημέρες.
Τα σπερματοζωάρια δεν είναι παρά μικροσκοπικά κύτταρα σε σχήμα γυρίνου. Το καθένα αποτελείται από την κεφαλή (περιέχει τα ένζυμα, που βοηθούν τη διείσδυση στο ωάριο), ένα ενδιάμεσο τμήμα (παρέχει ενέργεια για την κίνηση) και το μαστίγιο ή ουρά, που επιτρέπει τη μετακίνησή του.
Τα σπερματοζωάρια θα εισχωρήσουν στα αναπαραγωγικά σας όργανα με τη σεξουαλική επαφή. Εκατοντάδες εκατομμύρια εκτοξεύονται στον κόλπο σας με προορισμό τη μήτρα και τις σάλπιγγες. Το ταξίδι τους είναι γεμάτο περιπέτειες. Στο «ραντεβού» τους με το ωάριο, που τα προσκαλεί εκπέμποντας μια χημική ουσία, θα φτάσουν σε μιάμιση με δύο ώρες, αφού θα διανύσουν κολυμπώντας μια απόσταση είκοσι με είκοσι πέντε περίπου εκατοστά. Όχι όμως όλα, γιατί αποδεκατίζονται στη διαδρομή. Ορισμένα θα «κρυφτούν» στα αναπαραγωγικά σας όργανα, διατηρώντας την ικανότητά τους για γονιμοποίηση δύο τουλάχιστον ημέρες.
Τα σπερματοζωάρια δέχονται την πρώτη μεγάλη επίθεση από τις όξινες εκκρίσεις του βλεννογόνου -ο οποίος επικαλύπτει τον τράχηλο, λειτουργώντας σαν φίλτρο επιλογής- και καταστρέφονται. Τελικά, μόνο το 1% των σπερματοζωαρίων διεισδύει στην κοιλότητα της μήτρας, όπου τα πιο πολλά πέφτουν θύματα της εξουθένωσής τους. Έτσι, μόνο μερικές δεκάδες σπερματοζωάρια κατορθώνουν να ανέβουν μέσα στη σάλπιγγα, για να συναντήσουν το ωάριο. Το πολιορκούν όλα μαζί προσπαθώντας να το εκπορθήσουν, αλλά ο «νικητής» είναι πάντα μόνο ένα από αυτά. Κατορθώνει να το κατακτήσει, διαπερνώντας τη μεμβράνη του. Εισχωρεί μέσα με την κεφαλή και το σώμα, αλλά χάνει την ουρά του. Το ωάριο αντιδρά αμέσως, δημιουργώντας μια άλλη μεμβράνη, για να εμποδίσει την είσοδο σε κάποιον άλλο από τους επίδοξους «μνηστήρες», οι οποίοι, ηττημένοι πια, είναι καταδικασμένοι να πεθάνουν επί τόπου.
Στη συνέχεια, ο πυρήνας του σπερματοζωαρίου ενώνεται με τον πυρήνα του ωαρίου, σχηματίζοντας ένα κύτταρο με 46 χρωματοσώματα -δηλαδή 23 χρωματοσώματα από τον κάθε πυρήνα. Αυτή είναι η αρχή της ύπαρξης του παιδιού σας.
Το γονιμοποιημένο ωάριο -ονομάζεται πια ζυγώτης- μετακινείται αργά από τη σάλπιγγα προς τη μήτρα, όπου πρόκειται τελικά να εγκατασταθεί. Ωστόσο, θα περάσουν επτά περίπου ημέρες για να εμφυτευτεί, δηλαδή γύρω στις τρεις εβδομάδες από την πρώτη μέρα της τελευταίας περιόδου. Ώσπου να «φωλιάσει», θα τρέφεται από τα αποθέματα θρεπτικών ουσιών που είχαν αποθηκευτεί στο ωάριο, αλλά και από τις εκκρίσεις της σάλπιγγας και της μήτρας.
Μερικές φορές το ταξίδι αυτό διακόπτεται στη μέση της διαδρομής και ο ζυγώτης «κατασκηνώνει» στη σάλπιγγα. Στην περίπτωση αυτή προκαλείται εξωμήτρια κύηση. Όταν, όμως, συνεχίζεται ομαλά, το αρχικό κύτταρο, πριν από την εγκατάστασή του στο ενδομήτριο, διαιρείται πολλές φορές.
Τρεις με τέσσερις ημέρες μετά τη γονιμοποίηση, ο ζυγώτης έχει εξελιχθεί σε μια συμπαγή ομάδα κυττάρων και ονομάζεται μορίδιο. Η διχοτόμηση των κυττάρων εξακολουθεί, ώσπου το μορίδιο εξελίσσεται σε μια δομή, τη βλαστική κύστη, η οποία έχει μια κοιλότητα γεμάτη με υγρό και μια ομάδα κυττάρων στη μία άκρη της. Τα κύτταρα αυτά θα δημιουργήσουν το έμβρυο, ενώ εκείνα που αποτελούν το εξωτερικό στρώμα της βλαστικής κύστης θα σχηματίσουν ένα χιτώνα (τον τροφοβλάστη) για να προστατεύει το έμβρυο.
Ένα τμήμα του τροφοβλάστη θα συμβάλει στη δημιουργία του πλακούντα, χάρη στον οποίο το μικρό σας θα μπορεί να τρέφεται και να μεγαλώνει. Η μήτρα έχει στο μεταξύ προετοιμαστεί για να υποδεχτεί το μικρό αυτόν οργανισμό, ο οποίος μοιάζει με μια κούφια μπαλίτσα και προσκολλάται στο τοίχωμά της την έβδομη περίπου μέρα μετά τη γονιμοποίηση. Η εμφύτευση του εμβρύου έχει πια επιτευχθεί, σηματοδοτώντας την αρχή της ενδομήτριας ζωής του μωρού σας. Η εγκυμοσύνη παίρνει έτσι το δρόμο της, για να καταλήξει στη γέννηση του παιδιού σας.
