«Ο πολιτικός Καζαντζάκης-αυτός ο άγνωστος διάσημος»

Στις 502 σελίδες του ο συγγραφέας, με δυνατή γλώσσα, διεισδυτική οπτική, ερευνητική πληρότητα και προ πάντων και καζαντζακικό πάθος, παρουσιάζει αυτόν το μεγάλο άγνωστο, όπως ενυπάρχει στα κείμενά του και όπως προκύπτει μέσα από την πολιτική του. Χωρίς δογματισμούς και χωρίς μυθοποίηση.

Τι ήταν τελικά ο μεγάλος Κρητικός; Από τον πλούτο των ντοκουμέντων, που πραγματεύεται ο συγγραφέας, ξεχωρίζει η άποψη του Γεωργίου Παπανδρέου:
«Ο Καζαντζάκης δεν είναι γνήσιος μηδενιστής. Διότι ο μηδενιστής απλώς αρνείται. Επίσης, δεν είναι εντελώς ο υπεράνθρωπος του Νίτσε. Διότι αυτός ο υπεράνθρωπος είναι πλήρης αισιοδοξίας – αισθάνεται ως ανωτέρα βαθμίς, ως τελείωσις του ανθρώπου. Οι ήρωες του Καζαντζάκη είναι ταυτοχρόνως απελπισμένοι και αισιόδοξοι… Εις τον Κωνσταντίνο Παλαιολόγον συνοψίζει το «μέγα μυστικό» του: «Να πολεμάς χωρίς ελπίδα. Και να νογάς βαθιά ν’ αφξαίνει η δύναμή σου στην άκρα απελπισιά». Ως «αισιοδοξία της απογνώσεως» θα μπορούσε να συνοψισθή η κοσμοθεωρία του».

«Στον αγώνα του για τη μεγαλοσύνη ο Καζαντζάκης επιχειρούσε, όχι σπάνια, να υπερβεί τις δυνάμεις του και τις δυνατότητές του», υπογραμμίζει ο Παύλος Τζερμιάς και συνεχίζει: «Σε τέτοιες φάσεις αισθάνθηκε «μεσσίας», αλλά, όσο ζούσε, ο «μεσσιανισμός» του δεν βρήκε απήχηση. Μόνο μεταθανάτια παρατηρήθηκαν και παρατηρούνται κάποια φαινόμενα μυθοποίησής του. Αγωνιζόταν για τη μεγαλοσύνη, αλλά δίσταζε να κάνει το μεγάλο βήμα προς την πράξη. Το έδειξε η σχέση του με την πολιτική. Η πνευματική παιδεία του ήταν πολύ υψηλή, για να τον κάνει να έχει αυταπάτες».

Γόνος κρητογενών γονέων ο συγγραφέας προσεγγίζει τον κήρυκα της κρητικής ματιάς με «κρητική και κριτική αγάπη». Ιδού ένα απάνθισμα από τα περιεχόμενα του βιβλίου:

Η προσέγγιση του Νίτσε από τον Καζαντζάκη.
Ο Καζαντζάκης των «Επιστολών προς τη Γαλάτεια».
Ο «κομμουνισμός» του Καζαντζάκη.
Το συγκλονιστικό κήρυγμα δικαιοσύνης στο «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται».
Καζαντζάκης και Βάρναλης.
Περιήγηση στο ʼγιον Όρος με τον Σικελιανό.
Η αντιφατικότητα – στοιχείο «συγγένειας» του Δραγούμη και του Καζαντζάκη.
Μυθοποίηση του «αληθινού» Ζορμπά.
Ουδέποτε ουσιαστική ένταξη του Καζαντζάκη στον ιδεολογικό χώρο του βενιζελισμού.
Η «δημοσιογραφική συνέντευξη» με τον Μουσολίνι.
Σφαλερός θαυμασμός της «στρατευόμενης πίστης» του Ιταλού δικτάτορα.
Θεώρηση του κομμουνισμού και του φασισμού σε μεγάλο βαθμό με τα μάτια του θαυμαστή του Νίτσε.
Ο Σεραφείμ Μάξιμος κι ο sui genesis «λενινισμός» του Καζαντζάκη.
Ο καζαντζακικός διχασμός ανάμεσα στον «νου» και στην καρδιά.
Το βίωμα της εθνικής αντίστασης, ο Καβάφης του Ρώτα κι ο Καβάφης του Καζαντζάκη.
Ρητορική έξαρση για την ελληνική «φυλή που έχει το επικίνδυνο μέγα προνόμιο να κάνει θάματα».
Η Οδύσσεια στα μάτια του Πρεβελάκη.

Και το επίγραμμα της φιλοσοφίας του Ψηλορείτη της ελληνικής πεζογραφίας: «Δεν αγαπώ τον άνθρωπο, αγαπώ τη φλόγα που τον τρώει!».
Μελετώντας το βιβλίο λέξη-λέξη καταλήγεις: Ο συγγραφέας αγαπάει τον άνθρωπο, αγαπάει και τη φλόγα του.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ