Πανηγυρίζει το κυβερνών κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης στην Τουρκία τη νίκη στο δημοψήφισμα επί των συνταγματικών μεταρρυθμίσεων με ποσοστό 58%. Ο Ταγίπ Ερντογάν βρίσκεται σε θέση ισχύος εν όψει των βουλευτικών εκλογών του 2011 και δηλώνει ότι θα ξεκινήσει άμεσα τις διαδικασίες για την κατάρτιση του νέου Συντάγματος. Βαθαίνει όπως όλα δείχνουν το ρήγμα μεταξύ της ισλαμικών καταβολών κυβέρνησης και των κεμαλιστών, οι οποίοι πιστεύουν ότι ο Ερντογάν ότι θα εμφανίσει κρυφή ισλαμική ατζέντα εάν κερδίσει και τρίτη θητεία.

Οι Τούρκοι ψηφοφόροι στήριξαν με ποσοστό 58% τις συνταγματικές μεταρρυθμίσεις που προώθησε ο Ερντογάν με κέντρο βάρος το δικαστικό σύστημα. Ποσοστό 42% είπε «όχι» στις αλλαγές που περιορίζουν τις εξουσίες της δικαστικής και της στρατιωτικής ιεραρχίας, των δύο προπυργίων του κοσμικού κράτους. Η συμμετοχή κυμάνθηκε στο 77%.

Η κεντρική, βόρεια και βορειοανατολική Τουρκία ψήφισε υπέρ του «ναι» στη συνταγματική τροποποίηση (με εξαίρεση την επαρχία Τουντσελί όπου το «όχι» απέσπασε ποσοστό 81%). Το «όχι» επικράτησε στα νότια παράλια (Μερσίνα, Αττάλεια, Αδανα) και στα δυτικά (στη Σμύρνη οι ψηφοφόροι είπαν «όχι» σε ποσοστό 63% με το «ναι» να συγκεντρώνει 37%).

Η Άγκυρα ψήφισε «ναι» στις συνταγματικές μεταρρυθμίσεις με 54% έναντι 46% που συγκέντρωσε το «όχι». Στην Κωνσταντινούπολη επικράτησε επίσης το «ναι» με 55%, έναντι 45% που έλαβε το «όχι», σύμφωνα με τον χάρτη που παρουσιάζει το ειδησεογραφικό δίκτυο NTV MSNBC.

Το φιλοκουρδικό Κόμμα Ειρήνης και Δημοκρατίας (BDP) είχε καλέσει σε αποχή και δηλώνει ικανοποιημένο με τα αποτελέσματα στη νοτιοανατολική Τουρκία, όπως γράφει η εφημερίδα Turkish Daily News.

Σε εκλογική πορεία νίκης ο Ερντογάν

Οι Τούρκοι κλήθηκαν στις κάλπες στην 30ή επέτειο του πραξικοπήματος του Κενάν Εβρέν. «Η Τουρκία καθαρίζει τη ντροπή από το πραξικόπημα» είναι ο πρωτοσέλιδος τίτλος με τον οποίο κυκλοφόρησε τη Δευτέρα η προσκείμενη στην κυβέρνηση εφημερίδα Sabah.

Αναλυτές εκτιμούν ότι στο εξής θα βαθύνει η ρήξη ανάμεσα στο Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP), που έχει πολιτικές ρίζες στο Ισλάμ, και τους κεμαλιστές.

Οι αντίπαλοι του Ερντογάν προειδοποιούν ότι ένα ενισχυμένο AKP θα ξεδιπλώσει κρυφή ισλαμική ατζέντα εφόσον κερδίσει νέα θητεία στις εκλογές που αναμένονται έως τον Ιούλιο του 2011 -αν και ο Ερντογάν σταθερά αποδίδει τις κατηγορίες σε «μαύρη προπαγάνδα».

Η αντιπολίτευση, και ιδιαίτερα η πλευρά των κεμαλιστών, έχει επικρίνει διατάξεις των προτεινόμενων αλλαγών που προβλέπουν ότι η κυβέρνηση θα έχει λόγο στην επιλογή των ανώτατων δικαστικών και καταγγέλλει προσπάθεια για έλεγχο της δικαστικής εξουσίας.

To πακέτο των προτεινόμενων αλλαγών στο Σύνταγμα αυξάνει τα μέλη του Συνταγματικού Δικαστηρίου σε 17 από 11, δίνοντας στην τουρκική Εθνοσυνέλευση την εξουσία να ορίζει κάποια από αυτά, ενώ προβλέπεται και προσφυγή μεμονωμένων πολιτών.

Επανοριοθετείται η δικαιοδοσία των στρατοδικείων, ενώ τα πολιτικά δικαστήρια θα μπορούν πλέον να δικάζουν στρατιωτικούς για εγκλήματα κατά της συνταγματικής τάξης -γεγονός που οδήγησε ήδη από το πρωί της Δευτέρας σε «βροχή» προσφυγών κατά των πραξικοπηματιών του 1980.

Επικριτές του Ερντογάν πιστεύουν ότι εάν εξασφαλίσει τρίτη θητεία στις εκλογές του 2011 η κυβέρνηση του AKP θα προχωρήσει με νομοθετικά μέτρα χωρίς να φοβάται μπλόκο του Συνταγματικού Δικαστηρίου, όπως το 2008 όταν απέτρεψε την άρσης της απαγόρευσης της μαντήλας στα τουρκικά πανεπιστήμια.

Χαιρετίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή χαιρέτισε την έκβαση του δημοψηφίσματος στην Τουρκία, λέγοντας πως αποτελεί βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, αλλά σημείωσε παράλληλα πως θα παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς την υλοποίηση των αλλαγών.

Την έκβαση του δημοψηφίσματος χαιρέτισε το Συμβούλιο της Ευρώπης κάνοντας λόγο για αξιοσημείωτη πρόοδο. O υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας, της ευρωπαϊκής χώρας με τη μεγαλύτερη τουρκική κοινότητα, μίλησε ταυτόχρονα για σημαντικό βήμα της Τουρκίας προς την Ευρώπη.

Ο Ταγίπ Ερντογάν δέχθηκε επίσης συγχαρητήριο τηλεφώνημα από τον Αμερικανό πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα.

Σχετικά με το δημοψήφισμα ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών Δημήτρης Δρούτσας δήλωσε ότι ο τουρκικός λαός έστειλε ένα ισχυρό μήνυμα ότι υποστηρίζει το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων του Ταγίπ Ερντογάν και επαναβεβαίωσε τη δέσμευσή του προς την ευρωπαϊκή προοπτική.

Ο κ. Δρούτσας τόνισε πως δίνεται στον Ερντογάν η δυνατότητα να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις για μία πιο ανοικτή κοινωνία στην Τουρκία, με πλήρη σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των δικαιωμάτων των μειονοτήτων, με σεβασμό στις σχέσεις καλής γειτονίας, αλλά και να συνεισφέρει αποφασιστικά στην επίλυση του Κυπριακού.

Ο υπουργός Εξωτερικών σημείωσε ότι είναι και πάλι καιρός για την ΕΕ να στείλει εκ νέου ένα ξεκάθαρο μήνυμα στην Τουρκία, επαναβεβαιώνοντας την ευρωπαϊκή της προοπτική ως πλήρες μέλος, υπό την προϋπόθεση ότι θα εκπληρώσει όλους τους απαραίτητους όρους και κριτήρια, όλες τις υποχρεώσεις της προς την ΕΕ και όλα τα κράτη-μέλη.

Από πλευράς του, ο Κύπριος υπουργός Εξωτερικών Μάρκος Κυπριανού δήλωσε ότι το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος αποτελεί «ψήφο εμπιστοσύνης» προς την κυβέρνηση Ερντογάν και ενδεχομένως να έχει θετικές επιπτώσεις στο Κυπριακό.

Ο ευρωπαϊκός Τύπος για το δημοψήφισμα

Ο ευρωπαϊκός Τύπος εκτιμά ότι η συνταγματική μεταρρύθμιση που εγκρίθηκε με το δημοψήφισμα στην Τουρκία εκσυγχρονίζει τη χώρα και την φέρνει πιο κοντά στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά δίνει επίσης τα περιθώρια στον Ταγίπ Ερντογάν να κυβερνά σύμφωνα με τις βουλήσεις του.

«Ένας θρίαμβος για τον Ερντογάν, ένα δημοψήφισμα υπέρ του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης» γράφει η γαλλική εφημερίδα Liberation. Οι περισσότερες τροπολογίες «αντιπροσωπεύουν ένα βήμα προς τον εκδημοκρατισμό, αλλά δύο από αυτές ενισχύουν σημαντικά τις εξουσίες της εκτελεστικής εξουσίας επί των ανωτάτων δικαστικών» γράφει η εφημερίδα.

Για τη Figaro, «η νίκη αυτή του ‘ναι’ εμφανίζεται εκ πρώτης όψεως περίπου ως δημοψήφισμα υπέρ της κυβέρνησης, αλλά επιβεβαιώνει τις ιδεολογικές εντάσεις μεταξύ του πληθυσμού, ο οποίος είναι βαθιά διχασμένος ανάμεσα στους φιλο-AKP και τους αντι-AKP».

«Η Τουρκία εισήλθε στη σύγχρονη εποχή» γράφει η γερμανική Suddeutsche Zeitung. «Η πλειοψηφία των Τούρκων δεν επιθυμεί μία επιστροφή στα χρόνια της πολιτικής απομόνωσης και των ιδεολογικών μαχών [..] και επιθυμεί μια δημοκρατική φιλελεύθερη χώρα. Η Ευρώπη επίσης θα πρέπει να ικανοποιηθεί από αυτό το μήνυμα» γράφει η κεντροδεξιά εφημερίδα.

Από την πλευρά της η Die Welt επικρίνει το συνονθύλευμα των ερωτημάτων του δημοψηφίσματος, «σε εκλεπτυσμένη συσκευασία και καλοπλασαρισμένο» από τους οργανωτές του.

«Όποιος ψήφιζε υπέρ της ενίσχυσης των δικαιωμάτων των γυναικών, ψήφιζε και υπέρ της αύξησης του ελέγχου της κρατικής μηχανής από το [κυβερνών] μετριοπαθές ισλαμικό κόμμα. Όποιος ψήφιζε υπέρ της ενίσχυσης [των εξουσιών] της κυβέρνησης, αρνούνταν την ενίσχυση των δικαιωμάτων των αναπήρων» γράφει η Die Welt.

Στην Ισπανία, η El Pais θεωρεί ότι «οι Τούρκοι έκαναν ένα ακόμη βήμα προς την Ευρώπη».

«Η Τουρκία αρχίζει να μοιάζει με μια φυσιολογική χώρα τριάντα χρόνια μετά το τελευταίο πραξικόπημα με τα τεθωρακισμένα άρματα στους δρόμους. Αλλά για να γίνει η Τουρκία μια πλήρης δημοκρατία χρειάζεται η εναλλαγή στην εξουσία, όπως σε οποιαδήποτε ευρωπαϊκή χώρα» αναφέρει η ισπανική εφημερίδα.

Για την El Mundo, το δημοψήφισμα «ενισχύει το κύρος της κυβέρνησης» και οι τροπολογίες του Συντάγματος «αποτελούν ρήξη με το μιλιταριστικό παρελθόν [της χώρας και προσεγγίζουν την Τουρκία προς την Ευρωπαϊκή Ένωση».

Για τη σουηδική Svenska Dagbladet, το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος αποτελεί μια «ονειρεμένη νίκη» για τον Ερντογάν, αλλά αυτός «οφείλει να διαχειρισθεί τη νίκη του για να μην διχάσει ένα μοιρασμένο έθνος».

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ

Ειδήσεις Σήμερα: