Το καλοκαίρι είναι συνυφασμένο με τις διακοπές και γενικά την τάση απόδρασης από την καθημερινότητα. Τα αεροπορικά ταξίδια είναι ένας καλός τρόπος να φτάσετε γρήγορα και άνετα στον προορισμό σας. Το Health.in.gr σας δίνει χρήσιμες συμβουλές για να αντιμετωπίσετε το jet lag, τη ναυτία κίνησης και άλλους κινδύνους που κρύβει μια αεροπορική πτήση.

Αεροπορικό Ταξίδι
Το ταξίδι με το αεροπλάνο, όταν υπάρχει ρινική συμφόρηση (μπουκωμένη μύτη), μπορεί να προκαλέσει πόνο κατά την προσγείωση και την απογείωση. Σε σπάνιες περιπτώσεις, μπορεί ακόμα να οδηγήσει και σε μόνιμη βλάβη.

Εάν είστε σοβαρά άρρωστοι και υποφέρετε από πόνο στο αφτί ή στους παραρρίνιους κόλπους ή παρουσιάζετε υψηλό πυρετό, είναι προτιμότερο να αναβάλετε την πτήση σας μέχρι να αναρρώσετε. Εάν είστε υποχρεωμένοι να ταξιδέψετε, ενώ είστε κρυολογημένοι, θα πρέπει να καταναλώσετε πολλά υγρά και να χρησιμοποιείστε ένα αποσυμφορητικό ή ρινικό εκνέφωμα (spray) πριν από την απογείωση και κατά την προσγείωση.

Τα χορηγούμενα χωρίς συνταγή φάρμακα για το κρυολόγημα ενεργούν αποτελεσματικά για τους περισσότερους, αλλά, όπως και το αποσυμφορητικό φάρμακο, περιέχουν συχνά και αντιισταμινικές ουσίες, οι οποίες μπορεί να προκαλέσουν υπνηλία. Ζητήστε από το ιατρό σας να σας δώσει συγκεκριμένες οδηγίες για τη θεραπευτική αγωγή και τις δόσεις των φαρμάκων.

Οι θρομβώσεις καιροφυλακτούν στις πολύωρες πτήσεις
Πραγματικός ο κίνδυνος στην καμπίνα

Jet Lag
Το κλινικό φαινόμενο του jet lag προκαλείται από το γεγονός ότι το αεροπλάνο διασχίζει σε σύντομο χρονικό διάστημα περιοχές με διαφορετικές ωρολογιακές ζώνες. Τα τυπικά συμπτώματα του JL περιλαμβάνουν την κόπωση, τη νευρικότητα, την αϋπνία, την κεφαλαλγία, την ευερεθιστότητα και την αδυναμία συγκέντρωσης της προσοχής.

Μερικοί ταξιδιώτες αναφέρουν επίσης στομαχικά ενοχλήματα, διάρροια, δυσκοιλιότητα, οίδημα στα σφυρά των ποδιών και πόνο στις αρθρώσεις. Το πρόβλημα αρχίζει, όταν η φυσιολογική αλληλουχία ημέρας και νύχτας μεταβάλλεται απότομα, μαζί με την καθιερωμένη χρονική σειρά των συνηθειών της διατροφής, του ύπνου και των άλλων δραστηριοτήτων. Αυτό προκαλεί σύγχυση στους μηχανισμούς που ελέγχουν το ρυθμό της καθημερινής δραστηριότητας, και ειδικά σε σχέση με το βιορυθμό ύπνου-εγρήγορσης.

Τα φυσικά επακόλουθα της παρατεταμένης παραμονής σε καθιστή θέση, καθώς και οι πολλές ώρες έκθεσης των επιβατών στον ξηρό, συνεχώς ανακυκλούμενο αέρα του αεροπλάνου εντείνουν το πρόβλημα. Το JL είναι συνήθως πιο αισθητό όταν ταξιδεύετε ανατολικά και λιγότερο όταν ταξιδεύετε δυτικά.

Το ταξίδι με βόρεια ή νότια κατεύθυνση δεν επηρεάζει το βιορυθμό ύπνου-εγρήγορσης, επειδή οι ωρολογιακές ζώνες παραμένουν ίδιες. Ορισμένα κλινικά συμπτώματα όμως μπορεί να εμφανιστούν εξαιτίας της σωματικής και ψυχοσυναισθηματικής έντασης του ταξιδιού. Για να περιορίσετε την ένταση των συμπτωμάτων του JL, μπορείτε να ακολουθήσετε τις παρακάτω συμβουλές.

Ο απλούστερος τρόπος για να μειώσετε την επίδρασή του στον οργανισμό σας είναι να κάνετε το ταξίδι σας με… δόσεις, αν είναι δυνατόν. Συζητήστε με τον ταξιδιωτικό σας πράκτορα τη δυνατότητα να επιλέξετε κάποια πτήση με ενδιάμεσο σταθμό και, αν μπορείτε, προγραμματίστε να φτάσετε αργά το βράδυ, ώστε να πάτε κατευθείαν για ύπνο.

Όπως αναφέρουν επιστήμονες από το αυστραλιανό Κέντρο Ιατρικής και Εμβολιασμών των Ταξιδιωτών, αν ξεκινήσετε το ταξίδι σας κουρασμένοι, θα εντείνετε τις επιπτώσεις από τα συμπτώματα του τζετ λαγκ. Το ιδανικό είναι να έχετε κοιμηθεί αρκετές ώρες τα δύο βράδια πριν από την πτήση. Την ημέρα του ταξιδιού φορέστε άνετα ρούχα και αναπαυτικά παπούτσια.

Η καλή φυσική κατάσταση ενισχύει τη σωματική αντοχή και περιορίζει την ψυχοσυναισθηματική ένταση και την κόπωση που προκαλούνται από το ταξίδι. Εφόσον ήδη γυμνάζεστε, θα πρέπει να συνεχίσετε να το κάνετε και κατά τη διάρκεια του ταξιδιού σας. Αν δεν ασκείστε σε τακτική βάση, καλό είναι να μάθετε μερικές τεχνικές τεντώματος και χαλάρωσης και να τις εφαρμόζετε όταν χρειάζεται. Στο αεροπλάνο θα πρέπει να κάνετε συχνά διαλείμματα για να τεντώνετε τα μέλη του σώματός σας, να περπατάτε στην καμπίνα και να ασκήστε ενώ κάθεστε στη θέση σας.

Ο αέρας στα αεροπλάνα είναι ξηρός και είναι πιθανόν να αφυδατωθείτε, προτού ακόμα υπάρξει το αίσθημα της δίψας. Θα πρέπει να πίνετε αρκετό νερό πριν και κατά τη διάρκεια της πτήσης για να περιορίσετε τα προβλήματα που προκαλούνται από την αφυδάτωση, όπως η ζάλη, το αίσθημα αδυναμίας και η δυσκοιλιότητα. Τα πλούσια γεύματα και η υπερβολική κατανάλωση καφεΐνης μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα στον ύπνο και ενοχλήσεις στο στομάχι. Καλό είναι λοιπόν να τρώτε ελαφρά και να αποφεύγετε ή να περιορίζετε την κατανάλωση καφεΐνης.

Όταν ταξιδεύετε μην καπνίζετε, μην πίνετε μεγάλες ποσότητες αλκοολούχων ποτών και μην παίρνετε φάρμακα που δεν είναι απαραίτητα. Το μεγάλο υψόμετρο και η αφυδάτωση μπορεί να ενισχύσουν τη δράση οποιουδήποτε φαρμάκου.

Αν το ταξίδι σας διαρκεί μέρες, θα πρέπει να παίρνετε υπνάκους διάρκειας μικρότερης των 45 λεπτών. Αυτοί θα περιορίσουν το αίσθημα της μέθης, το οποίο προκαλείται από το βαθύ ύπνο, και θα σας επιτρέψουν να κοιμηθείτε ευκολότερα το βράδυ.

Καλό θα είναι να περάσετε κάποια ώρα στο φως του ήλιου όσο το δυνατόν νωρίτερα με την άφιξη στον προορισμό σας. Εάν ταξιδεύετε προς τα ανατολικά, θα πρέπει να εκτεθείτε στο πρωινό φως, ενώ, αν ταξιδεύετε δυτικά, στο απογευματινό φως. Αυτό θα σας βοηθήσει να εγκλιματιστείτε πιο εύκολα.

Προσαρμόστε τις ώρες των γευμάτων σας και τις άλλες καθημερινές δραστηριότητές σας στα νέα δεδομένα όσο το δυνατόν νωρίτερα μετά την άφιξή σας. Επίσης γευματίστε και κοιμηθείτε στη «σωστή» ώρα για τη χώρα που επισκέπτεσθε, για να εναρμονίσετε το βιολογικό σας ρολόι με τις νέες συνθήκες. Εάν σας διευκολύνει, μπορείτε να το κάνετε σταδιακά λίγες ημέρες πριν από το ταξίδι σας.

Ο οργανισμός σας αξιοποιεί τρεις παραμέτρους για να ρυθμίσει το βιολογικό σας ρολόι: το φως της ημέρας, τις ώρες φαγητού και τις ώρες ύπνου.

Εφόσον είναι δυνατόν, περιορίστε τις δραστηριότητές σας την πρώτη μέρα μετά την άφιξή στον προορισμό σας. Χαλαρώστε, μάθετε καλά το περιβάλλον σας και αυξήστε το ρυθμό της δραστηριότητάς σας έπειτα από έναν καλό βραδινό ύπνο .Όταν φτάσετε στον προορισμό σας, κάντε μια βόλτα, αν το επιτρέπουν οι καιρικές συνθήκες. Προσπαθήστε να προσαρμοστείτε στο νέο σας πρόγραμμα και όχι να διατηρήσετε αυτό που ακολουθούσατε στη χώρα σας.

Παρά το γεγονός ότι πολλά άτομα συνηθίζουν να χρησιμοποιούν μελατονίνη για να ανακουφιστούν από την αϋπνία και τα κλινικά συμπτώματα του JL, η σκοπιμότητα της λήψης της εξακολουθεί να συζητείται στην ιατρική κοινότητα. Η μελατονίνη είναι μια ορμόνη που παράγεται στο ανθρώπινο σώμα και παίζει σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση του κύκλου ύπνου-εγρήγορσης.

Τα συνθετικά και τα προερχόμενα από ζώα παράγωγα της μελατονίνης είναι ευρέως διαδεδομένα στις ΗΠΑ. Εφόσον όμως το κράτος δεν ελέγχει την παραγωγή τους, δεν υπάρχει καμία εγγύηση για την καθαρότητα και τη δραστικότητά τους. Η Βρετανική κυβέρνηση έχει απαγορεύσει την πώληση μελατονίνης. Εάν σκοπεύετε να τη χρησιμοποιήσετε, συζητήστε το και ενημερωθείτε σχετικά από το ιατρό σας.

Οι θεραπείες με διάφορες δίαιτες και δισκία, οι οποίες υποστηρίζεται ότι περιορίζουν τα κλινικά συμπτώματα του JL, δεν έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικές.

Ναυτία κίνησης, ο εφιάλτης των ταξιδιωτών
Οποιοσδήποτε νιώθει ναυτία, ελάχιστα παρηγορείται από τη σκέψη ότι δεν είναι ο μόνος. Οι εννέα στους δέκα είναι επιρρεπείς στην ανάπτυξή της, όταν βέβαια υπάρχει και το κατάλληλο ερέθισμα. Υπάρχουν άνθρωποι που αρνούνται να ταξιδέψουν με πλοίο, επειδή κάποτε έπαθαν ναυτία και δεν αντέχουν στη σκέψη ότι μπορεί να τους ξανασυμβεί.

Εάν είχατε ποτέ μια κρίση ναυτίας κίνησης κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού σας, θα γνωρίζετε το αίσθημα που νιώθετε: μια ακαθόριστη δυσφορία μετατρέπεται σε ναυτία, το πρόσωπό σας χλομιάζει και αρχίζετε να ιδρώνετε. Μετά τη ζάλη και την εξάντληση μπορεί να ακολουθήσει εμετός. Μερικά άτομα είναι περισσότερο επιρρεπή σε αυτή την κατάσταση από κάποια άλλα, αλλά και άλλοι παράγοντες, όπως είναι οι αναταράξεις σε ένα αεροπλάνο, το άγχος και η αρρώστια, μπορούν να οδηγήσουν στην εκδήλωση της ναυτίας κίνησης.

Η ναυτία είναι αποτέλεσμα »σύγκρουσης» μεταξύ δύο μηνυμάτων που φτάνουν στον εγκέφαλο. Το ένα μήνυμα προέρχεται από το έσω ους που ελέγχει την ισορροπία και το άλλο από τα μάτια και τους υποδοχείς της πίεσης στο δέρμα και στις αρθρώσεις. Τα αντικρουόμενα αυτά μηνύματα φτάνουν στο κέντρο της ναυτίας στον εγκέφαλο – και έτσι εξηγείται γιατί το διάβασμα σε ένα κινούμενο όχημα αποτελεί τόσο κοινό ερέθισμα ναυτίας, τα μάτια συγκεντρώνονται στη σελίδα, ενώ το σώμα κινείται και ελίσσεται, όπως και το όχημα.

Μπορεί τα νήπια να είναι τυχερά και να μην αναπτύσσουν ναυτία, αλλά τα παιδιά από 2 έως 12 ετών συχνά είναι επιρρεπή στην ανάπτυξή της. Με το πέρασμα του χρόνου, όμως η ταλαιπωρία τους μειώνεται. Τα σκυλιά επίσης αναπτύσσουν συχνά ναυτία, κυρίως όταν είναι κουτάβια, ενώ ακόμα και τα ψάρια μπορεί να πάθουν ναυτία.

Όσον αφορά στους ενήλικους, όσοι έχουν περάσει το 50ό έτος της ζωής τους έχουν λιγότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν ναυτία. Η Γενετική παίζει ρόλο στην επιρρέπεια στη ναυτία.

Σε μια μελέτη με ποικίλες εθνοτικές ομάδες, την οποία εκπόνησαν ο Δρ Ρόμπερτ Στερν και ο Δρ Κένεθ Κοτς από το Ιατρικό Κέντρο Χέρσι του Πολιτειακού Πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια, τα παιδιά αμερικανοασιατικής καταγωγής ήλθαν πρώτα: όλα παρουσίασαν ναυτία, όταν ένας περιστρεφόμενος κύλινδρος δημιούργησε την ψευδαίσθηση της κίνησης, και πολλά ζήτησαν να διακοπεί πρόωρα η συμμετοχή τους στο πείραμα.

Προληπτικοί τρόποι αντιμετώπισης
Φάρμακα που χορηγούνται για την πρόληψη και τη θεραπεία

health.in.gr