Ένας χρόνος συμπληρώνεται το Σάββατο 31 Μαΐου από την ανακοίνωση δέσμης μέτρων για τον περιορισμό του καπνίσματος. Αναρωτιέστε πως έχει διαμορφωθεί η κατάσταση ένα χρόνο μετά; Ο υφυπουργός Υγείας Έκτορας Νασιώκας, ο πρόεδρος της Ελληνικής Αντικαπνιστικής Εταιρίας Νίκος Χούλης και δυο συμπολίτες μας από «αντίπαλα» στρατόπεδα, κάνουν την αποτίμησή τους.

Το πρώτο ερώτημα κοινό για όλους του συνεντευξιαζόμενους αφορά την εφαρμογή των αντικαπνιστικών μέτρων και την αποτελεσματικότητά τους στην πράξη. Οι απαντήσεις όλων σε θετικό πνεύμα, αλλά και με διαφορετικό σημείο επικέντρωσης ανάλογα με την ιδιότητα του ομιλητή.

Η άποψη του υφυπουργού Υγείας
Εκτ. Νασιώκας: Οφείλουμε να ξεκαθαρίσουμε πως κριτήριο αξιολόγησης της πολιτικής μας δεν είναι μια ιδεατή κατάσταση του μέλλοντος αλλά μια πολύ άσχημη εικόνα του παρελθόντος. Ακόμη και ο πλέον κακόπιστος αναγνωρίζει ότι η διαφορά φέτος από πέρυσι τέτοιο καιρό είναι πολύ μεγάλη. Υπάρχει σχεδόν απόλυτη εφαρμογή στις μονάδες υγείας και ικανοποιητική εφαρμογή στις δημόσιες υπηρεσίες και τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος.
Από την αρχή ξεκαθαρίσαμε ότι βασική φιλοσοφία μας είναι η συναίνεση κι όχι ο πειθαναγκασμός. «Όπλα» μας είναι η πειθώ και ο διάλογος κι όχι οι τιμωρίες και οι ποινές. Άλλωστε, δεν τιμωρείς κάποιον επειδή καπνίζει. Τον υποβοηθάς να «σπάσει» τα δεσμά της εξάρτησης και φυσικά προστατεύεις το συνταγματικό δικαίωμα του μη καπνιστή να ζει σε περιβάλλον ελεύθερο από καπνό.
Όπως προανέφερα, ο απολογισμός είναι θετικός. Σίγουρα υπάρχουν και δημόσιες υπηρεσίες και καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος, στα οποία τα μέτρα εφαρμόζονται πλημμελώς. Υπάρχουν, μάλιστα, και καταγγελίες για περιπτώσεις στις οποίες υπάρχει προκλητική αδιαφορία για τα μέτρα.
Δώσαμε μια μεγάλη περίοδο χάριτος. Μας κατηγόρησαν μάλιστα γι’ αυτό. Ωστόσο, οι περίοδοι χάριτος κάποτε τελειώνουν. Κανείς να μην το ξεχνά. Ούτε είναι κανείς υπεράνω του νόμου. Ό,τι προβλέπεται από τη νομοθεσία θα εφαρμοστεί. Η πολιτική μας δεν είναι προαιρετική ούτε εναπόκειται στη διακριτική ευχέρεια του οποιουδήποτε. Αυτό πρέπει να γίνει σαφές.

Η άποψη του προέδρου της Ελληνικής Αντικαπνιστικής Εταιρίας
Ν. Χούλης: Δυστυχώς ένα χρόνο και οκτώ μήνες μετά την εφαρμογή των μέτρων, τα αποτελέσματα δεν είναι τα αναμενόμενα, ιδίως στους χώρους εργασίας ή και διασκέδασης όπου το κοινό δεν ακολουθεί τις οδηγίες διαχωρισμού καπνιζόντων και μη. Στα νοσοκομεία πάντως η κατάσταση είναι καλύτερη. Δυστυχώς ο Έλληνας αργεί να συμμορφωθεί, ιδίως όταν δεν υπάρχουν κυρώσεις, αν και ο σκοπός μας δεν ήτο η αστυνόμευση, αλλά η πειθώ προς τον πολίτη για το καλό της υγείας του αλλά και του πλησίον του.

Η άποψη των άμεσα ενδιαφερομένων
Γιάννης Γιαννόπουλος (ιδιωτικός υπάλληλος, μη καπνιστής): Αν και δεν μοιάζουν να τηρούνται ευλαβικά, το καλύτερο αποτέλεσμα που φέρνουν είναι η συνειδητοποίηση ότι το κάπνισμα αποτελεί ένα πρόβλημα που ενδιαφέρει την πολιτεία. Φαίνεται ότι είναι θέμα χρόνου αυτό το ενδιαφέρον της πολιτείας να γίνει και ενδιαφέρον των ίδιων των πολιτών.

Εύα Χατζηαργυροπούλου (ιδιωτική υπάλληλος, καπνίστρια): Πιστεύω πως εν μέρει πρόσφεραν στους μη καπνίζοντες μια αίσθηση καθαρότερης ατμόσφαιρας, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι βοήθησε τους καπνίζοντες, αφού υπάρχει και ο ειδικά διαμορφωμένος χώρος και γι’ αυτούς. Οπότε τα μέτρα αυτά είναι ίσως μόνο η αρχή μιας αντικαπνιστικής πολιτικής.
Οι καπνίζοντες είναι εθισμένοι στη νικοτίνη, είναι οι λεγόμενοι «ελαφρά» ναρκομανείς, οπότε έχουν κάθε λόγο να αισθάνονται καταπιεσμένοι, αφού διαπνέονται από το σύνδρομο της στέρησης. Το όφελος των μέτρων θέλει ακόμη πολύ δρόμο και ασφαλώς αυτά τα μέτρα είναι μόνο η αρχή.

Η αίσθηση ότι η δέσμη μέτρων κατά του καπνίσματος είναι μόνο η αρχή στο μακρύ και δύσκολο αγώνα για τον περιορισμό μιας συνήθειας που στοιχίζει τη ζωή σε πέντε εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως κάθε χρόνο, θέτει επί τάπητος το ερώτημα τι πρέπει να γίνει για την ενίσχυση της αντικαπνιστικής εκστρατείας.

Η άποψη του υφυπουργού Υγείας
Εκτ. Νασιώκας: Στόχος μας στο εξής είναι η απόλυτη εφαρμογή των μέτρων. Έχουμε δηλώσει ότι δεν τρέφαμε αυταπάτες πως μια κατεστημένη νοοτροπία δεκαετιών θ’ άλλαζε σ’ ένα ή δύο χρόνια. Εμείς, πάντως, εμμένουμε και συνεχίζουμε αταλάντευτα την πολιτική μας. Από το 2003 το «ελεύθερο από καπνό περιβάλλον» θα γίνει πραγματικότητα και στον ιδιωτικό τομέα. Τόσο ο ΣΕΒ όσο και η ΓΣΕΕ έχουν τοποθετηθεί υπέρ των μέτρων και προχωρούμε με συναίνεση και εύλογο χρονικό διάστημα προσαρμογής.

Η άποψη του προέδρου της Ελληνικής Αντικαπνιστικής Εταιρίας
Ν. Χούλης: Σκοπός της Ελληνικής Αντικαπνιστικής Εταιρίας είναι η συνεχής προσπάθεια περιορισμού του καπνίσματος. Δυστυχώς τα μέσα που διαθέτουμε είναι πενιχρά, και από απόψεως χρημάτων αλλά και προσωπικού. Είμαστε μια μικρή ομάδα εθελοντών, αλλά με διάθεση για εργασία. Παρ’ όλες τις αντιξοότητες δεν σταματάμε τις προσπάθειες μας. Δίνουμε ομιλίες σε σχολεία, και άλλες συγκεντρώσεις όταν έχουμε χρήματα, εκδίδουμε διαφωτιστικά φυλλάδια που διοχετεύουμε σε ιατρεία, φαρμακεία και κέντρα υγείας.

Και ενώ η διάθεση της Πολιτείας για συνέχιση του έργου είναι έκδηλη, η Ελληνική Αντικαπνιστική Εταιρία θέτει επί τάπητος και το αιχμηρό ζήτημα της έλλειψης κονδυλίων. Οι άμεσα ενδιαφερόμενοι όμως καλούνται να απαντήσουν σε ένα εξίσου σημαντικό ζήτημα για τα δικαιώματα καπνιστών και μη καπνιστών.

Η άποψη των άμεσα ενδιαφερομένων
Γ. Γιαννόπουλος: Το βασικότερο είναι αυτά τα δικαιώματα να είναι αντιληπτά από όλους, παρά να τίθεται θέμα τήρησης και υπεράσπισής τους. Πιστεύω ότι η κατανόηση από τους καπνιστές των δικαιωμάτων και των αναγκών των μη-καπνιστών είναι εξαιρετικά σημαντικό και ως εκ τούτου, το βάρος πρέπει να δοθεί στην θέσπιση των κανόνων ώστε να μην περιορίζουν τους καπνιστές τόσο ώστε να γίνει ανέφικτη η τήρησή τους.
Δεν είναι απαραίτητο τα δικαιώματα καπνιστών και μη καπνιστών να συγκρούονται. Ασφαλώς προέχει να υπερασπίζονται τα δικαιώματα του μη-καπνιστή καθώς αυτός με την συμπεριφορά του δεν προκαλεί κακό στην υγεία των συνανθρώπων του. Πιστεύω όμως ότι είναι εφικτό να συμβιώσουν καπνιστές και μη-καπνιστές αρκεί να υπάρχει αμοιβαία κατανόηση.

Ε. Χατζηαργυροπούλου: Ο καπνιστής είναι ένας άρρωστος άνθρωπος. Ο εθισμός του στη νικοτίνη δεν του αφήνει περιθώρια να σκεφτεί ότι καπνίζοντας, καταπατά τα δικαιώματα του μη καπνιστή. Είναι θέμα γενικότερης παιδείας και σίγουρα όταν ένας καπνιστής σεβαστεί το δικαίωμα του μη καπνιστή, θα σέβεται και τα άλλα δικαιώματα του συμπολίτη του, ανεξάρτητα από θρησκεία, χρώμα και οικονομική θέση. Προσωπικά συμμερίζομαι τα δικαιώματα των μη καπνιστών και προσπαθώ να έρθω στη θέση τους.

Και ενώ το χάσμα ανάμεσα στους υπέρμαχους και τους πολέμιους του τσιγάρου φαίνεται να μειώνεται, η υπογραφή της Πρώτης Διεθνούς Σύμβασης για τον Έλεγχο του Καπνού είναι γεγονός. Η αντίσταση χωρών (όπως η Γερμανία και οι ΗΠΑ) εκάμθη. Θα προκύψουν άραγε οφέλη ή θα ζήσουμε μια νέα εποχή «καπνοαπαγόρεσης»;

Η άποψη του υφυπουργού Υγείας
Εκτ. Νασιώκας: Η συμφωνία των 192 χωρών-μελών του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας είναι μια συμφωνία ορόσημο στα παγκόσμια χρονικά. Οι ΗΠΑ και η Γερμανία συνυπέγραψαν την απόφαση. Αυτό δείχνει ότι υπάρχει μια παγκόσμια πολιτική βούληση να ληφθούν μέτρα κατά του καπνίσματος, που αποτελεί μία από τις κυριότερες αιτίες του καρκίνου.
Έχει επισημανθεί από τους επιστήμονες ότι εάν δεν ληφθούν μέτρα εναντίον του καρκίνου, σε λίγα χρόνια ένας στους τρεις ανθρώπους σ’ όλο τον κόσμο θα προσβάλλεται από μία μορφή νεοπλασίας. Το ποσοστό είναι τραγικό. Τίθεται εν αμφιβόλω το ίδιο το μέλλον της ανθρωπότητας. Δεν νοείται συντεταγμένη κοινωνία και πολιτεία που να μείνει απαθής σ’ αυτήν την πραγματικότητα.
Με την ολική απαγόρευση της διαφήμισης γίνεται ένα σημαντικό -ίσως το καθοριστικότερο- βήμα για την αποτροπή δημιουργίας μιας νέας γενιάς καπνιστών. Αυτό, ξέρετε, ήταν και το βασικότερο επιχείρημα αυτών που αντιδρούσαν στα μέτρα που είχαμε ανακοινώσει πέρυσι σχετικά με τους περιορισμούς στη διαφήμιση.
Έλεγαν, δηλαδή, ότι οι μεγάλες πολυεθνικές εταιρίες τσιγάρων διαφημίζουν τα προϊόντα τους μέσω χορηγιών σε διάφορες εκδηλώσεις, όπως για παράδειγμα η Φόρμουλα 1. Αυτό είναι κάτι που αντιμετωπίζεται μόνο σε παγκόσμιο επίπεδο και ορθώς ο ΠΟΥ έλαβε το μέτρο αυτό. Έτσι όταν τεθεί σε ισχύ, δεν θα μπορεί να γίνεται διαφήμιση, άμεση ή έμμεση, σε κανένα κράτος του κόσμου και δεν θα ευσταθεί κανένα επιχείρημα από καμία καπνοβιομηχανία.
Ένα άλλο σημαντικό μέτρο είναι η απαγόρευση πώλησης προϊόντων καπνού στους ανήλικους. Όσο κακό είναι να καπνίζουμε μπροστά στα παιδιά μας άλλο τόσο είναι να τους εθίζουμε στη διαδικασία προϊόντων καπνού. Φυσικά, είμαι βέβαιος ότι κανένας γονέας δεν θέλει το παιδί του να γίνει καπνιστής. Πρέπει, όμως, να κάνουμε τις επιθυμίες μας πράξεις και να βοηθήσουμε τα παιδιά μας να μην εμπλακούν ποτέ σ’ αυτή τη βλαβερή συνήθεια.

Η άποψη του προέδρου της Ελληνικής Αντικαπνιστικής Εταιρίας
Ν. Χούλης: Οι στατιστικές δείχνουν ότι οι θάνατοι από το κάπνισμα τα επόμενα 10 χρόνια θα ανέλθουν σε 50 εκατομμύρια. Αυτό ανάγκασε όλες χώρες-μέλη να υπογράψουν τη διεθνή συνθήκη κατά του καπνίσματος. Ως γνωστόν η χώρα μας είναι καπνοπαραγωγός με 120.000 οικογένειες να ασχολούνται με τον καπνό (παραγωγή, επεξεργασία, εργοστάσια, πωλήσεις κ.λπ.) καθώς και ότι η φορολογία καπνού αποτελεί μεγάλο δημόσιο έσοδο. Άρα πρέπει να προσέξουμε ιδιαίτερα τις οικονομικές επιπτώσεις από την εφαρμογή της συνθήκης. Μια ιδέα, φυσικά, είναι η εναλλακτική καλλιέργεια. Επίσης όμως πρέπει να ληφθεί υπ’ όψιν και το γεγονός ότι τα έξοδα νοσηλείας των ατόμων που υπόκεινται σε ασθένειες εξ αιτίας του καπνίσματος ως και η απώλεια εργατοωρών, αντισταθμίζουν τις απώλειες.

Η άποψη των άμεσα ενδιαφερομένων
Γ. Γιαννόπουλος: Πιστεύω ότι, είναι εξαιρετικά πιθανό να οδηγήσει σε μία μείωση του αριθμού των καπνιστών, όχι τόσο στην μερίδα των ήδη καπνιστών, όσο στην μείωση καινούργιων. Πάντως, αυτά καθαυτά τα μέτρα δεν πιστεύω ότι οδηγούν σε μία «καπνοαπαγόρευση» καθώς είναι περισσότερο προληπτικά παρά κατασταλτικά, καθώς, η Διεθνής Σύμβαση που υπεγράφη, δεν αφαιρεί τα δικαιώματα των καπνιστών, όσο αποτρέπει να δημιουργηθούν καινούργιοι.

Ε. Χατζηαργυροπούλου: Εξαρτάται. Δεν ξέρω αν μια συνθήκη κατά του καπνίσματος είναι ικανή να απεξαρτήσει τους καπνίζοντες πάνω στη γη. Αν καθένας φτιάξει μια συνθήκη με τον εαυτό του και συνειδητοποιήσει ότι κάθε τσιγάρο είναι ένα βήμα πιο κοντά στο θάνατο ίσως τότε να μην είναι μακριά η ημέρα «της ανεξαρτησίας». Άλλωστε οι συνθήκες φτιάχνονται και για να καταπατώνται.

Ο δύσκολος αγώνας για το περιορισμό του καπνίσματος έχει μόλις αρχίσει. Οι μεγάλες αντιστάσεις από οικονομικούς και πολιτικούς παράγοντες έχουν αρχίσει να μειώνονται. Η σύμπραξη κοινωνικών φορέων αλλά κυρίως τον καπνιστών στον αγώνα κατά του τσιγάρου είναι το σημείο-κλειδί που μας επιτρέπει να οραματιζόμαστε ένα μακρινό μέλλον χωρίς καπνό.

health.in.gr

Ειδήσεις Σήμερα: