Συχνά στην κοινωνική μας ζωή αναρωτιόμαστε γιατί κάποιος έχει παράξενη συμπεριφορά και ξεχωρίζει από το πλήθος. Ο νεαρός, για παράδειγμα, στο μπαρ που πίνει χυμό και κλείνει με τα χέρια τα αφτιά του όταν ανεβαίνει η ένταση της μουσικής, τραβά την προσοχή της παρέας και των διπλανών του. Αλλά και το άτομο που δυσκολεύεται να συζητήσει όταν γνωρίζει ένα νέο πρόσωπο ή ο «κομπιουτεράς» που είναι προσηλωμένος στην οθόνη του και δεν ενδιαφέρεται για ό,τι συμβαίνει γύρω του, το παιδάκι που προτιμά να μείνει στην τάξη και να λύσει εξισώσεις αντί να παίξει μπάλα, είναι ενδεικτικά παραδείγματα συμπεριφοράς που, χωρίς να ενοχλεί, καταγράφεται ως παράξενη και ξενίζει.

Σε μία από τις αγαπημένες ταινίες των σινεφίλ, τον «Rainman», ο Dastin Hoffman υποδύεται έναν πανέξυπνο αλλά πολύ παράξενο άνθρωπο. Αν και ειπώθηκε ότι πρόκειται για άτομο με αυτισμό, η σωστή ψυχολογική διάγνωση είναι σύνδρομο Ασπεργκερ (Asperger’s syndrome), μια πάθηση που συγγενεύει με τον αυτισμό.

Ενώ ο αυτισμός είναι πιο σπάνιος και θεωρείται αναπηρία, και παιδιά με αυτή την ασθένεια συνήθως φοιτούν σε ειδικά σχολεία, το σύνδρομο Ασπεργκερ είναι αρκετά διαδεδομένο και το άτομο που το έχει, παιδί ή ενήλικος, απλώς δείχνει διαφορετικό ή παράξενο. Ως κοινωνία έχουμε την τάση να δυσανασχετούμε στην παρουσία του διαφορετικού. Όταν όμως το διαφορετικό ή το παράξενο γίνεται αναγνωρίσιμο, τότε οι προκαταλήψεις μας καταρρέουν και το αποδεχόμαστε, γεγονός που έχει ως άμεση συνέπεια τις ομαλές διαπροσωπικές σχέσεις.

Αν κάναμε ένα τεστ για αυτισμό στο γενικό πληθυσμό, θα διαπιστώναμε ότι ένα στα τριακόσια άτομα, αν όχι περισσότερα, θα «περνούσαν», σύμφωνα με τον Simon Βaron-Cohen, ψυχολόγο στο Πανεπιστήμιο του Cambridge της Αγγλίας. Ο ίδιος, μάλιστα, λέει ότι από τα άτομα που θα περνούσαν το συγκεκριμένο τεστ τα περισσότερα θα ήταν επιστήμονες γένους αρσενικού.

Στην έρευνά του, οι εθελοντές φοιτητές (χωρίς διάγνωση) σε τμήματα θετικών επιστημών και τεχνολογίας πήραν βαθμολογία πάνω από 32 στο τεστ για σύνδρομο Ασπεργκερ (με 50 το ανώτατο), ενώ αυτοί των ανθρωπιστικών επιστημών και των τεχνών είχαν σαφώς χαμηλότερη βαθμολογία. Επίσης, είναι ενδιαφέρουσα η παρατήρηση ότι το σύνδρομο αυτό εμφανίζεται συχνότερα στους άνδρες από ό,τι στις γυναίκες (με αναλογία δέκα άνδρες προς μία γυναίκα). Ο Δρ Baron-Cohen παρατηρεί ότι στις σύγχρονες κοινωνίες τα άτομα με σύνδρομο Ασπεργκερ έχουν πολλές ευκαιρίες να αριστεύσουν, όπως, για παράδειγμα, το πεδίο της εφαρμοσμένης πληροφορικής.

Ποιο είναι, λοιπόν, το προφίλ ενός ατόμου με σύνδρομο Ασπεργκερ;

Κατ’ αρχάς, η νοημοσύνη αυτών των ατόμων είναι κανονική ή ανώτερη και έχουν πολύ δυνατή μνήμη. Ορισμένοι έχουν ιδιαίτερες ικανότητες ή ταλέντα, όπως να αφοσιώνονται στη λεπτομέρεια και να ασχολούνται απρόσκοπτα με κάτι που τους ενδιαφέρει. Συχνά παρουσιάζουν το φαινόμενο της υπερλεξίας, δηλαδή επιδεικνύουν ένα θαυμάσιο λεξιλόγιο, χωρίς όμως να καταλαβαίνουν την ακριβή σημασία των λέξεων. Και εδώ ακριβώς επικεντρώνονται οι δυσκολίες τους, στη λεκτική και διαπροσωπική ή κοινωνική επικοινωνία και επαφή.

Έτσι, το άτομο με Ασπεργκερ αποφεύγει να κοιτάξει το συνομιλητή του στα μάτια και ενώ έχει την επιθυμία να αποκτήσει φίλους, δεν ξέρει από πού να αρχίσει και τι ακριβώς να κάνει για να το επιτύχει, κάτι που θεωρείται αυτονόητο για τους περισσότερους από εμάς. Συχνά τα άτομα με αυτή την πάθηση είναι αγενή ή επιδεικνύουν προβληματική συμπεριφορά, αλλά αυτό είναι το άμεσο αποτέλεσμα της στενής και περιορισμένης αντίληψης που έχουν για τα διάφορα κοινωνικά φαινόμενα. Τα άτομα αυτά έχουν την ικανότητα να μάθουν τους κανόνες κοινωνικής συμπεριφοράς, αλλά χρειάζεται να τους διδαχθούν, όπως κάποιος άλλλος θα μάθαινε, για παράδειγμα, την τεχνική για να παίζει πιάνο.

Πρόκειται για άτομα που δεν θέλουν να επικοινωνήσουν με τους γύρω τους;
Η επιστημονική απάντηση είναι ότι σαφέστατα όχι. Το σύνδρομο Ασπεργκερ συνεπάγεται μια τέτοιου είδους εγκεφαλική «καλωδίωση» που καθιστά δύσκολη την επεξεργασία λεπτών μη λεκτικών πληροφοριών. Το δεξί ημισφαίριο του εγκεφάλου και μια άλλη δομή του που ονομάζεται αμυγδαλή (λόγω σχήματος) παίζουν σημαντικό ρόλο στην κοινωνική συμπεριφορά. Έτσι, ο «κοινωνικός» εγκέφαλος αυτών των κατά τα άλλα υγειών ατόμων δεν έχει εξελιχθεί όπως θα έπρεπε.

Εύλογα, επομένως, θα αναρωτηθεί κανείς για τη χρησιμότητα της διάγνωσης και αν είναι μια ακόμα ετικέτα την οποία θα φέρει το άτομο στην υπόλοιπη ζωή του. Ξεκινώντας από το δεδομένο ότι το σύνδρομο Ασπεργκερ είναι μια νευρολογική αναπτυξιακή διαταραχή που συνοδεύει το άτομο όλη του τη ζωή, η σωστή διάγνωση ανακουφίζει το ίδιο το άτομο και την οικογένειά του.

Ξαφνικά, τα κομμάτια του μπερδεμένου παζλ, δηλαδή όλες οι περίεργες συμπεριφορές, η απομόνωση, η ανεξήγητη παράξενη σκέψη και η προσωπικότητα του ανθρώπου, μπαίνουν σε τάξη και σχηματίζουν μια καθαρή εικόνα, δίνοντας μια λογική εξήγηση. Το άτομο αποκτά το γνώθι σαυτόν και οι οικείοι του αντιλαμβάνονται τις δυνατότητες και τις αδυναμίες του, γεγονός χρήσιμο για την κατάστρωση εκπαιδευτικών και επαγγελματικών σχεδίων.

health.in.gr

Ειδήσεις Σήμερα: