Υγεία: μια λέξη, πολλές έννοιες και ορισμοί. Η λαϊκή αντίληψη ορίζει ως υγεία την κατάσταση εκείνη που είναι αντίθετη με την ασθένεια, μία άποψη που είναι εν μέρει σωστή. Από την άλλη, η παγκόσμια οργάνωση υγείας την ορίζει ως την πλήρη σωματικά, ψυχικά και κοινωνικά ευεξία του ατόμου και όχι μόνο ως απουσία ασθένειας ή αναπηρίας. Για να γίνει πραγματικότητα αυτό, θα πρέπει να εφαρμοστεί ή έννοια της ιατρικής πρόληψης.

Υιοθετώντας την άποψη αυτή, οι «Φίλοι Κοινωνικής Παιδιατρικής – Ανοιχτή Αγκαλιά» εδώ και πέντε χρόνια, παράλληλα με πολλές άλλες δραστηριότητες, διοργανώνουν εκστρατείες πρόληψης και ενημέρωσης στις ακριτικές περιοχές της χώρας μας. Στο πλαίσιο αυτών των αποστολών εξετάζεται όλος ο πληθυσμός (παιδιά και ενήλικοι) και ενημερώνεται σε θέματα πρόληψης, αγωγής και υγείας μέσω προσωπικής συμβουλευτικής και οργανωμένων ημερίδων.

Οι αποστολές αποτελούνται από εξειδικευμένους παιδίατρους, καρδιολόγους, ορθοπεδικούς, οφθαλμίατρους, οδοντίατρους, πνευμονολόγους, γυναικολόγους και παιδοψυχίατρους, νοσηλευτές, παιδαγωγό, παρασκευάστρια, εθελοντές και ομάδα ψυχαγωγίας. Όλο το ιατρικό και το νοσηλευτικό δυναμικό προέρχεται από τα Νοσοκομεία Παίδων Π. & Α. Κυριακού και Αγία Σοφία, το Παιδοψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής, το Παιδιατρικό Πεντέλης, το Νοσοκομείο Θώρακος Σωτηρία, το Γενικό Νοσοκομείο Νίκαιας, το Οδοντιατρικό Κέντρο Έρευνας και Αποκατάστασης και το Χειρουργικό και Μαιευτικό Κέντρο Μητέρα.

Κατά την περίοδο 2000-2001 οι «Φίλοι Κοινωνικής Παιδιατρικής – Ανοιχτή Αγκαλιά» πραγματοποίησαν τρεις αποστολές. Το 2000 το κλιμάκιο επισκέφθηκε τους απομακρυσμένους Δήμους της Λήμνου, της Μυτιλήνης (Σίγρι, Αντισσα), της Σαμοθράκης, τον Αγιο Ευστράτιο και τα Ψαρά. Η ομάδα αποτελούνταν από 21 άτομα εκ των οποίων τα 14 ήταν το ιατρικό και το νοσηλευτικό προσωπικό.
Προσήλθαν 1.000 άτομα. Καταγράψαμε 1.496 περιστατικά, εκ των οποίων 310 ορθοπεδικά, 350 οδοντιατρικά (τα 300 ήταν παιδιά), 282 καρδιολογικά, 180 γυναικολογικά Test Παπανικολάου, 120 PSA προκαρκινικός έλεγχος προστάτη. Παθολογικά ευρήματα υπήρξαν σε όλες τις περιπτώσεις.

Το 2001 με το πρόγραμμα υπό το γενικό τίτλο «Υποστηρίζουμε τη Ζωή», το οποίο τελούσε υπό την αιγίδα του υπουργείου Υγείας και Πρόνοιας, πραγματοποιήθηκαν δύο εκστρατείες: μία την άνοιξη του 2001 σε 11 ακριτικά νησιά και μία στις αρχές του φθινοπώρου του 2001 στη Θράκη, όπου επισκεφθήκαμε τις ορεινές περιοχές των Νομών Ροδόπης και Ξάνθης, ιδιαίτερα τα Πομακοχώρια.
Δωδεκάνησα: 11 νησιά, Αγιος Ευστράτιος, Ψαρά, Φούρνοι, Θύμαινα. Λειψοί, Αγαθονήσι, Νίσηρο, Τήλος, Σύμη, Χάλκη, Κάσος.
Νομός Ροδόπης-Νομός Ξάνθης: Πομακοχώρια, Σάπες, Οργάνη, Κέχρος, Θέρμες. Κοτύλη, Ωραίο, Μύκη, Σμύνθη, Σταυρούπολη.

Κατά τις δύο αυτές αποστολές εξετάστηκαν περισσότερα από 2.000 άτομα, συνολικά καταγράψαμε 2.675 περιστατικά, εκ των οποίων τα 900 ήταν παιδιά ηλικίας από 18 ημερών έως και 18 ετών. Τα 400 ήταν ορθοπεδικά, τα 250 οδοντιατρικά, τα 230 καρδιολογικά, τα 150 παιδοψυχολογικά-ψυχιατρικά, τα 205 γυναικολογικά τεστ Παπανικολάου και 150 άνδρες ηλικίας άνω των 45 ετών υπεβλήθησαν σε εξέταση αίματος για ΡSΑ (ειδικό προστατικό αντιγόνο). Ένα 10% μόνο γνώριζε την ύπαρξη και τη σημασία αυτής της εξέτασης. Το υπόλοιπο 90% ενημερώθηκε από εμάς.
Ας σημειωθεί ότι διαθέσαμε 1.000 εμβόλια μηνιγγίτιδας, τα οποία μας χορήγησε η Wyeth Hellas που φρόντισε ώστε να μη μείνει κανένα παιδί ανεμβολίαστο στα ακριτικά νησιά. Οι παιδίατροί μας εμβολίασαν 753 παιδιά. Για τον εμβολιασμό των υπολοίπων μεριμνήσαμε με την παράδοση αντίστοιχου αριθμού εμβολίων στους κατά τόπους αγροτικούς γιατρούς και τα Κέντρα Υγείας.

Διαπιστώσεις-Συμπεράσματα

· Με μεγάλη χαρά διαπιστώσαμε ότι οι νησιώτες και Θρακιώτες ακρίτες μας στην πλειονότητά τους είναι πολύτεκνοι. Ιδιαίτερα στους Φούρνους, τους Λειψούς και τη Νίσηρο το 70% έχει περισσότερα από τέσσερα παιδιά. Αντιθέτως δεν συμβαίνει το ίδιο στην ακριτική Θράκη που το ποσοστό των πολυτέκνων είναι 50%.

· Σε γενικές γραμμές η υγεία των παιδιών είναι σε πολύ καλή κατάσταση, καλύτερη από αυτήν των ενηλίκων, γιατί οι γονείς ενδιαφέρονται για την υγεία των παιδιών τους, είτε βρίσκονται στην ακριτική Θράκη είτε στα ακριτικά νησιά. Το πρόγραμμα του βασικού εμβολιασμού των παιδιών κατά κανόνα τηρείται. Όπου υπήρξαν παραλήψεις, συμπληρώθηκαν με τον εμβολιασμό των παιδιών από τους παιδίατρους της αποστολής.

· Οι γυναίκες στο σύνολό τους είναι πιο καταπονημένες και ταλαιπωρημένες από ό,τι οι άνδρες που εξετάστηκαν. Ακόμα και σε θέματα ψυχικής υγείας, οι γυναίκες φαίνονται πιο ευάλωτες για διαφορετικές αιτίες, που ποικίλλουν, ανάλογα με την περιοχή που ζουν.

· Η γυναικολογική εξέταση αποτελεί δυστυχώς ακόμη και σήμερα «ταμπού» για μεγάλο κομμάτι του γυναικείου πληθυσμού. Παρ΄ όλα αυτά, μας εξέπληξε το γεγονός ότι η προσέλευση των γυναικών στα Πομακοχώρια ήταν συγκριτικά μεγαλύτερη από αυτή των ακριτικών νησιών, αλλά και η υγιεινή της γενετικής περιοχής των γυναικών στα Πομακοχώρια ήταν σε άριστο επίπεδο!

· Ένα μεγάλο ποσοστό παιδιών στα ακριτικά νησιά ήταν υπέρβαρα έως παχύσαρκα. Αντιθέτως,λ στην ακριτική Θράκη το ποσοστό αυτό ήταν μηδαμινό.

· Η στοματική υγιεινή των παιδιών και στη Θράκη και στα νησιά ήταν κακή, δεδομένου ότι πολύ μεγάλο ποσοστό αντιμετώπιζε προβλήματα τερηδόνας, ουλίτιδας κ.λπ.

· Όλα τα παραπάνω στοιχεία και πολλά άλλα θα αναλυθούν και θα παρουσιαστούν από τους αρμόδιους στη συνέχεια της ημερίδας.

· Μεγάλο ενδιαφέρον έδειξαν οι ακρίτες μας γα την παρουσία ειδικού ψυχικής υγείας στην αποστολή, ο οποίος για πρώτη φορά επισκέφθηκε τις ακριτικές περιοχές, δεδομένου ότι θέματα υγείας (όχι παθολογικά) και επικοινωνίας φαίνεται να τους απασχολούν, ενώ υπάρχουν ανάγκες που δεν καλύπτονται. Αυτό αποδεικνύεται σαφέστατα από το ενδιαφέρον που επιδεικνύουν όχι μόνο οι γονείς, αλλά και οι εκπαιδευτικοί και οι λειτουργοί υγείας. Σημαντικός δείκτης μπορεί να θεωρηθεί ότι η πηγή παραπομπής σε ποσοστό 79% ήταν οι ίδιοι οι γονείς, ενώ για το υπόλοιπο 21% ήταν οι παιδίατροι και οι εκπαιδευτικοί.

· Παρ΄ όλο που τα χρονικά περιθώρια ήταν πολύ (στενά), πραγματοποιήθηκαν συνεδρίες με παιδιά, οικογένειες και εκπαιδευτικούς.

· Από τους ασθενείς ηλικίας 12 έως 80 ετών που εξετάστηκαν από πνευμονολόγο, όλοι υπεβλήθησαν σε οξυμετρία, ενώ ένα 60% σε σπιρομετρία. Διαπιστώθηκε σε μεγάλο ποσοστό ότι έκαναν χρήση φαρμάκων, ενώ δεν ήταν αναγκαίο, καθώς η αγωγή αφορούσε σε πρόβλημα του παρελθόντος, αλλά τη συνέχιζαν χωρίς επανεκτίμηση της κατάστασής τους από ειδικό γιατρό, λόγω έλλειψης αυτού. Σε ένα μικρό ποσοστό -30%- διαθέσιμων γιατρών, στους οποίους οι ασθενείς είχαν ευκολότερη πρόσβαση ήταν σωστά εκπαιδευμένοι και έλεγχαν την πάθησή τους.

· Σε όλες τις αποστολές είχαμε σοβαρά περιστατικά τα οποία αντιμετωπίστηκαν, ανατάχθηκαν και προωθήθηκαν από τους γιατρούς του κλιμακίου στα κατά τόπους αγροτικά ιατρεία.

· Σίγουρα, με την επίσκεψή μας δεν καλύψαμε τις ανάγκες των ακριτών μας -άλλωστε, δεν ήταν αυτός ο στόχος μας-, ανοίξαμε όμως ένα δίαυλο επικοινωνίας με γονείς, εκπαιδευτικούς και ορισμένους γιατρούς που επέδειξαν ενδιαφέρον για μία συνεχή επαφή. Απόδειξη ότι «υιοθετήσαμε» τον Παιδικό Σταθμό Σύμης και τα Θύμαινα, νησί 150 κατοίκων, το οποίο «υιοθετήθηκε» από εμάς και το Μαιευτικό και Χειρουργικό Κέντρο Μητέρα.

· Οι μεγαλύτερες ανάγκες των περιοχών αυτών σε υπηρεσίες υγείας αναφέρονται στη στελέχωση των αγροτικών ιατρείων από έμψυχο υλικό. Όσον αφορά στην ενημέρωση των κατοίκων σε θέματα πρόληψης, προτείνουμε το υπουργείο Υγείας να δίνει συνεχή μηνύματα μέσω της τηλεόρασης, διότι οι κάτοικοι σε μεγάλο ποσοστό είναι (πραγματικά) ανυποψίαστοι.

· Οι Φίλοι Κοινωνικής Παιδιατρικής «Ανοιχτή Αγκαλιά» θέλουν να υποστηρίξουν το νέο πρόγραμμα του υπουργείου Υγείας «Περιφερειακό Σύστημα Υγείας» ευελπιστώντας ότι θα έχουμε μία άριστη συνεργασία για ένα καλύτερο αποτέλεσμα σε θέματα υγείας των κατοίκων των ακριτικών περιοχών.

· Ο τοπικός πληθυσμός διψά πραγματικά για ενημέρωση και θέλει να παραμείνει στον τόπο του. Έτσι, ο σκοπός της Πολιτείας πρέπει να είναι η στήριξη και η ενημέρωση τους. Να υπάρξει μέριμνα για επιμόρφωση σε θέματα συμβουλευτικής, σε προβλήματα συμπεριφοράς και μαθησιακών δυσκολιών σε εκπαιδευτικούς.

Το έτος 2002 είναι αφιερωμένο στις ακριτικές περιοχές.

health.in.gr

Ειδήσεις Σήμερα: