Νέες ουσίες που καταστρέφουν το όζον στο στόχαστρο του ΟΗΕ

Λονδίνο: Τέσσερις χημικές ουσίες που θεωρούνταν φιλικές για το περιβάλλον χαρακτηρίστηκαν από τον ΟΗΕ δυνητικά καταστρεπτικές για το όζον και ενδέχεται να απαγορευτούν, καθώς η «τρύπα» στο στρώμα του αερίου πάνω από την Ανταρκτική δεν δείχνει ούτε φέτος σημεία «επούλωσης».

Η γραμματεία του Περιβαλλοντικού Προγράμματος του ΟΗΕ (UNEP) για το όζον φαίνεται να ανησυχεί περισσότερο για την αυξανόμενη παραγωγή του n-πρόπυλ-βρωμιδίου, ενός νέου διαλύτη που εγκρίθηκε το 1997 ως ασφαλές υποκατάστατο των χλωροφθορανθράκων (CFCs) που καταστρέφουν το αέριο.

Επιστημονικά στοιχεία για τις καταστρεπτικές ιδιότητες τεσσάρων νέων χημικών θα παρουσιαστούν σε εκπρόσωπους των χωρών που έχουν υπογράψει το Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ για την απαγόρευση των CFCs, σε συνάντηση στο Κολόμπο της Σρι Λάνκα αυτή την εβδομάδα.

Όπως αναφέρει το New Scientist, η επιστημονική επιτροπή θα ζητήσει την απαγόρευση της παραγωγής και της χρήσης τους σε διεθνές επίπεδο, αλλά η πρόταση αναμένεται να συναντήσει αντιδράσεις. Η Κίνα, για παράδειγμα, αμφισβητεί ότι το n-πρόπυλ-βρωμιδίο βλάπτει το στρώμα του όζοντος.

Μεταφορά στη στρατόσφαιρα

Αν και είναι γνωστό ότι η ουσία αυτή καταστρέφει το όζον, οι νομοθέτες είχαν υποθέσει ότι δεν εγκυμονεί κινδύνους, καθώς διασπάται στην ατμόσφαιρα σε λιγότερο από 15 ημέρες -οι CFCs, αντίθετα, έχουν χρόνο ημιζωής που ανέρχεται σε δεκαετίες.

Ωστόσο, έρευνα του Πανεπιστημίου του Ιλινόις, με επικεφαλής τον Δρ Ντόναλντ Γουέμπλς, έδειξε ότι, όταν η ουσία απελευθερώνεται στους τροπικούς, μπορεί να φτάσει στο στρώμα του όζοντος στη στρατόσφαιρα σε λίγες μόλις ημέρες.

Οι ερευνητές υποστηρίζουν επίσης ότι τα προϊόντα διάσπασης του n-πρόπυλ-βρωμιδίου στα χαμηλά στρώματα της ατμόσφαιρας αντιδρούν με το καταστρεπτικό για το όζον βρώμιο και επιταχύνουν τη μεταφορά του στη στρατόσφαιρα.

Το UNEP εκτιμά ότι η παγκόσμια παραγωγή του αερίου ανέρχεται στους 10.000 τόνους ετησίως και αναμένεται να πενταπλασιαστεί μέχρι το 2010.

Ποικιλία κινδύνων

Οι τρεις άλλες ουσίες που χαρακτηρίστηκαν δυνητικά καταστρεπτικές για το στρώμα του όζοντος είναι το εξαχλωροβουταδιένιο, διαλύτης και παραπροϊόν της παραγωγής PVC, το Halon-1202 που χρησιμοποιείται για την κατάσβεση πυρκαγιών σε ηλεκτρικές εγκαταστάσεις, και το 6-βρωμο-2-μεθόξυ-ναφθαλένιο, το οποίο χρησιμοποιείται στην παραγωγή του γεωργικού απολυμαντικού βρωμιούχο μεθύλιο.

Είναι πάντως πιθανό να υπάρχουν πολλές ακόμα ουσίες που άμεσα ή έμμεσα καταστρέφουν το όζον και δεν έχουν αναγνωριστεί. Ακόμα και αν η παραγωγή τους σταματούσε εντελώς, εκτιμάται ότι τα επίπεδα του όζοντος πάνω από την Ανταρκτική δεν θα επανέρχονταν στα επίπεδα της δεκαετίας του 1970 σε λιγότερο από 50 χρόνια.

Η φετινή τρύπα του όζοντος έφτασε στις αρχές Οκτωβρίου (την περίοδο κορύφωσης του φαινομένου) τα 24 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα, περίπου διπλάσια από τη συνολική έκταση της Ευρώπης, ενώ έλαβε τις μεγαλύτερες μέχρι σήμερα διαστάσεις της τον Οκτώβριο του 2000.

health.in.gr