Γιατί οι χρήστες ουσιών υποτροπιάζουν;

Σύμφωνα με τον Δρ Kent C. Berridge και τη Δρ Cindy L. Wyvell, του Πανεπιστημίου του Μίτσιγκαν στο Ann Arbor, μια εξήγηση για την τάση των χρηστών τοξικών ουσιών προς επαναλαμβανόμενες υποτροπές είναι η χημική μεταβολή του εγκεφάλου που ονομάζεται "ευαισθητοποίηση".

Η ευαισθητοποίηση σχετίζεται με τη μακροπρόθεσμη αύξηση του χημικού νευρομεταβιβαστή του εγκεφάλου, της ντοπαμίνης, η οποία δημιουργεί το αίσθημα ευφορίας που σχετίζεται με τη λήψη του φαρμάκου.

Σύμφωνα με τους μελετητές, η διαδικασία αυτή οδηγεί σε μια ανεξέλεγκτη επιθυμία για τη λήψη της εξαρτησιογόνου ουσίας, ακόμα και όταν αυτή έχει απομακρυνθεί από τον οργανισμό. Στα άτομα αυτά αρκεί ένα περιβαλλοντικό ερέθισμα – ακόμα και ένας ήχος- για να δημιουργηθεί η ακατανίκητη επιθυμία για λήψη της ουσίας.

"Παραδείγματα τέτοιων εκλυτικών ερεθισμάτων αποτελεί ο ήχος από τα παγάκια μέσα σε ένα ποτήρι για τον αλκοολικό ή του αναπτήρα που ανάβει στην περίπτωση του δεινού καπνιστή", διευκρινίζει ο Δρ Berridge.

Οι ερευνητές προσπάθησαν να επιβεβαιώσουν τη θεωρία τους, πειραματιζόμενοι με αρουραίους: αρχικά δίδαξαν τα πειραματόζωα να "ανταμείβουν" τους εαυτούς τους πατώντας ένα κουμπί που τους παρείχε έναν κύβο από ζάχαρη. Η κίνηση αυτή συσχετίστηκε με το άκουσμα ενός ήχου, ο οποίος αποτέλεσε το περιβαλλοντικό εκλυτικό ερέθισμα του πειράματος. Μερικοί από τους αρουραίους ευαισθητοποιήθηκαν στις αμφεταμίνες, ενώ δέκα μέρες μετά υποβλήθηκαν σε εκ νέου χορήγηση ένεσης είτε με αμφεταμίνη είτε με κάποια αδρανή ουσία, και στη συνέχεια ακούστηκε ο χαρακτηριστικός ήχος που συσχετιζόταν με τη ζάχαρη.

Οι αρουραίοι που είχαν εθιστεί στην αμφεταμίνη, μετά το άκουσμα του εκλυτικού ήχου πάτησαν το κουμπί για τη ζάχαρη τουλάχιστον διπλάσιες φορές σε σχέση με αυτούς που δεν είχαν ευαισθητοποιηθεί. Σύμφωνα λοιπόν με την παρατήρηση αυτή, τα ευαισθητοποιημένα πειραματόζωα έδειξαν μεγαλύτερη τάση για την αναζήτηση της ικανοποίησης.

Η τάση αυτή, δε, ήταν ανεξάρτητη από τη λήψη της δεύτερης δόσης της αμφεταμίνης, γεγονός που σημαίνει ότι σχετιζόταν αποκλειστικά με τον εθισμό στην ουσία και όχι με την τυχαία λήψη της.

Σύμφωνα με τον Δρ Berridge, αυτή η υπόθεση, ότι δηλαδή η ευαισθητοποίηση εκλύει τις υποτροπές, είναι η πιο αμφισβητούμενη θεωρία στην ερμηνεία της συμπεριφοράς του εθισμένου ατόμου, και αυτή η μελέτη δείχνει ότι η θεωρία επαληθεύεται στους αρουραίους. Απομένει όμως η επιβεβαίωσή της σε ό,τι αφορά τον άνθρωπο, " η οποία απέχει τουλάχιστον δέκα χρόνια", παραδέχτηκε ο Berridge μιλώντας στο Reuters.

Σύμφωνα με τον Aμερικανό επιστήμονα, η σημασία της έρευνας έγκειται στο γεγονός ότι καταδεικνύει πως, ενώ η σύγχρονη φαρμακευτική θεραπεία βοηθά στην αντιμετώπιση του συνδρόμου στέρησης ή τον αποκλεισμό του ευχάριστου συναισθήματος που προκαλεί η εθιστική ουσία, δεν μπορεί να αποτρέψει τις υποτροπές.

Στόχος για τους ερευνητές αποτελεί η ανάπτυξη φαρμακευτικών ουσιών, οι οποίες θα παρεμποδίζουν τη διαδικασία ευαισθητοποίησης δίνοντας λύση στις περιπτώσεις εκείνες στις οποίες αποτυγχάνουν τα σημερινά θεραπευτικά σχήματα.

health.in.gr