ιράκ

Στο Ερμπίλ, την πρωτεύουσα των ημιαυτόνομων κουρδικών περιοχών του βόρειου Ιράκ, βρέθηκε ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Τζον Κέρι μετά την αιφνιδιαστική επίσκεψή του στη Βαγδάτη για την ιρακινή κρίση. Η Ουάσινγκτον επιδιώκει σχηματισμό κυβέρνησης ενότητας στο Ιράκ με τη συμμετοχή όλων των κοινοτήτων και ιδιαίτερα να κρατήσει τους Κούρδους -που έχουν πάρει τον έλεγχο του Κιρκούκ- στην πολιτική διαδικασία.

Αναφορές των τζιχαντιστών σε βρετανικά ΜΜΕ υποστηρίζουν ότι ο έλεγχος του διυλιστηρίου του Μπαϊτζί πέρασε στους ενόπλους, μετά την πολυήμερη μάχη μεταξύ του στρατού και της ISIS. Στο συγκρότημα παράγεται το ένα τρίτο των καυσίμων που διατίθενται στη χώρα. Οι τζιχανιστές έχουν παράλληλα επεκτείνει τον έλεγχό τους στα φυλάκια της δυτικής μεθορίου του Ιράκ.

Ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Τζον Κέρι συναντήθηκε με τον ιρακινό πρωθυπουργό, Νούρι Αλ Μαλίκι, και τόνισε την ανάγκη να μοιραστεί η ιρακινή ηγεσία την εξουσία, ενώ δήλωσε ότι η στήριξη των ΗΠΑ στη Βαγδάτη θα είναι «έντονη και παρατεταμένη» -μία δήλωση που δεν αποκλείεται να προκαλέσει διαμαρτυρίες στις ΗΠΑ, καθώς ο Ομπάμα έχει υποσχεθεί ότι δεν θα επιστρέψει στο Ιράκ. Ο Κέρι δήλωσε ότι ο ιρακινός πρωθυπουργός επαναβεβαίωσε την δέσμευσή του για νέα κυβέρνηση από την 1η Ιουλίου.

Εξεγερμένοι σουνίτες στο Ιράκ κατέλαβαν δεύτερο σταθμό μεθοριακής διέλευσης στα σύνορα με τη Συρία, όπως δήλωσαν αξιωματικοί του στρατού, ενώ το Κουβέιτ απέσυρε τον πρεσβευτή του από το Ιράκ για λόγους ασφαλείας. Η κατάληψη του Αλ-Ουαλίντ θα επιτρέψει στους τζιχαντιστές να ενισχύσουν τη δυνατότητά τους να μεταφέρουν ανθρώπους και όπλα από τη Συρία.

Tην άποψη ότι το παιδί τους έχει υποστεί «πλύση εγκεφάλου με το σκεπτικό ότι βοηθάει ανθρώπους» διατυπώνουν οι βρετανοί γονείς του νεαρού Ριγιάντ Καν, ο οποίος εγκατέλειψε τη χώρα για τους τζιχαντιστές. Υπολογίζεται ότι 500 βρετανοί βρίσκονται σε Συρία και Ιράκ, πολεμώντας στο πλευρό των ανταρτών και το Λονδίνο ανησυχεί ότι πολλοί από αυτούς θα επιστρέψουν για να συνεχίσουν το έργο τους και επί βρετανικού εδάφους.

Τουλάχιστον πενήντα κρατούμενοι σκοτώθηκαν σε επίθεση ανταρτών εναντίον της αυτοκινητοπομπής με την οποία μεταφέρονταν στην πόλη Χίλα, νοτίως της Βαγδάτης, σύμφωνα με ιατρικές και αστυνομικές πηγές. Άλλες αναφορές τοποθετούν ακόμη ψηλότερα τον αριθμό των θυμάτων.

Στην ιρακινή πρωτεύουσα έφτασε αιφνιδιαστικά ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Τζον Κέρι, με φόντο την προέλαση των τζιχαντιστών στη χώρα, έχοντας μία ημέρα πριν καλέσει από το Κάιρο «σε υπέρβαση του σεκταρισμού και σχηματισμό μίας κυβέρνησης ενωμένης στην αποφασιστικότητα να λύσει τα προβλήματα της χώρας». Ο Κέρι θα συναντηθεί με τον σιίτη ιρακινό πρωθυπουργό Νούρι αλ Μαλίκι και με ανώτατα πολιτικά στελέχη της σουνιτικής και κουρδικής κοινότητας.

Στρατός και κυβερνήσεις των χωρών γύρω από το Ιράκ και τη Συρία, τμήματα των οποίων έχουν καταλάβει οι τζιχαντιστές της ISIS, παρακολουθούν με αυξανόμενη ανησυχία τις εξελίξεις: Η Ιορδανία αναπτύσσει στρατιωτικές δυνάμεις στη μεθόριο αφού στον έλεγχο των ενόπλων ουσιαστικά χάνονται τα δυτικά σύνορα του Ιράκ, ο Λίβανος φοβάται επιπτώσεις από την «ένωση» της κρίσης σε Συρία και Ιράκ ενώ το τριπλό μέτωπο Ισραήλ-ΗΠΑ-Ιράν παραμένει «ενεργό».

Το Ισλαμικό Κράτος στο Ιράκ και το Λεβάντε (ISIS) έχει καταστεί απειλή για ολόκληρη τη Μέση Ανατολή και πιθανώς και πέραν αυτής, δηλώνει από το Κάιρο ο Τζον Κέρι ζητώντας από τις αραβικές κυβερνήσεις να σταματήσουν να χρηματοδοτούν τους σουνίτες μαχητές στη Συρία. Οι ΗΠΑ επιθυμούν που θα εκπροσωπεί όλους τους Ιρακινούς ως ανάχωμα στην προέλαση των τζιχαντιστών, αλλά δεν «επιλέγουν» ποιος κρατά την εξουσία στη Βαγδάτη, λέει ο Αμερικανός ΥΠΕΞ με φόντο κατηγορίες του σιιτικού Ιράν.

Τις μαύρες σημαίες υψώνουν οι τζιχαντιστές στη δυτική επαρχία αλ-Άνμπαρ, την οποία έχουν σχεδόν καταλάβει εξ ολοκλήρου καθώς προωθούνται προς τη Βαγδάτη. Τρία στρατηγικής σημασίας μεθοριακά περάσματα με την Ιορδανία και τη Συρία έχουν πέσει στα χέρια του Ισλαμικού Κράτους στο Ιράκ και το Λεβάντε (ISIS), γεγονός που σημαίνει ότι η κυβέρνηση έχει χάσει τον έλεγχο των δυτικών συνόρων της χώρας. Στρατιωτικές δυνάμεις αναπτύσσει η Ιορδανία κατά μήκος της μεθορίου.

Βαθαίνει η κρίση στο Ιράκ, με την σουνιτική ISIS να επεκτείνει τα τελευταία 24ωρα τον έλεγχό της σε τμήματα της χώρας ενώ -με φόντο μία Βαγδάτη που φαίνεται όλο και πιο αδύναμη- οι ενδείξεις σεκταρισμού πληθαίνουν: Τα όπλα κατά των τζιχαντιστών παίρνουν πολιτοφυλακές που σχηματίζονται από σιίτες. Η πίεση στον πρωθυπουργό Μαλίκι να παραιτηθεί μένει αμείωτη, δεχόμενος «συστάσεις» και από τον ανώτατο σιίτη πνευματικό ηγέτη της χώρας για αλλαγή πλεύσης.

Επίδειξη δύναμης και ετοιμότητας να πολεμήσουν τους σουνίτες τζιχαντιστές έκαναν χιλιάδες οπαδοί του σιίτη ηγέτη Μοκτάντα αλ Σαντρ, διοργανώνοντας στρατιωτικές παρελάσεις με βαρύ οπλισμό στη Βαγδάτη και άλλες μεγάλες πόλεις της χώρας.

Σουνίτες αντάρτες κατέλαβαν συνοριακό φυλάκιο στη μεθόριο του Ιράκ με τη Συρία κατά τη διάρκεια της νύχτας, όπως ανέφεραν πηγές των ιρακινών υπηρεσιών ασφαλείας. Η κατάληψη του φυλακίου θεωρείται επιτυχία στρατηγικής σημασίας για τους άνδρες του Ισλαμικού Κράτους στο Ιράκ και το Λεβάντε (ISIS), καθώς θα τους επιτρέψει να μετακινούνται και να μεταφέρουν οπλισμό από τη μία χώρα στην άλλη, μέσω των εδαφών που έχουν υπό τον έλεγχό τους και στις δύο.

Ο Μπαράκ Ομπάμα «δεν έχει τη θέληση να αγωνιστεί κατά της τρομοκρατίας» είναι το σχόλιο Ιρανών αξιωματούχων στις ανακοινώσεις του Αμερικανού προέδρου σχετικά με τις άμεσες κινήσεις του εν μέσω της προέλασης των τζιχαντιστών. Την ίδια στιγμή, το Πεντάγωνο ανακοινώνει ότι το Ιράν έχει στείλει στο Ιράκ «έναν μικρό αριθμό πρακτόρων» της Δύναμης Αλ Κουντς, η οποία υποστήριζε τους σιίτες που αντιδρούσαν στην παρουσία του αμερικανικού στρατού.

Σουνίτες ισλαμιστές του Ισλαμικού Κράτους στο Ιράκ και το Λεβάντε (ISIS) κατέλαβαν πόλεις-κλειδιά στην ανατολική Συρία που γειτονεύουν με τα εδάφη που έχουν θέσει υπό τον έλεγχό τους στο Ιράκ, ανακοίνωσε το εδρεύων στη Βρετανία Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Οι αεροπορικές επιδρομές κατά των τζιχαντιστών -που ζητά από τις ΗΠΑ η Βαγδάτη και προς το παρόν αποφεύγει να διατάξει ο Μπαράκ Ομπάμα- μπορεί να γυρίσουν μπούμπερανγκ προειδοποιεί ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Μπαν Γκι-μουν, καλώντας στη συγκρότηση αντιπροσωπευτικής κυβέρνησης που θα εγγυάται την ενότητα. Σφοδρές μάχες μαίνονται την ίδια στιγμή μεταξύ ιρακινών δυνάμεων και τζιχαντιστών για το διυλιστήριο του Μπαϊτζί και το αεροδρόμιο της πόλης Ταλ Αφάρ στο βόρειο Ιράκ. Σύντομα στο Ιράκ ο Τζον Κέρι.

Οι σουνίτες ισλαμιστές αντάρτες που κατέλαβαν μεγάλα τμήματα του βόρειου Ιράκ την περασμένη εβδομάδα κατέστρεψαν σύμβολα της πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας στη Μοσούλη, ανάμεσά τους αγάλματα ποιητών και τον τάφο ενός φιλοσόφου του Μεσαίωνα.

Τζιχαντιστές της ISIS κατέλαβαν ένα παλιό εργοστάσιο παραγωγής χημικών όπλων της εποχής του Σαντάμ Χουσέιν, ανέφερε το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών. Η Ουάσινγκτον έχει αποφασίσει την αποστολή «μέχρι 300» στρατιωτικών συμβούλων για να συνδράμει τη Βαγδάτη, δηλώνοντας μεν έτοιμη για «στοχευμένη» στρατιωτική δράση αλλά χωρίς ακόμη να ανακοινώνει αεροπορικές επιδρομές.

Ο αμερικανός πρόεδρος ανακοίνωσε την Πέμπτη ότι θα σταλούν έως 300 στρατιωτικοί σύμβουλοι στη Βαγδάτη, ενώ δήλωσε ότι οι ΗΠΑ προετοιμάζονται για «στοχευμένη» στρατιωτική δράση, χωρίς, όμως, να δώσει άμεση εντολή για αεροπορικές επιδρομές κατά των τζιχαντιστών της ISIS.

Την ώρα που αμερικανοί γερουσιαστές δηλώνουν ότι πρέπει να μπει τέλος στη σεχταριστική ηγεσία του πρωθυπουργού του Ιράκ, Νούρι Αλ Μαλίκι, ο ίδιος δηλώνει ότι δεν πρόκειται να παραιτηθεί για να επιτύχει ως αντάλλαγμα τις αεροπορικές επιδρομές των ΗΠΑ κατά των τζιχαντιστών της ISIS. Την Πέμπτη συνεχίστηκαν οι μάχες με τους τζιχαντιστές για τον έλεγχο του διυλιστηρίου στο Μπαϊτζί, με τον στρατό να ισχυρίζεται ότι έχει θέσει υπό τον έλεγχό του τις εγκαταστάσεις.

Οι ΗΠΑ δεν πρέπει να μετατραπούν «σε αεροπορική δύναμη των σιιτικών πολιτοφυλάκων» δήλωσε ο πρώην διοικητής των αμερικανικών δυνάμεων στο Ιράκ, στρατηγός Ντέιβιντ Πετρέους, μετά το αίτημα του Ιράκ προς τις Ηνωμένες Πολιτείες να προχωρήσουν σε αεροπορικές επιδρομές κατά των τζιχαντιστών. «Εάν οι ΗΠΑ θέλουν να βοηθήσουν το Ιράκ, αυτό πρέπει να έχει τη μορφή βοήθειας προς μία κυβέρνηση κατά του εξτρεμισμού, παρά προς μία πλευρά αυτού που μπορεί να συνιστά έναν θρησκευτικό πόλεμο» είπε.

Μάχη για τον έλεγχο του διυλιστηρίου του Μπαϊτζί, ενός από τα κεντρικά σημεία των πετρελαϊκών εγκαταστάσεων της περιοχής, δίνουν ιρακινός στρατός και οι τζιχανιστές της ISIS. Τα όπλα σίγησαν μόνο για να απομακρυνθούν περίπου 300 εργαζόμενοι από τις εγκαταστάσεις. Την ίδια ώρα, η Ουάσινγκτον εξετάζει τις κινήσεις της ενώ η Τουρκία προειδοποιεί ότι ενδεχόμενες αεροπορικές επιδρομές μπορεί να έχουν υψηλό κόστος σε αμάχους.

Ακόμη και χωρίς την έγκριση του Κογκρέσου μπορεί να προχωρήσει ο Λευκός Οίκος σε ορισμένες κινήσεις για να συνδράμει την ιρακινή κυβέρνηση στη μάχη κατά των τζιχανιστών της ISIS, όπως διαμηνύουν Ρεπουμπλικανοί στο περιθώριο των συνεχιζόμενων διαβουλεύσεων. Η Βαγδάτη ζητά ανοικτά από τις ΗΠΑ να προχωρήσουν σε αεροπορικές επιδρομές, επιλογή όμως την οποία η Ουάσινγκτον εξετάζει να αφήσει για δεύτερο χρόνο.

Η Τουρκία εκδίδει οδηγία προς τους πολίτες της στο Ιράκ να εγκαταλείψουν τη χώρα με εξαίρεση την αυτόνομη περιφέρεια του ιρακινού Κουρδιστάν, επικαλούμενη την πιθανότητα μάχης για τη Βαγδάτη και επισημαίνοντας ότι «αρνητική προπαγάνδα» έχει διαδοθεί εναντίον της στο νότο που κατοικείται κυρίως από σιίτες.

Στρατιωτική βοήθεια από τις ΗΠΑ με αεροπορικές επιδρομές κατά των τζιχαντιστών ζητά επίσημα το Ιράκ, έχοντας έλθει αντιμέτωπο με τη μεγαλύτερη απειλή για τη σταθερότητα της χώρας μετά την αμερικανική στρατιωτική απόσυρση στα τέλη του 2011 έπειτα από περισσότερα από οκτώ χρόνια πολέμου. «Ζυγίζει» τις επιλογές ο Μπαράκ Ομπάμα έχοντας καλέσει σε συνάντηση στο Λευκό Οίκο τους επικεφαλής Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικανών στο Κογκρέσο.