Ένα καίριο ερώτημα
Τι είδους μνήμη οφείλουμε να κρατήσουμε;
[…]
Είναι καιρός να πούμε: η ιστορία υπάρχει. Μπορεί να διαφέρει στο ένα ή στο άλλο σημείο, αλλά συνολικά τα γεγονότα είναι γνωστά. Όχι μόνο υπάρχουν για τους ιστορικούς, αλλά υπάρχουν και για τον καθένα από μας, συνειδητά ή ασυνείδητα, και εκεί συναντούμε τη συλλογική μνήμη, που συνίσταται στη λανθάνουσα ύπαρξή τους μέσα μας. Όλοι μας μάθαμε ιστορία· την ξεχάσαμε· αλλά έμεινε εκεί· καθοδηγεί την κρίση μας σε κάθε περίσταση· σχηματίζει την ταυτότητά μας.
Από την ελληνική εμπειρία αντλώ ένα ηθικό πρόβλημα: τι είδους μνήμη οφείλουμε να κρατήσουμε; Στο τέλος ενός ιδιαιτέρως ωμού εμφύλιου πολέμου οι δημοκράτες Αθηναίοι επέστρεψαν στην πόλη, αποκατέστησαν το αγαπημένο τους καθεστώς και, για να διαφυλάξουν το μέλλον της Αθήνας, επέβαλαν έναν όρκο μέσω του οποίου ο καθένας δεσμευόταν να μην «υπενθυμίζει» τα περασμένα κακά. Η μνησίκακη μνήμη έπρεπε να τιμωρηθεί με θάνατο. Και είναι αλήθεια ότι δεν είναι καλό να τρέφει κανείς μνησικακίες. Προφανώς με αυτό δεν εννοούσαν ότι πρέπει κανείς να ζει σε μια ασυνείδητη ελαφρότητα που δεν γνωρίζει ούτε ρίζες ούτε σημεία αναφοράς. Απομάκρυναν τις ατομικές καταδίκες, όχι τη μνήμη των γεγονότων του παρελθόντος· άλλωστε τα κείμενα της εποχής είναι γεμάτα υπερηφάνεια που πήγαζε από την επανάκτηση της ελευθερίας και την αποκατάσταση της ομόνοιας.
Από εμάς εξαρτάται να προσπαθήσουμε η συλλογική μνήμη να περιέχει λιγότερη πίκρα και περισσότερο ζωηρό πνεύμα, αυτό που επέτρεψε σε μερικούς να θριαμβεύσουν. Έτσι μπορούμε να ελπίζουμε ότι θα μπορέσουμε ίσως κάποτε να αποφύγουμε την ίδια φρίκη και να μην ξαναπέσουμε τόσο χαμηλά.
*Απόσπασμα από κείμενο της διαπρεπούς γαλλίδας ελληνίστριας και ακαδημαϊκού Ζακλίν ντε Ρομιγύ (1913-2010), που έφερε τον τίτλο «Η μνησίκακη μνήμη» και είχε δημοσιευτεί στην εφημερίδα «Το Βήμα» στις 5 Απριλίου 1998 (ολόκληρο το κείμενο μπορείτε να το βρείτε εδώ, σε παλαιότερο άρθρο μας για την εξέχουσα αυτήν πνευματική προσωπικότητα).
Αλήθεια, «τι είδους μνήμη οφείλουμε να κρατήσουμε» μελετώντας τα δραματικά γεγονότα της Μικρασιατικής Καταστροφής, το βίαιο ξεριζωμό και τη μαζική εξόντωση των Ελλήνων της Μικρασίας από τους μνησίκακους —όπως φανερώνει το προ ολίγου δημοσιευθέν άρθρο μας για το μητροπολίτη Κυδωνιών Γρηγόριο— εξ ανατολών γείτονες;
Καίριο το ερώτημα, κάθε άλλο παρά εύκολη η απάντηση.
Πολύπλοκο το ζήτημα της σχέσης ανάμεσα στη μνήμη και στην ιστορία, αναγκαία αλλά και δυσχερής η άντληση πολύτιμων διδαγμάτων από το χθες, με απώτερο στόχο την αναζήτηση της αλήθειας.
- Ο Κουέντιν Ταραντίνο τελικά «δεν αντέχει» τους μισούς ηθοποιούς του Χόλιγουντ – Και πιο πολύ τον Όουεν Γουίλσον
- Πούτιν: Θερμή υποδοχή του Ρώσου προέδρου στην Ινδία – Στο επίκεντρο το πετρέλαιο, υπό την πίεση των ΗΠΑ
- Το Παγκόσμιο Κύπελλο… ξεκινάει: Το βράδυ της Παρασκευής η κλήρωση του Μουντιάλ 2026
- Κακοκαιρία Byron: Υπερχείλισε ποταμός – Κινδύνευσαν τουρίστες και κάτοικοι στη Φοινικούντα
- Αγρότες: Χιλιάδες τρακτέρ στους δρόμους, «η πιο μεγάλη κινητοποίηση από το 2016» – Στα σκοινιά η κυβέρνηση
- 18 χρόνια και 1.297 αγώνες: Ο ΛεΜπρόν για πρώτη φορά μονοψήφιος από το 2007!
- Η Pantone κάνει μια εκπληκτική επιλογή για το χρώμα (μη χρώμα) της χρονιάς 2026 -«Η ιστορία από την αρχή»
- Σφυροκοπάει η κακοκαιρία Byron – Πού καταγράφονται τα μεγαλύτερα ύψη βροχής
Ακολουθήστε το in.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
![Άκρως Ζωδιακό: Τα Do’s και Don’ts στα ζώδια σήμερα [Παρασκευή 05.12.2025]](https://www.in.gr/wp-content/uploads/2025/12/pexels-kammeran-gonzalez-keola-3137381-9559884-315x220.jpg)
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232442