«Τα λεφτά μου έναντι της ελευθερίας σου»; – Μια αμφιλεγόμενη μεταναστευτική πολιτική στη Γερμανία

Εν μέσω οικονομικής κρίσης και ακροδεξιάς απειλής, ο τρικομματικός κυβερνητικός συνασπισμός «φανάρι» στη Γερμανία και πάλι… τρεμοσβήνει.

Αιτία για τους τριγμούς στη συνοχή του είναι αυτή τη φορά το μεταναστευτικό.

Στο φόντο της αυστηροποίησης του κοινού ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου, το Βερολίνο έχει ήδη κάνει ανάλογη στροφή, αποφασίζοντας περικοπές κονδυλίων και παροχών, ενίσχυση των συνοριακών ελέγχων και απελάσεις πιο… εξπρές.

Στο επίκεντρο της νέας ενδοκυβερνητικής διαμάχης βρίσκεται ένα αμφιλεγόμενο ως προς την εφαρμογή του, πλην όμως προαποφασισμένο μέτρο: οι προπληρωμένες κάρτες για αιτούντες άσυλο.

Η επιλογή αυτή είχε πέσει -μεταξύ άλλων- στο «τραπέζι» και επί της αρχής συμφωνηθεί σε μια κρίσιμη συνάντηση του σοσιαλδημοκράτη καγκελάριου Όλαφ Σολτς με τους πρωθυπουργούς των τοπικών κυβερνήσεων στα 16 ομόσπονδα κρατίδια της Γερμανίας.

Το σχέδιο οριστικοποιήθηκε στα τέλη Ιανουαρίου, με 14 κρατίδια να καταλήγουν σε κοινή διαδικασία ως προς τις τεχνικές απαιτήσεις.

Η σύναψη συμβάσεων έκδοσης προπληρωμένων καρτών για αιτούντες άσυλο, συμφωνήθηκε, θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί μέχρι το καλοκαίρι.

Μόνο το Μεκλεμβούργο-Δυτική Πομερανία και η Βαυαρία διαφοροποιήθηκαν εν μέρει, ανακοινώνοντας ότι θα εφαρμόσουν το μέτρο με βάση δικά τους, ξεχωριστά μοντέλα.

Σε κάθε περίπτωση, στο επίκεντρο είναι η «συνεχιζόμενη μεγάλη εισροή προσφύγων στη Γερμανία», τόνισε ο Χριστιανοδημοκράτης πρόεδρος της Διάσκεψης των Πρωθυπουργών των Κρατιδίων και επικεφαλής της κυβέρνησης της Έσσης, Μπόρις Ράιν.

«Με την εισαγωγή της προπληρωμένης κάρτας μειώνουμε το διοικητικό βάρος για τις τοπικές αρχές», προσέθεσε, «αποτρέποντας τη δυνατότητα μεταφοράς χρημάτων από την κρατική στήριξη στις χώρες προέλευσης και καταπολεμώντας έτσι την απάνθρωπη εμπορία ανθρώπων».

Οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχουν ωστόσο εντελώς διαφορετική γνώμη.

Κάνουν λόγο για πλήγμα στη ανθρώπινη αξιοπρέπεια, στη βάση λαϊκιστικών ιδεών.

«Είναι ξεκάθαρα ένα πρόγραμμα διακρίσεων», σχολίασε η Αντρέα Κότεν της ProAsyl.

«Το κίνητρο είναι σαφές: να αποτρέψει τις αφίξεις [αιτούντων άσυλο] στη Γερμανία».

Die geplante #Bezahlkarte für Asylbewerber sorgt für Krach in der #Ampel-Koalition. Knackpunkt ist die Frage, ob für die Einführung der Karte eine bundesgesetzliche Regelung nötig oder zumindest sinnvoll ist.
Mehr dazu: https://t.co/HtX8iOxB8M pic.twitter.com/UvRzPT9USp

— BR24 (@BR24) February 18, 2024

Διαφορετικά μοντέλα

Βάσει της συμφωνίας, τα ομόσπονδα κρατίδια θα μπορούν να αποφασίζουν ξεχωριστά πόσα από τα επιδόματα θα μεταφέρονται στην προπληρωμένη κάρτα και πόσα χρήματα θα λαμβάνουν οι αιτούντες άσυλο σε μετρητά.

Η γενική ιδέα είναι το μεγαλύτερο ποσοστό να μπαίνει στην κάρτα. Πρακτικά, αυτό σημαίνει αυξημένο κρατικό έλεγχο και πιθανόν μόνο ένα μικρό χαρτζιλίκι σε πραγματικό χρήμα στην τσέπη.

Αν και θεωρητικά η κάρτα θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί παντού στη Γερμανία -ή τουλάχιστον όπου γίνονται δεκτές οι ηλεκτρονικές πληρωμές- τα ομόσπονδα κρατίδια θα έχουν τη δυνατότητα επιβολής επιμέρους περιορισμών.

Ήδη η Βαυαρία, που ετοιμάζεται να προχωρήσει σε πιλοτική εφαρμογή του μέτρου από τον Μάρτιο, έχει προαναγγείλει απαγόρευση της αγοράς αλκοόλ μέσων των συγκεκριμένων καρτών για αιτούντες άσυλο.

Στο Μόναχο έχουν ακουστεί κι άλλες προτάσεις για περιορισμούς, όπως στην αγορά τσιγάρων ή και σε τυχερά παιχνίδια.

Συνολικά, σε πανεθνικό επίπεδο, δεν θα είναι δυνατή η χρήση της εν λόγω κάρτας για αγορές μέσω διαδικτύου, για τη μεταφορά χρημάτων ή την πραγματοποίηση πληρωμών στο εξωτερικό.

Μέχρι στιγμής, μόνο λίγοι δήμοι έχουν προχωρήσει στην πιλοτική εφαρμογή του μέτρου, συμπεριλαμβανομένου του Ανόβερου -αν και εκεί, υπό την ηγεσία των Πρασίνων, αποτελεί μόνο προσωρινή λύση, μέχρι οι νεοαφιχθέντες αιτούντες άσυλο να ανοίξουν τον δικό τους λογαριασμό.

Το Μεκλεμβούργο-Δυτική Πομερανία σχεδιάζει το ξεχωριστό δικό του πρόγραμμα καρτών επίσης «χωρίς διακρίσεις».

Όμως τα δείγματα από την δοκιμαστική εισαγωγή του μέτρου σε επίπεδο ομόσπονδου κρατιδίου -από τα 14 που αποφάσισαν ότι θα ακολουθήσουν κοινή διαδικασία- είναι διαφορετικά.

Άρχισε μόλις στα μέσα Φεβρουαρίου στο Αμβούργο και ήδη ασκείται δριμεία κριτική.

Φορτωμένη από τις αρχές κοινωνικής πρόνοιας κάθε μήνα με 185 ευρώ επιδομάτων για αιτούντες άσυλο προς κάλυψη προσωπικών αναγκών, η λεγόμενη «Κοινωνική Κάρτα» έχει σημαντικούς περιορισμούς στη χρήση μετρητών.

Οι δικαιούχοι μπορούν να κάνουν ανάληψη μόνο 50 ευρώ το μήνα.

Προβλέπονται επιπλέον δέκα ευρώ ανά ανήλικο παιδί…

Schneller, schärfer, schlagkräftiger? Bayern will bei der Bezahlkarte für Asylbewerber vorpreschen. Kritiker warnen angesichts solcher Alleingänge jedoch vor einem „Flickenteppich“ und „Symbolpolitik“. https://t.co/BpFsuz8Uoi pic.twitter.com/3giWIutyPY

— WirtschaftsWoche (@wiwo) February 12, 2024

Κυβερνητικές κόντρες και απειλές

Ήταν μέσα σε αυτό το σκηνικό… Βαβέλ που ξέσπασε η νέα έριδα στον κυβερνητικό συνασπισμό της Γερμανίας.

Αιτία δεν είναι τα δέκα εκατομμύρια ευρώ, που υπολογίζεται ότι θα δαπανώνται ετησίως για το σύστημα των προπληρωμένων καρτών, αλλά η τροποποίηση ή μη ομοσπονδιακού νόμου για την ασφαλή εισαγωγή τους.

Στα σχέδια είναι η έγκριση σχετικού νομοσχεδίου από το υπουργικό συμβούλιο, προκειμένου να σταλεί άμεσα στην Μπούντεσταγκ προς συζήτηση και ψήφιση.

Ο κυβερνητικός προγραμματισμός προβλέπει άλλωστε την ολοκλήρωση έως τον Ιούνιο διαγωνισμού για την έκδοση κάρτας πληρωμής σε εθνικό επίπεδο.

Μόλις τεθεί σε εφαρμογή το κοινό σχέδιο, δε, τα πιλοτικά προγράμματα θα πρέπει να λήξουν.

Υπό τον φόβο νομικών προσφυγών, όλα τα κρατίδια έχουν συμφωνήσει στην ανάγκη αποσαφηνίσεων στον ομοσπονδιακό νόμο.

Οι Πράσινοι ωστόσο -εταίροι στον κλυδωνιζόμενο εδώ και καιρό τρικομματικό συνασπισμό με τους Σοσιαλδημοκράτες (SPD) και τους Φιλελεύθερους (FDP)- διαφωνούν ως προς αυτήν την αναγκαιότητα.

Αιτία ή αφορμή, η θέση αυτή απαντήθηκε με οργή από το SPD και με απειλές από το FDP.

«Αν οι Πράσινοι τορπιλίσουν αυτή την ελάχιστη παρέμβαση στον νόμο περί παροχών για τους αιτούντες άσυλο, αυτό θέτει υπό αμφισβήτηση τη συνέχιση του συνασπισμού», δήλωσε στην εφημερίδα Bild o αντιπρόεδρος των Φιλελεύθερων, Βόλφγκανγκ Κούμπικι.

Τους κατηγόρησε ότι με τη στάση τους συμβάλλουν στο «να γυρίσουν την πλάτη τους όλο και περισσότεροι άνθρωποι στις πολιτικές της ομοσπονδιακής κυβέρνησης και να έχουν αμφιβολίες για την ικανότητα των δημοκρατικών θεσμών στην επίλυση προβλημάτων».

«Όποιος θέλει να κερδίσει τη μάχη κατά της Δεξιάς δεν πρέπει να συμπεριφέρεται έτσι», κατέληξε.

Το βλέμμα του ήταν προφανώς στραμμένο ανήσυχα στις επερχόμενες ευρωεκλογές, αλλά και τις κρίσιμες φθινοπωρινές κάλπες στη Σαξονία, τη Θουριγγία και το Βρανδεμβούργο.