Η Κίνα χτίζει… σοσιαλιστικά «παλάτια» στην «άμμο» της Σιονγκάν

Είναι το μεγαλύτερο εργοτάξιο στον κόσμο.

Βρίσκεται στην Κίνα, περίπου 100 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά του Πεκίνου.

Το φαραωνικό έργο φέρει την πολιτική υπογραφή του Κινέζου προέδρου, Σι Τζινπίνγκ.

Στα σχέδια καλύπτει μια τεράστια έκταση 1.770 τετραγωνικών  χιλιομέτρων.

Οι κινεζικές αρχές τη διαφημίζουν ήδη ως πρότυπο «σύγχρονης σοσιαλιστικής ανάπτυξης» και «παγκόσμιας κλάσης πόλης».

Είναι η Νέα Περιοχή Σιονγκάν.

Μια μητρόπολη που φτιάχνεται από το μηδέν σε μια πεδιάδα και μέχρι πρότινος γεωργική γη στη βορειοανατολική επαρχία Χεμπέι.

Τυπικά, ζητούμενο της κατασκευής της είναι να μετριαστεί η δημογραφική πίεση στην πρωτεύουσα, το Πεκίνο, όπου ο πληθυσμός ξεπερνά πια τα 21 εκατομμύρια ανθρώπους.

Στην πραγματικότητα, χρίζεται ως «μνημείο» της πολιτικής κυριαρχίας του Σι, του ισχυρότερου Κινέζου ηγέτη από την εποχή του Μάο Τσετούνγκ.

Η κινεζική κυβέρνηση χαρακτηρίζει μάλιστα τη Σιονγκάν «κρίσιμη για την επόμενη χιλιετία».

Η ανάπτυξή της ανακοινώθηκε με τυμπανοκρουσίες το 2017, με χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης σε πρώτη φάση το 2023 και σε τελική το 2050.

Σε ορισμένα ολοκληρωμένα τμήματα έχουν εγκατασταθεί περίπου 120.000 νέοι κάτοικοι.

Όμως λίγο πριν συμπληρωθούν επτά χρόνια από την έναρξη των εργασιών, φαίνεται ότι τα πράγματα πηγαίνουν καλύτερα στη… μακέτα, παρά στην πράξη.

Εικόνα που καταγράφουν δυτικά ΜΜΕ με επιτόπια ρεπορτάζ.

Σε αντίθεση με τον κατασκευαστικό οργασμό, η ανταπόκριση των Κινέζων είναι περιορισμένη και ο προβληματισμός περισσεύει.

Φουτουρισμός με «κινεζικά χαρακτηριστικά»

Σε μια πεδιάδα με ποτάμια και υγρότοπους υψώνονται σήμερα περισσότερα από 4.000 κτιριακά μεγαθήρια, ως τμήμα της Σιονγκάν.

Χτίζονται κτίρια γραφείων, συγκροτήματα κατοικιών, νοσοκομεία  και σχολεία, ξενοδοχεία πέντε αστέρων.

Το 70% της συνολικής έκτασης προορίζεται για χώρους πρασίνου.

Συνδυάζοντας το αστικό με το φυσικό τοπίο και «την τεχνολογική αιχμή με το σεβασμό στο περιβάλλον», η διάταξη είναι «ένα κέντρο, πέντε υποκέντρα και πολλαπλοί κόμβοι».

Σε καθέναν από αυτούς, ο πολεοδομικός σχεδιασμός είναι οι βασικές υπηρεσίες να βρίσκονται σε απόσταση 15 λεπτών με τα πόδια για κάθε κάτοικο.

Στόχος είναι, όταν η νέα μητρόπολη ολοκληρωθεί, να έχει αποκτήσει περί τα 3 εκατομμύρια κατοίκους και να αποτελεί τη νέα έδρα κυβερνητικών υπηρεσιών, επιχειρήσεων και ιδρυμάτων.

Κινεζικές κρατικές εταιρείες έχουν ήδη ανοίξει περισσότερες από 200 θυγατρικές και υποκαταστήματα στην περιοχή.

Εντός του 2025 αναμένεται να αρχίζουν να λειτουργούν ερευνητικά κέντρα και παραρτήματα πανεπιστημίων, που έχουν έδρα το Πεκίνο.

Ορισμένα μεγάλα έργα έχουν ήδη ολοκληρωθεί, όπως π.χ. ο αυτοκινητόδρομος προς το Πεκίνο και ο σταθμός τρένων υψηλής ταχύτητας, τα οποία μεταφέρουν κόσμο από και προς την κινεζική πρωτεύουσα μέσα σε λιγότερο από μία ώρα.

Ο σταθμός άνοιξε το 2020 ως «βιτρίνα» του οράματος του Σι Τζινπίνγκ για την Σιονγκάν, αλλά και για τη μελλοντική αστική ανάπτυξη στην Κίνα.

Είναι ο μεγαλύτερος στην Ασία, με φουτουριστική αρχιτεκτονική και στέγες καλυμμένες με ηλιακούς συλλέκτες.

Για όλη τη μητρόπολη η τροφοδοσία με ενέργεια θα προέρχεται κυρίως από καθαρές, ανανεώσιμες πηγές.

Ένα κέντρο υπερυπολογιστών θα είναι ο «εγκέφαλος» ψηφιακών συστημάτων, στα οποία θα βασίζεται η λειτουργία της Σιονγκάν, συμπεριλαμβανομένων αυτόνομων λεωφορείων και πλατφορμών για τη διαχείριση της κυκλοφορίας.

Από το 2021 η περιοχή αποτελεί επίσης πεδίο δοκιμής του ψηφιακού γουάν της Κεντρικής Τράπεζας της Κίνας.

Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης πάντως τα σχόλια περισσεύουν για μεθοδεύσεις αυστηρής ψηφιακής επόπτευσης των κατοίκων, με βιομετρικές κάμερες.

Έργο μεγαλομανίας;

Στα απομνημονεύματά του, ο Χένρι Πόλσον -υπουργός Οικονομικών επί προεδρίας Τζόρτζ Γ. Μπους και από τα κεντρικά πρόσωπα της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008- αναφέρει ότι ο Σι Τζινπίνγκ του είχε μιλήσει από τον Ιούλιο του 2014 για την «προσωπική πρωτοβουλία» του για την Σιονγκάν.

Σύμβολο σήμερα της πολιτικής εποχής του και του οικονομικού του οράματος για «μια νέα εποχή του σοσιαλισμού με κινεζικά χαρακτηριστικά», η νέα μητρόπολη έχει τα υψηλότερα επίπεδα κρατικής υποστήριξης.

Από τη χρηματοδότηση, έως την πολιτική δέσμευση.

Για την κατασκευή των υποδομών έχει συγκροτηθεί ο Όμιλος Σιονγκάν, ως επενδυτικό ταμείο.

Τροφοδοτείται με δάνεια από κινεζικές τράπεζες -συμπεριλαμβανομένης της Αναπτυξιακής Τράπεζας της Κίνας (CDB)- υπό την άμεση επίβλεψη της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος Κίνας.

Μέχρι σήμερα έχουν επενδυθεί στην περιοχή πάνω από 657 δισεκατομμύρια γουάν (περίπου 85 δισεκατομμύρια ευρώ).

Το τελικό κόστος προβλέπεται τουλάχιστον διπλάσιο.

Για το Πεκίνο αποτελεί στρατηγική επένδυση στο τρίγωνο οικονομικής ανάπτυξης Πεκίνο-Χεμπέι-Τιεντσίν, που πλαισιώνει τη νέα πόλη.

Η κινεζική ηγεσία παρουσιάζει το σχέδιο της Σιονγκάν ως το επόμενο στάδιο δύο ορόσημων της εθνικής οικονομικής ανάπτυξης.

Της ειδικής οικονομικής ζώνης Σεντσέν -της πρώτης στην Κίνα, που φτιάχτηκε το 1980 σε ένα ψαροχώρι- και της Πουντόνγκ, της οικονομικής περιοχής της Σαγκάης.

Αμφότερα έχουν την προσωπική «σφραγίδα» του Ντενγκ Σιαοπίνγκ, «αρχιτέκτονα» της περιόδου ανοίγματος και μεταρρύθμισης, που πυροδότησε την κινεζική ανάπτυξη.

Όμως οι καιροί έχουν αλλάξει. Και δη επί της ιστορικά μακράς προεδρίας του Σι Τζινπίνγκ.

Αν και προαλειφόμενη παγκόσμια υπερδύναμη, η Κίνα αντιμετωπίζει μεταπανδημικά οικονομική επιβράδυνση.

Η δε ανάπτυξη της Σιονγκάν γίνεται υπό τη σκιά της «φούσκας» στην κινεζική αγορά ακινήτων, με αποκορύφωμα την πρόσφατη εκκαθάριση της εταιρείας Evergrande.

Ανάπτυξη μετ’ εμποδίων

Προς αποφυγή μιας νέας «φούσκας» ακινήτων, οι πωλήσεις νέων κατοικιών έχουν απαγορευτεί πριν ολοκληρωθεί η κατασκευή τους.

Σε μια προσπάθεια αναστροφής της δημογραφικής παρακμής της Κίνας, δίνονται κίνητρα -π.χ. με επιδοτούμενα δάνεια- για τη μετεγκατάσταση στη Σιονγκάν νέων ζευγαριών, που δεν έχουν ιδιόκτητη κατοικία.

Παρ’ όλα αυτά, η υπό κατασκευή πόλη έχει ακόμα περισσότερους γερανούς παρά ολοκληρωμένα κτίρια. Και ως επί το πλείστον είναι άδεια.

Η προσέλκυση νέων κατοίκων ωστόσο δεν θα είναι το μόνο πρόβλημα για το νέο καμάρι της κινεζικής κυβέρνησης.

Ως πεδιάδα, είναι ευάλωτη σε πλημμύρες, με ιστορικό φυσικών καταστροφών.

Στην περιοχή καταγράφεται έλλειψη κατάλληλων για κατανάλωση υπόγειων υδάτων.

Όχι τυχαία, ένα από τα πρώτα έργα που ολοκληρώθηκαν στην πόλη είναι μια μονάδα επεξεργασίας νερού, που τέθηκε σε λειτουργία το 2021.

Προσώρας η πλειονότητα των κατοίκων της νέας μητρόπολης είναι αγρότες και χωρικοί της γύρω περιοχής, η περιουσία των οποίων απαλλοτριώθηκε με αντάλλαγμα μικρές αποζημιώσεις κι ένα σπίτι.

Υπάρχουν καταγγελίες για εκβιαστικές τακτικές στην απαλλοτρίωση γης, μικρές αποζημιώσεις και καθυστερήσεις στην καταβολή τους, αναγκαστικές μετεγκαταστάσεις σε σπίτια κακής κατασκευής.

Στον πληθυσμό της Σιονγκάν προσμετρούνται, στην παρούσα φάση, εργάτες στα κατασκευαστικά έργα και εργαζόμενοι σε εταιρείες, που έχουν ήδη ανοίξει υποκαταστήματα στην περιοχή.

Πολλοί εξ αυτών ωστόσο μένουν προσωρινά εκεί, χωρίς τις οικογένειές τους.

Αρκετοί επιστρέφουν τα Σαββατοκύριακα στο πυκνοκατοικημένο Πεκίνο.

(Κεντρική photo: Wikimedia Commons/ Ν509FZ)