Το αφτί

Ο Πέτερ Ζεντί είναι Γάλλος φιλόσοφος και μουσικολόγος και διδάσκει στο Πανεπιστήμιο Μπράουν στην έδρα ανθρωπιστικών σπουδών και συγκριτικής λογοτεχνίας. Σε ένα από τα βιβλία του, με τίτλο «Άκου, μια ιστορία των αφτιών μας», επιχειρεί μια κριτική των ρομαντικών και μοντερνιστικών αντιλήψεων για την ακρόαση. Δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στις διασκευές ως «υπογεγραμμένες ακροάσεις» και στη νομική ιστορία του ακροατή, ο Ζεντί προτείνει ένα εναλλακτικό μοντέλο που βασίζεται στην αποδόμηση: η ακρόαση, υποστηρίζει, είναι μια «ανεκτή κλοπή» και τα αφτιά μας είναι πάντα ήδη στοιχειωμένα από το αφτί του άλλου.

Οι ρόλοι του συνθέτη και του μουσικού είναι σαφείς, αλλά πού ακριβώς βρίσκεται ο ακροατής σε σχέση με τη μουσική; Ποια είναι η ευθύνη του ακροατή; Έχει ο ακροατής οποιαδήποτε δικαιώματα, όπως έχουν ο δημιουργός και ο συνθέτης πνευματικά δικαιώματα; Είναι δυνατόν να μεταφέρουμε στους άλλους τον τρόπο με τον οποίο εμείς οι ίδιοι ακούμε μουσική; Μέσα από την προσωπική μνήμη και την πνευματική ιστορία, ο φιλόσοφος της μουσικής οδηγεί τους αναγνώστες σε ένα συναρπαστικό και ανοιχτό για τα αφτιά ταξίδι για να απαντήσει στα ερωτήματά του.

Στην πορεία, εξετάζει την εξέλιξη των νόμων περί πνευματικών δικαιωμάτων όπως εφαρμόζονται στα μουσικά έργα και μας μεταφέρει στην αίθουσα του δικαστηρίου για να εξετάσουμε διάφορες συζητήσεις σχετικά με το τι επιτρέπεται και τι όχι να ακούμε, παρακολουθώντας τη λεπτή γραμμή μεταξύ μουσικού δανεισμού και ευθείας λογοκλοπής. Δεν παραλείπει μάλιστα να εξετάσει το πρόσφατο φαινόμενο των DJ και των ψηφιακών συλλογών και αναρωτιέται πώς η τεχνολογία έχει επηρεάσει τις ακουστικές μας συνήθειες…

Η παραπάνω αναφορά στο βιβλίο του «Écoute, une histoire de nos oreilles» – προφανώς με πληροφορίες αντλημένες από διαδικτυακές πηγές – δεν θα είχε συνταχθεί αν δεν υπήρχε το έναυσμα και μία διαπίστωση. Το πρώτο το δίνει η δημόσια και η ιδιωτική τηλεόραση με κάθε λογής πρόγραμμα που βαφτίζεται μουσική ψυχαγωγία. Στην πραγματικότητα – εδώ έρχεται η διαπίστωση – πρόκειται για ένα σφυροκόπημα των ακουστικών μας πόρων από κραυγές που λέγονται φωνές ερμηνευτών λαϊκής ή και έντεχνης μουσικής.

Premium έκδοση «ΤΑ ΝΕΑ»