Τα «πηγάδια» των ΗΠΑ που γλίτωσαν τον κόσμο από μια νέα παγκόσμια ενεργειακή κρίση

Το 2023 έκλεισε με ένταση των επιθέσεων των Χούτι σε πλοία που διέσχιζαν την Ερυθρά Θάλασσα, κοντά στην Υεμένη, τις οποίες εγκαινίασαν τον Οκτώβριο, ως αντίποινα στους ισραηλινούς βομβαρδισμούς στη Γάζα.

Αμερικανοί αξιωματούχοι ισχυρίστηκαν ότι ένα επιθετικό drone στις 23 Δεκεμβρίου που εκτοξεύτηκε απευθείας από το Ιράν έπληξε ένα ιαπωνικής ιδιοκτησίας δεξαμενόπλοιο χημικών στα ανοικτά των ακτών της Ινδίας, αν και η Τεχεράνη αρνήθηκε αυτόν τον ισχυρισμό.

Έτσι, μια νέα ναυτιλιακή κρίση αναμενόταν να αυξήσει τις τιμές καταναλωτή για τα αγαθά που διασχίζουν την Ερυθρά Θάλασσα, καθώς εκατοντάδες πλοία αναγκάστηκαν να κάνουν τον κύκλο γύρω από το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας στη Νότια Αφρική.

Πολλοί φοβήθηκαν ότι το «βραχυκύκλωμα» σε αυτό το ζωτικής σημασίας ναυτιλιακό πέρασμα θα εκτόξευε τις τιμές της ενέργειας, με το ποσοστό των δεξαμενόπλοιων μεταφοράς υγροποιημένου αερίου (LNG) που πρόκειται να περάσουν από τη Διώρυγα του Σουέζ να σημειώνει ιστορικό χαμηλό δεκαετίας.

Ωστόσο, δεν συνέβη τίποτα από αυτά, το αντίθετο μάλιστα. Οι τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου τον περασμένο μήνα έχουν υποχωρήσει περίπου 5% και 23%, αντίστοιχα.

Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην παραγωγή ρεκόρ που σημείωσαν οι ΗΠΑ στα ορυκτά καύσιμα που προέρχονται από τον σχιστόλιθο, δηλαδή σχιστολιθικό πετρέλαιο και αέριο.

Πηγάδια που ξεφύτρωσαν σαν μανιτάρια

Μια αιφνιδιαστική άνοδος στην αμερικανική παραγωγή και εξαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου συμβάλλει στη διατήρηση του αποθέματος του κόσμου, αμβλύνοντας τον αντίκτυπο της διευρυνόμενης σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή που έχει στριμώξει τους βασικούς ναυτιλιακούς δρόμους.

Τα πλοία μετέφεραν τον Νοέμβριο του 2023 περισσότερο πετρέλαιο από τις ΗΠΑ από αυτό που παρήχθη στο Ιράκ, το δεύτερο μεγαλύτερο μέλος του ΟΠΕΚ, με ρεκόρ 4,5 εκατ. βαρελιών την ημέρα. Ομοίως, οι αμερικανικές εξαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου πρόκειται να σημειώσουν ρεκόρ τον Δεκέμβριο, σύμφωνα με την εταιρεία πληροφοριών αγοράς Kpler.

Τα δεξαμενόπλοια μετέφεραν πρόσφατα περισσότερο αργό αμερικανικό πετρέλαιο στην Ολλανδία, το Ην. Βασίλειο, την Ιταλία, την Ισπανία, τη Γαλλία, τη Γερμανία και άλλες χώρες, καθώς μεγαλύτερο μέρος του ρωσικού αργού ρέει στην Ασία μετά τις κυρώσεις της Δύσης. Οι αποστολές πετρελαίου των ΗΠΑ στην Ευρώπη έχουν αυξηθεί κατά 34% από αυτή τη φορά το 2022 και 82% σε σχέση με πριν από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, σύμφωνα με στοιχεία της Kpler.

Το δεξαμενόπλοιο LNG «Clean Ocean» απεικονίζεται κατά την πρώτη παράδοση υγροποιημένου φυσικού αερίου στις ΗΠΑ στον τερματικό σταθμό LNG στο Swinoujscie, Πολωνία, στις 8 Ιουνίου 2017.

Οι ευρωπαϊκές χώρες έλαβαν περισσότερα εμπορεύματα από τις ΗΠΑ τους τελευταίους μήνες, με αποτέλεσμα να εξαρτώνται λιγότερο από τις αποστολές μέσω της Διώρυγας του Σουέζ, μια βασική αρτηρία της Ερυθράς Θάλασσας.

Οι τιμές του αργού στις ΗΠΑ μειώθηκαν περίπου 21% το τέταρτο τρίμηνο και υποχώρησαν περίπου 6% τον Δεκέμβριο.

Οι εταιρείες εξορύξεως σχιστόλιθου στις ΗΠΑ, ειδικά οι ιδιωτικές, ανέπτυξαν περισσότερες πλατφόρμες στα τέλη του 2022 ως απάντηση στις υψηλότερες τιμές των εμπορευμάτων λόγω της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία. Η παραγωγή πετρελαίου των ΗΠΑ είχε αυξηθεί σε περίπου 13,2 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα από τον Οκτώβριο του 2023, σχεδόν 900.000 βαρέλια την ημέρα από τον ίδιο μήνα το 2022, σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της Υπηρεσίας Πληροφοριών Ενέργειας.

Εν τω μεταξύ, και τα γεωτρύπανα σε Γουιάνα και Βραζιλία πήραν φωτιά αυξάνοντας επίσης γρήγορα την παραγωγή τους το 2023, αν και κανένας από τοιςς δύο δεν κέρδισε τόσο πολύ όσο το αμερικανικό σχιστολιθικό πετρέλαιο.

Όλα αυτά διατήρησαν τα παγκόσμια αποθέματα πετρελαίου πολύ πιο σε επίπεδα από ό,τι περίμεναν οι έμποροι πριν από μήνες, μειώνοντας τις τιμές του πετρελαίου.

Σχιστόλιθος, «πυροσβέστης» σε κρίσεις

Σύμφωνα με αναλυτές, μακροπρόθεσμα, η κατάσταση στην Ερυθρά Θάλασσα θα μπορούσε να φέρει περισσότερες επιχειρήσεις για τις αμερικανικές ναυτικιακές εταιρείας που μεταφέρουν LNG, οι οποίες αναπτύσσουν εξαγωγική ικανότητα στις εγκαταστάσεις του Gulf Coast και διεκδικούν μακροχρόνιες συμβάσεις με μεγάλους αγοραστές στην Ευρώπη.

«Αλλά το Ιράν είναι ένα πρόβλημα που δεν μπορεί να λύσει ο σχιστόλιθος»

Ταυτόχρονα, οι αμερικανικές εξαγωγές LNG αναμένεται σημειώσουν αύξηση παραγωγής ρεκόρ άνω των 8 εκατ. μετρικών τόνων τον Δεκέμβριο, από το προηγούμενο ρεκόρ των 7,7 εκατομμυρίων τον Οκτώβριο, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Kpler.

Οι υποστηρικτές του fracking (εξόρυξη σχιστολιλιθου) έχουν υποστηρίξει εδώ και καιρό ότι η ταχέως αναπτυσσόμενη παραγωγή σχιστολικικού πετρελαίου στις ΗΠΑ θα μπορούσε να βοηθήσει στη σταθεροποίηση των αγορών σε περιόδους κρίσης, εν μέρει λόγω της ταχύτητας με την οποία παράγει ένα πηγάδι από σχιστόλιθο.

Είναι κάθε μέρα του Αγιαννιού

Ωστόσο, δεν είναι απολύτως σαφές πόσο καιρό οι εταιρείες σχιστόλιθου μπορούν να συνεχίσουν να αυξάνουν την παραγωγή σε τέτοιους ρυθμούς. Μεγάλο μέρος της παραγωγής από τα πηγάδια που άνοιξαν μπήκε στην αγορά πρόσφατα, αλλά ο αριθμός των γεωτρύπανων στις ΗΠΑ μειώθηκε το 2023 και εξορυκτικές εταιρείες εμφάνισαν σχετικά μέτριους προϋπολογισμούς για το 2024.

Ταυτόχρονα, μεγάλες δημόσιες εταιρείες σχιστόλιθου όπως η EOG Resources, η Devon Energy και η Diamondback Energy υποστήριξαν ότι έχουν επιταχύνει τους χρόνους γεώτρησης και αντλούν περισσότερο πετρέλαιο, αλλά το εύρος και η διάρκεια αυτών των εξελίξεων είναι κάπως θολό.

Πολλοί ειδικοί εκτιμούσαν, από πριν, ότι η παραγωγή πετρελαίου στις ΗΠΑ θα αυξηθεί μόνο μέτρια το 2023, καθώς οι εξορυκτικές εταιρείες ανταποκρίθηκαν στις εκκλήσεις των επενδυτών για συντηρητικές δαπάνες, επιτρέποντας στις εταιρείες να αποπληρώσουν χρέη και να χρηματοδοτήσουν μερίσματα και να αγοράσουν μετοχές.

Εάν μπει το Ιράν στο παιχνίδι, αλλάζουν τα δεδομένα

Την ίδια στιγμή, επίσης, αναλυτές προειδοποιούν ότι η επιρροή του σχιστολιθικού πετρελαίου ή αερίου στην αγορά θα μειωθεί εάν το Ιράν εμπλακεί άμεσα στη σύγκρουση.

«Όταν μιλάτε για μια μικρή αναστάτωση εδώ ή εκεί, η αύξηση της παραγωγής στις ΗΠΑ βοηθάει», δήλωσε ο Robert McNally, πρόεδρος της εταιρείας συμβούλων Rapidan Energy. «Αλλά το Ιράν είναι ένα πρόβλημα που δεν μπορεί να λύσει ο σχιστόλιθος, επειδή το Ιράν απειλεί τα στενά του Ορμούζ, μέσω του οποίου ρέουν 18 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα».

Επίσης, με τις τιμές του πετρελαίου χαμηλότερες από ό,τι στα τέλη του 2022, πολλές εταιρείες εξόρυξης σχιστόλιθου σχεδιάζουν να διατηρήσουν τις δαπάνες τους σχεδόν σταθερές το 2024, σύμφωνα με τις προτιμήσεις των επενδυτών. Αυτό αναμένεται να περιορίσει την ανάπτυξη της παραγωγής.

Η παραγωγή αργού πετρελαίου των ΗΠΑ αναμένεται να αυξηθεί περίπου 300.000 βαρέλια την ημέρα το 2024, σύμφωνα με τα έργα Rapidan Energy.

Οι δαπάνες των παραγωγών των ΗΠΑ αναμένεται να αυξηθούν περίπου κατά 2% σε συλλογικά 115 δις.δολ.  το 2024. Αυτό συγκρίνεται με την αύξηση των δαπανών κατά 19% το 2023, και εξακολουθεί να είναι πολύ κάτω από τον ετήσιο μέσο όρο των 150 δις. δολ. από το 2010 έως το 2015, την περίοδο ακμής του κλάδου, σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποιήθηκε από τον Τζέημς Γουέστ, αναλυτή στην επενδυτική τράπεζα Evercore ISI.

«Δεν ξοδεύουν πια σαν μεθυσμένοι ναύτες», είπε ο Γουέστ υπστηρίζοντας ότι οι αμερικανικές εταιρείες σχιστόλιθου έχουν κάνει κάποιες σταδιακές βελτιώσεις στην απόδοση, όπως στον χρόνο που χρειάζεται για τη γεώτρηση ενός φρέατος.

Αλλά η πρόσφατη ώθηση της παραγωγής είναι περισσότερο το αποτέλεσμα ενός μεγάλου αριθμού εγκαταστάσεων που στήθηκαν στα τέλη του 2022 και στις αρχές του 2023, είπε. Δύο 24ωρα πριν αλλάξει η χρονιά, ο αριθμός των γεωτρήσεων που δραστηριοποιούνται στις ΗΠΑ μειώθηκε κατά περίπου 20% από τα τέλη του 2022, σύμφωνα με την Baker Hughes.

Ορισμένοι αναλυτές αναμένουν επίσης ότι η συνεχιζόμενες συγχωνεύσεις στο πετρέλαιο θα περιορίσει την ανάπτυξη, καθώς οι μεγάλες εταιρείες πετρελαίου αγοράζουν μικρότερους ανταγωνιστές. Τον Οκτώβριο, η Exxon Mobil συμφώνησε να αγοράσει την Pioneer Natural Resources για σχεδόν 60 δισ. δολ. σε απόθεμα και η Chevron ανακοίνωσε ότι θα εξαγοράσει την Hess για 53 δισ. δολ. σε απόθεμα.

Έτσι, αν και η βιομηχανία σχιστόλιθου των ΗΠΑ έχει απομακρυνθεί από τη φάση της υπερανάπτυξής της, συνειδητοποιείται ότι μετά τις παγκόσμιες συγκρούσεις η ζήτηση για πετρέλαιο και φυσικό αέριο θα παραμείνει υψηλή για τα επόμενα χρόνια, δήλωσε ο John Arnold, δισεκατομμυριούχος φιλάνθρωπος και πρώην έμπορος φυσικού αερίου. «Νομίζω ότι υπάρχει αυξανόμενη εμπιστοσύνη από τους επενδυτές ότι ο κλάδος δεν θα εξαφανιστεί σύντομα», είπε ο Arnold.

Με πληροφορίες από Wall Street Journal