Της παρηγοριάς στο εξής ο καφές – Σε έλλεψη η ζάχαρη, σε υψηλό 13ετίας οι τιμές

Ραγδαίες αυξήσεις καταγράφονται και στις τιμές της ζάχαρης το τελευταίο διάστημα – αυτή τη φορά όμως όχι τόσο λόγω του πληθωρισμού, αλλά κυρίως εξαιτίας του φαινομένου… «Ελ Νίνιο». Αλλά πώς μπορεί ένα φαινόμενο να κλιματικό φαινόμενο να προκαλέσει τέτοια «αναστάτωση» στην αγορά της ζάχαρης;

Όλα εξηγούνται όταν οι συνέπειες του κλιματικού φαινομένου στην καλλιέργεια του ζαχαροκάλαμου συνδυάζονται με τον πληθωριστικό περιβάλλον, αλλά και ενίοτε με τις ανατιμήσεις στις τιμές των προϊόντων που αποδίδονται απλώς σε… αισχροκέρδεια.

Σε άνοδο οι τιμές της ζάχαρης, συμπαρασύρει και τα τρόφιμα που την χρησιμοποιούν

Η αύξηση της τιμής της ζάχαρης έχει σημαντικές επιπτώσεις στη βιομηχανία τροφίμων καθώς αποτελεί βασικό συστατικό αγαθών όπως οι σοκολάτες, τα μπισκότα, τα αναψυκτικά, αλλά και το ψωμί με τις εκτιμήσεις να δείχνουν ότι οι τιμές θα ακολουθήσουν εκ νέου ανοδική πορεία.

Στην Ελλάδα, η τιμή της ζάχαρης έχει αυξηθεί κατά 8,5% τον Αύγουστο σε σχέση με πέρυσι. Ωστόσο, η σύγκριση με τα προ κρίσης επίπεδα δείχνει αύξηση 60%, λένε παράγοντες της αγοράς. Αντίστοιχα, τον Σεπτέμβριο η τιμή έφτασε παγκοσμίως στο υψηλότερο επίπεδό της εδώ και 13 χρόνια εξαιτίας των ανησυχιών για τις επιπτώσεις του φαινομένου «Ελ Νίνιο» στις σοδειές στην Ταϊλάνδη και την Ινδία, όπως είχε ανακοινώσει νωρίτερα αυτο τον μήνα ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ (FAO).

Ο δείκτης των τιμών της ζάχαρης, όπως υπολογίστηκε από τον FAO, αυξήθηκε κατά 9,8% σε ένα μήνα. Η αύξηση αυτή «οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι φοβόμαστε ολοένα και περισσότερο τον περιορισμό της παγκόσμιας προσφοράς στην επόμενη σοδειά (2023- 2024)», εξήγησε ο Οργανισμός στη μηνιαία έκθεσή του.

Οι πρώτες εκτιμήσεις δείχνουν μείωση της παραγωγής στην Ταϊλάνδη και την Ινδία, τη δεύτερη και τρίτη μεγαλύτερη εξαγωγό ζάχαρης παγκοσμίως, εξαιτίας του κλιματικού φαινομένου «Ελ Νίνιο». Αυτό το μετεωρολογικό φαινόμενο συνδέεται με αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας και συνοδεύεται από ξηρασία σε κάποιες περιοχές του κόσμου και με ισχυρές βροχοπτώσεις σε άλλες.

Ωστόσο ο FAO εκτίμησε ότι οι τιμές της ζάχαρης δεν εκτοξεύτηκαν χάρη “στον μεγάλο όγκο της σοδειάς στη Βραζιλία”, τη μεγαλύτερη παραγωγό και παγκόσμια εξαγωγό χώρα.

Αισθητή μείωση της παραγωγής στην Ινδία – Υπερπαραγωγή στη Βραζιλία

Η Ινδία βίωσε τον ξηρότερο Αύγουστο εδώ και έναν αιώνα και οι καλλιέργειες στη δυτική πολιτεία της Μαχαράστρα, η οποία αντιπροσωπεύει πάνω από το 1/3 της παραγωγής της ζαχαροκάλαμου, παρέμειναν στάσιμες κατά τη διάρκεια της κρίσιμης φάσης ανάπτυξης. Η παραγωγή ζάχαρης της Ινδίας είναι πιθανό να μειωθεί κατά 8% φέτος, σύμφωνα με την Indian Sugar Mills Association. Το πιο πυκνοκατοικημένο έθνος του κόσμου είναι επίσης ο μεγαλύτερος καταναλωτής ζάχαρης και τώρα περιορίζει τις εξαγωγές του.

Πιθανό να μειωθεί κατά 8% η παραγωγή ζάχαρης από την Ινδία φέτος

Στην Ταϊλάνδη, τα αποτελέσματα του «Ελ Νίνιο» στις αρχές της καλλιεργητικής περιόδου άλλαξαν όχι μόνο την ποσότητα αλλά και την ποιότητα της συγκομιδής, εξηγεί ο Nαραντίπ Αναντασούκ, επικεφαλής της Ένωσης Παραγωγών Ζάχαρης της Ταϊλάνδης. Το 2024, αναμένει μόνο 76 εκατομμύρια μετρικούς τόνους ζαχαροκάλαμου που θα αλέθονται την περίοδο συγκομιδής, σε σύγκριση με 93 εκατομμύρια μετρικούς τόνους φέτος.

Μια έκθεση του Υπουργείου Γεωργίας των ΗΠΑ (USDA) προέβλεψε πτώση 15% της παραγωγής στην Ταϊλάνδη τον Οκτώβριο. Η χώρα ανέστρεψε την αύξηση των τιμών της ζάχαρης μέσα σε λίγες μέρες, επιβάλλοντας ελέγχους τιμών για πρώτη φορά από το 2018. Κάτι τέτοιο λένε οι καλλιεργητές θα αποθάρρυνε τους αγρότες από την καλλιέργεια ζάχαρης περιορίζοντας το εισόδημά τους. «Είναι σαν να εμποδίζουμε τη βιομηχανία να αναπτυχθεί, αποτρέποντας έναν ανοιχτό ανταγωνισμό», είπε ο Nαραντίπ Αναντασούκ, επικεφαλής της Ένωσης Παραγωγών Ζάχαρης της Ταϊλάνδης.

Εκτιμήσεις για 20% μεγαλύτερη παραγωγή ζάχαρης φέτος στη Βραζιλία, συγκριτικά με το περασμένο έτος

Η σοδειά της Βραζιλίας βέβαια προβλέπεται να είναι 20% μεγαλύτερη από την περσινή, δήλωσε η Κέλι Γκόγκαρι ανώτερη ερευνητική αναλύτρια στην εταιρεία γεωργίας δεδομένων και ανάλυσης Gro Intelligence. Αυτό οφείλεται στον ευνοϊκό για της καλλιέργειες καιρό που επικράτησε φέτος στη Βραζιλία. Αλλά δεδομένου ότι η χώρα βρίσκεται στο νότιο ημισφαίριο, η ώθηση στις παγκόσμιες προμήθειες δεν θα έρθει πριν από τον Μάρτιο. Αυτό οφείλεται στον ευνοϊκό καιρό νωρίτερα φέτος στη Βραζιλία μαζί με την αύξηση των περιοχών όπου φυτεύτηκε ζαχαροκάλαμο, σύμφωνα με το USDA.

Τα υπάρχοντα αποθέματα ζάχαρης παγκοσμίως επαρκούν για 68 ημέρες

Οι επόμενοι μήνες γεννούν μεγάλη ανησυχία, λέει ο FAO. Η αύξηση του πληθυσμού και η αυξανόμενη κατανάλωση ζάχαρης θα επιβαρύνουν περαιτέρω τα ήδη υπάρχοντα αποθέματα ζάχαρης, είπε. Ο κόσμος έχει τώρα λιγότερες από 68 ημέρες σε αποθέματα ζάχαρης για να καλύψει τις ανάγκες του, σε σύγκριση με 106 ημέρες όταν άρχισαν να μειώνονται το 2020, σύμφωνα με στοιχεία από το USDA. «Βρίσκεται στα χαμηλότερα επίπεδα από το 2010», δήλωσε ο Τζόζεφ Γκλάουμπερ, ανώτερος ερευνητής στο International Food Policy Research Institute.

Η Ινδονησία -ο μεγαλύτερος εισαγωγέας ζάχαρης πέρυσι, σύμφωνα με το USDA- μείωσε τις εισαγωγές, και η Κίνα -ο δεύτερος στη σειρά εισαγωγέας- αναγκάστηκε να απελευθερώσει τη ζάχαρη από τα αποθέματά της για να αντισταθμίσει τις υψηλές τιμές στην εγχώρια αγορά για πρώτη φορά εδώ και έξι χρόνια. Για ορισμένες χώρες, η εισαγωγή ακριβότερης ζάχαρης καταναλώνει αποθέματα ξένου νομίσματος, όπως δολάρια και ευρώ, που απαιτούνται επίσης για την πληρωμή του πετρελαίου και άλλων κρίσιμων εμπορευμάτων, προειδοποιούν οικονομολόγοι του FAO.

Κένυα: Κάποτε ήταν αυτάρκης σε ζάχαρη, αλλά οι σοδειές συρρικνώθηκαν και τώρα εισάγει 200.000 μετρικούς τόνους ετησίως

Στις χώρες αυτές ανήκει η Κένυα. Αυτάρκης κάποτε σε ζάχαρη, τώρα εισάγει 200.000 μετρικούς τόνους ετησίως από ένα περιφερειακό εμπορικό μπλοκ. Το 2021, η κυβέρνηση περιόρισε τις εισαγωγές για να προστατεύσει τους ντόπιους αγρότες από τον ξένο ανταγωνισμό, αλλά ανέστρεψε αυτή την απόφαση καθώς οι σοδειές συρρικνώθηκαν λόγω ανεπαρκούς βροχής και κακής διαχείρισης.

Διπλασιάτηκε στα 60 δολάρια η τιμή για ένα σακί ζάχαρης 50 κιλών

Η ποσότητα της αλεσμένης ζάχαρης στην Κένυα μειώθηκε σταθερά από τον Ιούνιο έως τον Αύγουστο. Για να αντισταθμιστεί, οι μηνιαίες εισαγωγές διπλασιάστηκαν από τον Σεπτέμβριο έως τον Οκτώβριο. Εν τω μεταξύ, η τιμή για ένα σακί 50 κιλών ζάχαρης διπλασιάστηκε στα 60 δολάρια.

Στα ύψη ο πληθωρισμός των τροφίμων

Αυτό είναι μόνο το πιο πρόσφατο «χτύπημα» για τις αναπτυσσόμενες χώρες που αντιμετωπίζουν ήδη ελλείψεις σε βασικά είδη όπως το ρύζι και οι απαγορεύσεις στο εμπόριο τροφίμων που έχουν αυξήσει τον πληθωρισμό των τροφίμων. Όλα αυτά συμβάλλουν στην επισιτιστική ανασφάλεια λόγω των συνδυασμένων επιπτώσεων του φυσικού κλιματικού φαινομένου Ελ Νίνιο, του πολέμου στην Ουκρανία και των ασθενέστερων νομισμάτων. Τα πλουσιότερα δυτικά έθνη μπορούν να απορροφήσουν το υψηλότερο κόστος, αλλά τα φτωχότερα έθνη αγωνίζονται.

Το ψωμί είναι συχνά το μόνο φαγητό που μπορούν να αντέξουν οικονομικά τα φτωχά νοικοκυριά και ιδίως σε αναπτυσσόμενα κράτη. Όταν οι αρτοποιοί αυξάνουν τις τιμές του ψωμιού, όπως έκαναν κατά 15% νωρίτερα φέτος, κάποιοι πεινούν. Το να μην επιβαρύνουμε το υψηλότερο κόστος δεν αποτελεί επιλογή, καταλήγει ο Mανσούρ Ομάρ, πρόεδρος της Ένωσης Αρτοποιών της Νιγηρίας. «Δεν υπάρχει περίπτωση να αγοράσεις ψηλά και να πουλάς χαμηλά», είπε.

Η Βραζιλία είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας ζάχαρης, αλλά η συγκομιδή της θα βοηθήσει να καλυφθούν τα κενά αργότερα το 2024. Μέχρι τότε, οι χώρες που εξαρτώνται από τις εισαγωγές – όπως οι περισσότερες από αυτές στην υποσαχάρια Αφρική, παραμένουν ευάλωτες.

Μείωση 2% της παγκόσμιας παραγωγής ζάχαρης την περίοδο 2023-24 προβλέπει ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών

Ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών προβλέπει μείωση 2% της παγκόσμιας παραγωγής ζάχαρης την περίοδο 2023-24, σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, που μεταφράζεται σε απώλεια περίπου 3,5 εκατομμυρίων μετρικών τόνων, δήλωσε ο Φάμπιο Παλμιέρι, ερευνητής της παγκόσμιας αγοράς εμπορευμάτων της Διεθνούς Οργάνωσης Τροφίμων και Γεωργίας (FAΟ). Όλο και περισσότερο, η ζάχαρη χρησιμοποιείται για βιοκαύσιμα όπως η αιθανόλη, επομένως τα παγκόσμια αποθέματα ζάχαρης βρίσκονται στο χαμηλότερο επίπεδο από το 2009.

Το παράδειγμα της Νιγηρίας

Η Νιγηρία, για παράδειγμα, αγοράζει το 98% της ακατέργαστης ζάχαρης της από άλλες χώρες. Το 2021, απαγόρευσε τις εισαγωγές ραφιναρισμένης ζάχαρης που έρχονται σε αντίθεση με ένα σχέδιο για την ανάπτυξη εγχώριας επεξεργασίας ζάχαρης και ανακοίνωσε ένα έργο 73 εκατομμυρίων δολαρίων για την επέκταση των υποδομών ζάχαρης. Αλλά αυτές είναι μακροπρόθεσμες στρατηγικές. Οι έμποροι στην Aμπούτζα, την πρωτεύουσα της Νιγηρίας, όπως ο Άμπα Ουσμάν αντιμετωπίζουν προβλήματα τώρα.

Το ίδιο σακουλάκι ζάχαρης των 50 κιλών που αγόρασε ο Ουσμάν πριν από μια εβδομάδα για 66 δολάρια κοστίζει τώρα 81 δολάρια. Καθώς οι τιμές αυξάνονται, οι πελάτες του λιγοστεύουν. «Η τιμή συνεχίζει να αυξάνεται καθημερινά και δεν ξέρουμε γιατί», είπε ο Ουσμάν. Οφείλεται εν μέρει στο «Ελ Νίνιο», ένα φυσικό φαινόμενο που μεταβάλλει τα παγκόσμια καιρικά μοτίβα και μπορεί να προκαλέσει ακραίες καιρικές συνθήκες που κυμαίνονται από ξηρασία έως πλημμύρες. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι η κλιματική αλλαγή κάνει το «Ελ Νίνιο» ισχυρότερο.

Με πληροφορίες από Associated Press και ΑΠΕ-ΜΠΕ