Γιατί η άνοδος της «φυσικής ομορφιάς» είναι μια απάτη

Όταν η Πάμελα Άντερσον βγήκε χωρίς μακιγιάζ στην Εβδομάδα Μόδας του Παρισιού τον περασμένο μήνα, χαιρετίστηκε ως «επανάσταση». Η Άντερσον φάνηκε να παίρνει θέση ενάντια στα πρότυπα ομορφιάς στα οποία έχει υποβληθεί και συνέβαλε στη διαιώνισή τους καθ’ όλη τη διάρκεια της καριέρας της, αγκαλιάζοντας την ηλικία της. Ήταν μια απόφαση που βοήθησε να ενισχυθεί ένα όραμα ομορφιάς που κερδίζει έδαφος τα τελευταία χρόνια – ένα όραμα όπου η «φυσική» εμφάνιση κυριαρχεί.

Αν πιστέψουμε τη βιομηχανία ομορφιάς, εισερχόμαστε σε μια νέα εποχή αυτοαποδοχής. Οι άνθρωποι καταργούν το foundation με πλήρη κάλυψη, το contouring και τις βαριές σκιές ματιών υπέρ μιας πιο «off-duty» εμφάνισης, όπως το «status skin», το «no make-up make-up», το «clean girl make-up» και το «five-minute face». Υπάρχει επίσης μια αύξηση των ανθρώπων που σταματούν τα filler τους επιδιώκοντας μια πιο φυσική εμφάνιση. Στο TikTok, υπάρχουν αμέτρητα βίντεο με ανθρώπους που εξυμνούν διάσημα πρόσωπα με ελάχιστο ή καθόλου μακιγιάζ, με λεζάντες όπως «η φυσική ομορφιά πάντα κερδίζει».

«Η ιδέα ότι υπάρχει ένας «φυσικός» τρόπος για να δείχνει μια γυναίκα είναι εγγενώς πατριαρχική, σεξιστική και καπιταλιστική»

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Pamela Anderson (@pamelaanderson)

Εκ πρώτης όψεως, αυτό μπορεί να ακούγεται σαν ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση

Παρόλα αυτά η ιδέα ότι οι άνθρωποι έχουν απελευθερωθεί από τα δεσμά των καταπιεστικών προτύπων ομορφιάς χάρη στο «μακιγιάζ των καθαρών κοριτσιών» και τα παρόμοια θα πρέπει να εγείρει υποψίες. Όπως επισήμανε η συγγραφέας Rian Phin, αυτό που βλέπουμε στην πραγματικότητα είναι ένα νέο σύνολο απαιτήσεων από τις γυναίκες και η αποτίμηση του «βιολογικού κεφαλαίου» πάνω απ’ όλα. «Η ομορφιά έχει μετατοπιστεί στο να αφορά την επίφαση του βιολογικού πλεονεκτήματος και όχι τις δεξιότητες», έγραψε η Phin. Το μινιμαλιστικό μακιγιάζ, λέει ο Phin, προτιμάται επειδή υπονοεί εγγενές γενετικό πλεονέκτημα.

Υπάρχουν λόγοι για τους οποίους εκτιμούμε μια φυσική εμφάνιση έναντι μιας έντονα μακιγιαρισμένης εμφάνισης – και δεν έχει να κάνει με την αυτοαποδοχή. Έχει να κάνει με την απόκρυψη του μόχθου που απαιτείται για την εκπλήρωση του προτύπου ομορφιάς, και την απόδοση μιας ηθικής ανωτερότητας στις γυναίκες που δεν χρειάζεται να προσπαθούν να είναι όμορφες. «Αυτό βοηθά να συγκαλύψουμε το γεγονός ότι τα πράγματα που αναμένονται από τις γυναίκες στη δημόσια σφαίρα είναι πραγματικά ακριβά και επίπονα», λέει η Jessica DeFino, κριτικός ομορφιάς που γράφει στο The Unpublishable. «Η ιδέα ότι υπάρχει ένας «φυσικός» τρόπος για να δείχνει μια γυναίκα είναι εγγενώς πατριαρχική, σεξιστική και καπιταλιστική».

Η επιδίωξη ενός φυσικού λουκ δεν έχει οδηγήσει σε λιγότερες πλαστικές επεμβάσεις. Αντίθετα, βοήθησε στην αύξηση της δημοτικότητας πραγμάτων όπως το «baby Botox», τα οποία έχουν ως στόχο να φαίνονται πιο φυσικά

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη i-D (@i_d)

Ο ρόλος της πανδημίας

Αυτή η εργασία διοχετεύεται όλο και περισσότερο στην περιποίηση του δέρματος, η δημοτικότητα της οποίας εκτοξεύτηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Σύμφωνα με μια πρόσφατη έρευνα, για πρώτη φορά μετά από τρία χρόνια, η Gen Z ξόδεψε περισσότερα χρήματα για την περιποίηση της επιδερμίδας από ό,τι για το μακιγιάζ. Αντί να κυνηγούν το είδος της «δεξιότητας» που περιέγραψε η Phin, οι γυναίκες ενθαρρύνονται τώρα να αφιερώνουν το χρόνο, τα χρήματα και την ενέργειά τους στην επίτευξη της τέλειας δροσερής, λαμπερής επιδερμίδας. Αυτό συχνά απαιτεί ακόμη μεγαλύτερη προσπάθεια για τη διατήρησή του μέσω εκτεταμένων ρουτινών περιποίησης της επιδερμίδας και θεραπειών όπως τα χημικά peelings.

Η στροφή προς την έμφαση στη φυσική ομορφιά συχνά εντοπίζεται στην πανδημία. «Κατά έναν τρόπο ο εγκλεισμός ήταν ένα πραγματικό βήμα πίσω από την πίεση της ομορφιάς», λέει η Rosalind Gill, κοινωνιολόγος και συγγραφέας του βιβλίου Perfect: Feeling Judged on Social Media, «αλλά με έναν άλλο τρόπο, είναι στην πραγματικότητα η κεφαλαιοποίηση του εαυτού σας, η χρήση αυτού του χρόνου ως μέσο για να προσθέσετε αξία στην εμφάνισή σας».

Η έρευνα της Gill έδειξε ότι η πανδημία ήταν μια περίοδος κατά την οποία οι άνθρωποι ξεκινούσαν «σχέδια ομορφιάς», όπως το να κάνουν ένα διάλειμμα στο δέρμα τους για να βελτιώσουν την επιδερμίδα τους ή να κόψουν τα μαλλιά τους κοντά για να τα βοηθήσουν να μακρύνουν περισσότερο. Μαζί με την αναζήτηση τρόπων βελτίωσης της «φυσικής» μας εμφάνισης, σύμφωνα με την Gill, το να περνάμε ακόμη περισσότερο χρόνο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στο σπίτι και να κοιτάμε την εμφάνισή μας στο Zoom βοήθησε να τροφοδοτηθούν νέες ανησυχίες για την ομορφιά. «Ενίσχυσε τις ανησυχίες των γυναικών για την εμφάνισή τους», λέει.

Ως αποτέλεσμα, η φυσική ομορφιά έχει συνδεθεί με εκείνους που είναι αρκετά πλούσιοι ώστε να αποφεύγουν να κάνουν εργασίες που φαίνονται «πολύ προφανείς»

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Pamela Anderson (@pamelaanderson)

«Απλώς μιμούνται αυτό το «φυσικό» λουκ»

Η άνοδος της «φυσικής ομορφιάς» δεν αφορούσε τη χρήση λιγότερων προϊόντων, αλλά προϊόντων που φέρουν διαφορετικές υποσχέσεις. Η Alicia Lartey, συγγραφέας ομορφιάς και αισθητικός, λέει ότι μετά την πανδημία, έχει παρατηρήσει μεγαλύτερη ζήτηση για πράγματα όπως ορός για τις βλεφαρίδες και για προϊόντα περιποίησης της επιδερμίδας. «Απλώς μιμούνται αυτό το «φυσικό» λουκ», λέει. Σε γενικές γραμμές, το μακιγιάζ που χρησιμοποιείται στις καμπάνιες έχει γίνει λιγότερο δημιουργικό, λέει η Lartey, καθώς το επίκεντρο έχει μετατοπιστεί στη λάμψη του δέρμα. «Οι εμφανίσεις έχουν γίνει πολύ πιο βαρετές», λέει.

Ομοίως, η επιδίωξη ενός φυσικού λουκ δεν έχει οδηγήσει σε λιγότερες πλαστικές επεμβάσεις. Αντίθετα, βοήθησε στην αύξηση της δημοτικότητας πραγμάτων όπως το «baby Botox», τα οποία έχουν ως στόχο να φαίνονται πιο φυσικά. Στην πραγματικότητα, μετά την πανδημία, έχει αυξηθεί ο αριθμός των ανθρώπων που κάνουν τσιμπήματα και γεμίσματα. Σε έναν έλεγχο του 2022, η Βρετανική Ένωση Αισθητικών Πλαστικών Χειρουργών (BAAPs) διαπίστωσε ότι η ζήτηση για θεραπείες Botox αυξήθηκε κατά 124% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, με τα μέλη της να πραγματοποιούν 6.639 θεραπείες πέρυσι.

Η επίτευξη της φυσικής εμφάνισης ομορφιάς μέσω προϊόντων και διαδικασιών είναι δαπανηρή και χρονοβόρα – ακόμη περισσότερο από τις έντονα μακιγιαρισμένες εμφανίσεις. Το μπότοξ, για παράδειγμα, κοστίζει συνήθως περίπου 150 με 300 ευρώ για κάθε θεραπεία, ανάλογα με την κλινική και την περιοχή που αντιμετωπίζεται, και συνήθως πρέπει να ανανεώνεται κάθε τρεις έως τέσσερις μήνες. Δεν προκαλεί έκπληξη, λοιπόν, το γεγονός ότι τα χρέη για καλλυντικά προϊόντα αυξάνονται, με όλο και περισσότερους ανθρώπους να υπερβάλλουν σε έξοδα για την επίτευξη του τέλειου προσώπου.

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Vogue France (@voguefrance)

Μόνο οι ρυτίδες είναι φυσικές

Ως αποτέλεσμα, η φυσική ομορφιά έχει συνδεθεί με εκείνους που είναι αρκετά πλούσιοι ώστε να αποφεύγουν να κάνουν εργασίες που φαίνονται «πολύ προφανείς». Μαζί με τις ρίζες της στην ταξική συνείδηση, η Larety σημειώνει επίσης το φυλετικό στοιχείο. «Όταν σκέφτεστε το λουκ «χωρίς μακιγιάζ», σίγουρα αποδίδεται στους πολύ πλούσιους, πολύ ευρωκεντρικής εμφάνισης ανθρώπους», λέει. «Είναι μια επίδειξη εγγύτητας προς τη λευκότητα. Ειδικά όταν πρόκειται για ορισμένα χαρακτηριστικά – όπως το να έχεις πιο φαρδιά μύτη, να έχεις μεγαλύτερα χείλη – τα οποία έχουν μπει και βγει από την mainstream τάση».

Παρόλα αυτά, υπάρχουν τρόποι με τους οποίους οι γυναίκες μπορούν να διεκδικήσουν την έννοια της «φυσικής ομορφιάς» από τη βιομηχανία ομορφιάς. Η DeFino βλέπει την Άντερσον που δεν χρησιμοποιεί μακιγιάζ ως σημαντική και λέει ότι πρέπει να διαχωρίσουμε αυτό που κάνει από τη φυσική ομορφιά που εμπορευματοποιείται από τη βιομηχανία ή το μακιγιάζ των «καθαρών προσώπων». Όπως επισημαίνει, η Άντερσον δεν χρησιμοποιεί το γυμνό της πρόσωπο για να μας πουλήσει προϊόντα ή διαδικασίες. «Η Άντερσον δεν κατασκευάζει αυτή την ιδέα μιας φυσικής ομορφιάς» λέει. «Απλώς δε φοράει καθόλου μακιγιάζ… Νομίζω ότι είναι πολύ σαφές ότι επανεξετάζει τα πρότυπα ομορφιάς που υποστήριζε και αποφασίζει ότι δεν θέλει να τα αγοράσει πια».

Η κουλτούρα της ομορφιάς και η λευκή υπεροχή

Ωστόσο, αξίζει να θυμηθούμε ότι αν η Άντερσον δεν ακολουθούσε ορισμένα ιδανικά ομορφιάς, δεν θα εισέπραττε απαραίτητα τον ίδιο έπαινο. Το γεγονός ότι είναι αδύνατη, λευκή και αρκετά πλούσια ώστε να έχει πρόσβαση σε συγκεκριμένα προϊόντα και διαδικασίες, της επέτρεψε να γεράσει με τρόπο που ευθυγραμμίζεται περισσότερο με το πρότυπο ομορφιάς. «Αυτό πρέπει πραγματικά να ρίξει φως στο πόσο ενσωματωμένη είναι η κουλτούρα της ομορφιάς με τη λευκή υπεροχή» λέει η DeFino.

Η «φυσική ομορφιά», όπως μας την έχουν πουλήσει οι εταιρείες καλλυντικών, είναι μια απάτη. Δεν έχει καμία σχέση με την αποδοχή, μάλλον αποκαλύπτει πώς τα γκολπόστ μετατοπίζονται πάντα για τις γυναίκες. Αν η άνοδος της «φυσικής» ομορφιάς μας διδάσκει κάτι, αυτό είναι ότι πρέπει να αφήσουμε την ιδέα ότι υπάρχει ένας «φυσικός» τρόπος για να φαίνονται οι γυναίκες, και αντ’ αυτού να αγκαλιάσουμε ένα όραμα ομορφιάς που επιτρέπει στο σώμα μας απλά να υπάρχει.

*Με στοιχεία από dazeddigital.com