Η ισχυρότερη ηλιακή καταιγίδα όλων των εποχών άφησε τα ίχνη της στα δέντρα

Ίχνη ραδιενεργού άνθρακα που ανιχνεύθηκαν στους δακτυλίους προϊστορικών δέντρων στις Άλπεις μαρτυρούν ότι πριν από 14.300 χρόνια η Γη χτυπήθηκε από μια τερατώδη ηλιακή καταιγίδα, αρκετά ισχυρή για να καταστρέψει δορυφόρους και δίκτυα ηλεκτροδότησης αν συνέβαινε σήμερα.

Γάλλοι και βρετανοί ερευνητές εξέτασαν τους αυξητικούς δακτυλίους σε κορμούς πεύκων που διατηρήθηκαν θαμμένοι για χιλιάδες χρόνια στις όχθες του ποταμού Ντρουζέ κοντά στην πόλη του Γκαπ στη Γαλλία (εικόνα). Το ξύλο είχε αρχίσει να απολιθώνεται, περιείχε όμως ακόμα το οργανικό υλικό που απαιτούσε η ανάλυση.

Το υλικό των δακτυλίων περιείχε ασυνήθιστα υψηλά επίπεδα άνθρακα-14, ενός ραδιενεργού ισοτόπου που παράγεται κατά τον βομβαρδισμό του αζώτου της ατμόσφαιρας από την κοσμική και ηλιακή ακτινοβολία.

Η ηλιακή καταιγίδα ήταν τουλάχιστον 10 φορές ισχυρότερη από το λεγόμενο «Συμβάν Κάριγκτον» του 1859

Σύμφωνα με την καταμέτρηση των δακτυλίων, ο άνθρακας-14 αυξήθηκε απότομα πριν από 14.300 χρόνια, όταν η Γη διένυε την πιο πρόσφατη εποχή των παγετώνων, αναφέρουν οι ερευνητές στην επιθεώρηση Philosophical Transactions A: Mathematical, Physical and Engineering Sciences της βρετανική Βασιλικής Εταιρείας.

Η πιθανότερη εξήγηση είναι ότι το ραδιοϊσότοπο παρήχθη λόγω του βομβαρδισμού της ατμόσφαιρας με σωματίδια υψηλής ενέργειας από μια «εκτόξευση στεμματικής μάζας», ή CME, μια έκρηξη στην επιφάνεια του Ήλιου που προκαλείται από διαταραχές του μαγνητικού πεδίου του.

Δισεκατομμύρια τόνοι σωματιδίων εκτινάσσονται στο Διάστημα από  CME στις 31 Αυγούστου 2012 (NASA)

Το συμπέρασμα αυτό δείχνει να επιβεβαιώνεται από προηγούμενες μετρήσεις σε πυρήνες πάγου από τη Γροιλανδία που χρονολογούνται το ίδιο έτος, μετρήσεις που είχαν αποκαλύψει μια πτώση των επιπέδων βηρυλλίου, το οποίο επίσης παράγεται από τον βομβαρδισμό της ατμόσφαιρας με γαλαξιακές κοσμικές ακτίνες.

Η παραγωγή βηρυλλίου είναι αντιστρόφως ανάλογη της ηλιακής δραστηριότητας, καθώς τα ηλιακά σωματίδια μειώνουν τις γαλαξιακές κοσμικές ακτίνες που φτάνουν μέχρι τη Γη.

Το συμβάν που αναγνωρίζει η μελέτη εκτιμάται ότι ήταν τουλάχιστον δύο φορές ισχυρότερη από δύο άλλες ισχυρές καταιγίδες που έπληξαν τη Γη το 774 μ.Χ και το 993 μ.Χ., λένε οι ερευνητές,

Ήταν επίσης τουλάχιστον 10 φορές ισχυρότερο από το λεγόμενο «Συμβάν Κάριγκτον», την ισχυρότερη ηλιακή καταιγίδα που έχει παρατηρηθεί ποτέ άμεσα, η οποία συνέβη το 1859 και κατέστρεψε τα μηχανήματα του τηλέγραφου. Έκανε επίσης το σέλας τόσο φωτεινό ώστε τα πουλιά λέγεται ότι κελαηδούσαν και τη νύχτα νομίζοντας ότι είχε ξημερώσει.

«Οι ακραίες ηλιακές καταιγίδες θα μπορούσαν να έχουν τεράστιες επιπτώσεις» στη σημερινή εποχή» δήλωσε σε δελτίο Τύπου o  καθηγητής Τιμ Χίτον του Πανεπιστημίου του Λιντς, μέλος της ερευνητικής ομάδας.

«Τέτοιες καταιγίδες θα μπορούσαν να προκαλέσουν μόνιμες βλάβες τους μετασχηματιστές των δικτύων ηλεκτροδότησης» λόγω της εμφάνισης επαγωγικών ηλεκτρικών ρευμάτων, είπε.

«Θα μπορούσαν επίσης να οδηγήσουν σε μόνιμες βλάβες στους δορυφόρους από τους οποίους εξαρτώμαστε για επικοινωνία και πλοήγησης. Θα μπορούσαν επίσης να δημιουργήσουν ακραίο κίνδυνο ακτινοβολίας για τους αστροναύτες.

Ο κίνδυνος ηλιακών καταιγίδων είναι αυξημένος αυτή την περίοδο, καθώς ο Ήλιος πλησιάζει το λεγόμενο ηλιακό μέγιστο, το αποκορύφωμα σε έναν 11ετή κύκλο αυξομείωσης της ηλιακής δραστηριότητας.

Δεδομένου όμως ότι τόσο ακραίες καταιγίδες δεν έχουν καταγραφεί στη σύγχρονη εποχή, τα δεδομένα της μελέτης θα μπορούσαν να βοηθήσουν τους φυσικούς να κατανοήσουν καλύτερα αυτά τα φαινόμενα.