Σαουδική Αραβία και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα πιο κοντά στην Ασία πιο μακριά από τις ΗΠΑ – «Ένα… ντελικάτο παιχνίδι»

Δεν έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που ο Τζο Μπάιντεν υποσχόταν ότι θα έκανε τον Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν «παρία» της διεθνούς κοινότητας για να τον τιμωρήσει για την άγρια δολοφονία του Σαουδάραβα δημοσιογράφου της Washington Post, Τζαμάλ Κασόγκι, στο προξενείο του βασιλείου στην Κωνσταντινούπολη το 2018.

Έκτοτε ο Αμερικανός πρόεδρος έχει επισκεφτεί τη Σαουδική Αραβία ήδη μια φορά, ενώ απεσταλμένοι του τα έχουν πει αρκετές φορές με τον διάδοχο του θρόνου, ο οποίος στις αρχές αυτού του μήνα φιλοξένησε μια διάσκεψη για την Ουκρανία στην Τζέντα, αποδεικνύοντας ότι «το χρήμα μιλάει».

«Αυτός ο τύπος κυριολεκτικά κάθεται πάνω στον πετρελαϊκό πλούτο και σε πακτωλούς χρημάτων, οπότε μπορεί να αγοράσει τη θέση του σε οτιδήποτε θέλει», δήλωνε προ ημερών στους New York Times ο Αμπντουλάχ Αλαούντ, διευθυντής του Freedom Initiative, μις ομάδας για τα ανθρώπινα δικαιώματα με έδρα την Ουάσιγκτον.

Αλήθεια ή ψέματα, το γεγονός ότι ο πρίγκιπας έπεισε την Κίνα να συμμετάσχει στη διάσκεψη για την Ουκρανία στα εδάφη της χώρας του, κατόπιν σχετικής σύστασης της Γαλλίας, μαζί με πολλά άλλα κράτη που ενάμισι χρόνο τώρα αντιστέκονται να πάρουν θέση σε αυτόν τον πόλεμο στην Ευρώπη, από τα 42 που δήλωσαν συνολικά παρών, είναι προσωπική του επιτυχία.

Όραμα δύναμης

Ήταν άλλωστε η κατάλληλη ευκαιρία για να ξεδιπλώσει ο Σαουδάραβας διάδοχος το όραμα του για ένα βασίλειο, μεγάλη παγκόσμια δύναμη με επιρροή, που θα εκτείνεται από την ανατολή έως τη δύση, γράφουν σχετικά οι Financial Times.

Εκτός από τη Σαουδική Αραβία, τη μεγαλύτερη χώρα εξαγωγό πετρελαίου, ανάλογες φιλοδοξίες έχουν και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το κυρίαρχο εμπορικό κέντρο της περιοχής, που εκεί που οι άλλοι βλέπουν ρίσκο, αυτές βλέπουν την ευκαιρία με τα χρήματα που διαθέτουν και το πετρέλαιο που βγάζουν, να μην είναι πια υποχρεωμένες να είναι μαζί ή εναντίον των ΗΠΑ, όπως είναι το γνωστό πολιτικό μάντρα από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού.

Ο ηγέτης των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, ο σεΐχης Μοχάμεντ μπιν Ζαγιέντ αλ Ναχιάν, για χρόνια έχει χρησιμοποιήσει το στρατιωτικό σθένος και την οικονομική δύναμη του μικρού του κράτους για να στοχεύσει όσο μπορεί πιο ψηλά. Ομοίως τώρα και ο Σαουδάραβας πρίγκιπας ρίχνει χρήματα με τη σέσουλα, για να αναγνωρίσει τη χώρα του ως πρώτης μεταξύ των υπολοίπων κρατών μελών της G20, από οικονομικής και διπλωματικής σκοπιάς.

Με εφαλτήριο τις αλλαγές στα εμπόριο και ως αποτέλεσμα της γεωπολιτικής, οι δύο προαναφερόμενοι άνδρες και οι χώρες τους τραβούν αποστάσεις από τις ΗΠΑ, επί μακρόν την κυρίαρχη ξένη δύναμη στον Κόλπο, και βαθαίνουν τις σχέσεις τους με τις ασιατικές δυνάμεις, ιδιαίτερα την Κίνα και την Ινδία.

Ευκαιρίες όχι κίνδυνοι

«Η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα βλέπουν περισσότερες ευκαιρίες παρά κινδύνους στις αλλαγές που βρίσκονται εν εξελίξει στην παγκόσμια τάξη, και πιστεύουν ότι έχουν τις πολιτικές και τα εργαλεία να μετεξελιχθούν στους βασικούς πόλους του αναδυόμενου πολυπολικού κόσμου», εξηγεί στη βρετανική εφημερίδα ο Εμίλ Χόκαιεμ, διευθυντής για την περιφερειακή ασφάλεια στη δεξαμενή σκέψης International Institute for Strategic Studies.

«Έχουν μια πολύ οπορτουνίστικη, ευέλικτη και συναλλακτική προσέγγιση. Ο χρόνος κατά τον οποίο κάποιος θα μπορούσε να υπολογίζει στην πλήρη ευθυγράμμιση τους με τους δικούς του στόχους έχει παρέλθει», προσθέτει ο ίδιος.

‘Bridges with everyone’: how Saudi Arabia and UAE are positioning themselves for power https://t.co/OiaKK9RhJ4

— FT World News (@ftworldnews) August 23, 2023

Οι αλλαγές αυτές στον Κόλπο φαίνονται πιο έντονα σε ότι έχει να κάνει με το εμπόριο. Η Κίνα – ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της περιοχής – η Ινδία και η Ιαπωνία έχουν γίνει οι βασικοί αγοραστές αργού πετρελαίου του Κόλπου, ενώ οι εισαγωγές πετρελαίου των ΗΠΑ από την περιοχή μειώθηκαν τα τελευταία 15 χρόνια μετά την έκρηξη του σχιστολιθικού φυσικού αερίου (shale gas boom) στη Βόρεια Αμερική.

Ωστόσο, οι σχέσεις με τις ασιατικές δυνάμεις έχουν επίσης αναπτυχθεί πολύ πέρα από το πετρέλαιο, με τα κράτη του Κόλπου να διψούν για νέες τεχνολογίες, τεχνητή νοημοσύνη, ενέργεια, logistics και βιοεπιστήμες, προκειμένου να υποστηρίξουν τα εγχώρια αναπτυξιακά σχέδια και να διαφοροποιήσουν τις οικονομίες τους, που εξαρτώνται από το πετρέλαιο.

Νέα ιστορική εποχή

Και τα δύο κράτη έχουν συνάψει πολυεπίπεδες στρατηγικές σχέσεις με την Κίνα, με τον Μπιν Σαλμάν να χαιρετίζει μια «νέα ιστορική εποχή», όταν φιλοξένησε τον Σι Τζινπίνγκ για μια σειρά από αραβικές συνόδους τον Δεκέμβριο, επισημαίνοντας ότι το βασίλειο των Σαούντ «εργάζεται για την ενθάρρυνση της συνεργασίας, με στόχο τη διεθνή σταθερότητα».

Από την πλευρά του το Πεκίνο σχολιάζοντας την εμβάθυνση των σχέσεων του με το Ριάντ, όσον αφορά, την ενέργεια, τις υποδομές, την οικονομία και την τεχνολογία, δήλωσε δια εκπροσώπου του ότι ο Κόλπος και η Κίνα «μπορούν να οικοδομήσουν μια δικαιότερη πολυπολική τάξη στη Μέση Ανατολή, που σέβεται τα κυριαρχικά δικαιώματα και αντιστέκεται στην ηγεμονία ορισμένων δυνάμεων».

Και φυσικά δεν είναι μόνο η Κίνα στην οποία επικεντρώνονται τα κράτη του Κόλπου. Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, έδρα κρατικών επενδυτικών κεφαλαίων, που διαχειρίζονται πάνω από 1.3τρισ. δολάρια, έχουν υπογράψει συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου με έξι έθνη, συμπεριλαμβανομένων της Ινδίας και της Ινδονησίας, τους τελευταίους 18 μήνες.

Σαουδική Αραβία και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα επιδιώκουν επίσης να ενταχθούν στην ομάδα των Brics, που περιλαμβάνει την Κίνα, την Ινδία, τη Βραζιλία, τη Ρωσία και τη Νότια Αφρική. «Οποιαδήποτε χώρα θέλει να είναι σχετική στις παγκόσμιες εξελίξεις, αποζητά μια θέση στο τραπέζι», λέει ο Ανγουάρ Γκαργκάς, σύμβουλος του Σαουδάραβα πρίγκιπα, κληθείς να σχολιάσει τις ευρύτερες φιλοδοξίες των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων.

«Γέφυρες με όλους»

«Θέλουμε να χτίσουμε γέφυρες με όλους», καταλήγει ο ίδιος, χωρίς να υπάρχουν ψευδαισθήσεις για τη συνέχιση της εξάρτησης αμφοτέρων από τις ΗΠΑ για τις βασικές αμυντικές τους ανάγκες, αλλά και για τη σημασία που έχει η χώρα από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού ως επενδυτική αγορά.

Το Ριάντ μπορεί να επιμένει πεισματικά ότι δεν υπάρχει γυρισμός, ωστόσο όπως σχολιάζει ο Χοκάιεμ «το θεμελιώδες στρατηγικό δίλημμα παραμένει ότι η ασφάλειά του βρίσκεται στη Δύση, η ενεργειακή του πολιτική είναι με τη Ρωσία και η ευημερία του είναι ολοένα και περισσότερο με την Κίνα και την υπόλοιπη Ασία».

«Χρειάζονται προσεχτικές κινήσεις και συνεχής εμπλοκή για τη διαχείριση αυτών των περίπλοκων σχέσεων. Πρέπει να επενδύσουν μαζικά σε όλα αυτά τα κεφάλαια, από πολιτική, οικονομική και γεωοικονομική άποψη».

«Είναι ένα… ντελικάτο παιχνίδι», καταλήγει ο ίδιος.