Πρόεδρος από τη φυλακή: Ο Τραμπ ωθεί τις ΗΠΑ σε μια ιστορική συνταγματική κρίση

Ο τέως πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ κατηγορείται ξανά. Αυτή τη φορά διώκεται για προσπάθεια ανατροπής των εκλογικών αποτελεσμάτων ’ ανατρέψει του 2020. Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι δεν είναι ένοχος (στη φωτογραφία του Reuters/Kevin Wurm, επάνω, διαδηλωτής κρατάει πλακάτ που γράφει «στη φυλακή» ενώ περιμένει την άφιξη του Τραμπ στο Ομοσπονδιακό Δικαστήριο E. Barrett Prettyman της Ουάσιγκτον).

Τι θα συμβεί εάν εκλεγεί από τη φυλακή;

Η επιτροπή του Κογκρέσου που ερεύνησε την εισβολή στο Καπιτώλιο την 6η Ιανουαρίου 2021 βρήκε ένα τεράστιο πλήθος αποδεικτικών στοιχείων που συνδέουν τον Τραμπ με τα βίαια γεγονότα εκείνης της ημέρας.

Αυτό ενδεχομένως επηρέασε και την κρίση του σώματος των ενόρκων που αποφάσισε ν’ ασκηθεί δίωξη εναντίον του. Δεδομένου ότι αντιμετωπίζει δύο ακόμη κατηγορίες, η πιθανότητα να καταδικαστεί προβάλλει άμεσα.

Ολα αυτά εγείρουν την πραγματικά αλλόκοτη πιθανότητα ένας υποψήφιος να κερδίσει την προεδρία από τη φυλακή.

Η τελευταία φορά που ένας υποψήφιος πρόεδρος ψηφίστηκε από τη φυλακή ήταν ο Γιουτζίν Ντεμπς το 1920. Αλλά ο Ντεμπς – σοσιαλιστής – ήταν υποψήφιος τρίτου κόμματος και δεν είχε καμία πιθανότητα να κερδίσει, γράφει σε ανάλυσή του ο καθηγητής Πολιτικών Επιστημών Robert E. Kelly.

Ο Τραμπ, αντίθετα, είναι ο κορυφαίος υποψήφιος τους ενός εκ των μόνο δύο μεγάλων κομμάτων στις Ηνωμένες Πολιτείες. Αυτό τον φέρνει σε απόσταση αναπνοής από την προεδρία, ακόμα κι αν βρίσκεται στη φυλακή.

«Χάρη» στον εαυτό του;

Είναι πραγματικά ασαφές τι θα συνέβαινε αν κέρδιζε ένας φυλακισμένος Τραμπ, ο οποίος φυσικά δεν θα μπορούσε να κυβερνήσει πίσω από τα σίδερα.

Η ευθύνη του αξιώματος καθιστά αδύνατη αυτή την πιθανότητα. Θα έπρεπε λοιπόν ν’ αφεθεί ελεύθερος για ν’ ασκήσει τα καθήκοντά του.

Αλλά δεν υπάρχει νομικός μηχανισμός που να επιτρέπει σ’ έναν καταδικασθέντα να εγκαταλείψει τη φυλακή για πολιτικούς λόγους. Θα μπορούσε να «δώσει χάρη» στον εαυτό του, αλλά κανείς δεν γνωρίζει αν αυτό είναι νόμιμο ή συνταγματικό.

Η εκδίκαση της υπόθεσης έχει ανατεθεί στη δικαστή Τάνια Τσάτκαν, η οποία διορίστηκε στο νευραλγικής σημασίας πόστο από τον Μπάρακ Ομπάμα

Το πλήρες χάος θα οδηγηθεί στο Ανώτατο Δικαστήριο, το οποίο θα κληθεί να δικάσει μια από τις σοβαρότερες υποθέσεις που αντιμετώπισε ποτέ.

Εναλλακτικές

Το πιο παράξενο στοιχείο αυτής της επικείμενης συνταγματικής κρίσης είναι το πόσο εύκολα μπορεί ν’ αποφευχθεί: υπάρχει μια πληθώρα ρεπουμπλικάνων υποψηφίων που ακολουθούν πολιτική παρόμοια με του Ντόναλντ Τραμπ και ευτυχώς δεν αντιμετωπίζουν τα προσωπικά και νομικά του προβλήματα.

Οποιοσδήποτε απ’ αυτούς είναι καλύτερος για να επιλεγεί από τους Ρεπουμπλικάνους προκειμένου να προωθήσει τις πολιτικές τους προτεραιότητες.

Η χώρα θα μπορούσε ν’ αποφύγει την εθνική παράλυση που θα προκαλείτο από έναν φυλακισμένο πρόεδρο εάν οι Ρεπουμπλικάνοι, απλώς, ψήφιζαν κάποιον άλλον.

Είναι εκπληκτικό, ακόμη και τρομακτικό, ότι η πίστη των ψηφοφόρων του Τραμπ δεν κλονίζεται ούτε και από την πιθανή φυλάκισή του – ένα σενάριο που θα διέλυε τις εκλογικές φιλοδοξίες οποιουδήποτε άλλου πολιτικού στην Αμερική.

Το ότι οι ψηφοφόροι του Τραμπ δεν θα τον εγκαταλείψουν ό,τι κι αν συμβεί, τον ανυψώνει σχεδόν πάνω από την πολιτική.

Υπέρ-πολιτική πίστη

Η πίστη στον μεγιστάνα των ακινήτων είναι μια υπέρ-πολιτική, ψυχολογική συμπεριφορά, που προσομοιάζει με θρησκευτική λατρεία παρά με πολιτική στήριξη.

Οι εκστρατείες των άλλων υποψηφίων του ρεπουμπλικανικού κόμματος βασίζονται στην υπόθεση ότι ο Τραμπ θα καταρρεύσει λόγω των νομικών προβλημάτων του.

Αλλά ακόμη κι αυτό δεν επηρεάζει τους ρεπουμπλικάνους ψηφοφόρους των προκριματικών εκλογών. Ο Τραμπ επιμένει στην υποψηφιότητα.

Ο μόνος που φαινόταν πραγματικά να τον αμφισβητεί, ο κυβερνήτης της Φλόριντα Ρον Ντε Σάντις, ξεθωριάζει.

Το επιβάλλει

Η πλησιέστερη με τα βάσανα του Τραμπ ιστορία είναι εκείνη που αφορά στα σκάνδαλα γύρω από την προεδρία του Ρίτσαρντ Νίξον. Ο Νίξον παραλίγο να παραπεμφθεί για τον Γουότεργκεϊτ.

Η έρευνα που οδήγησε στη δίωξη του Τραμπ, δεξιά, διενεργήθηκε υπό την επίβλεψη του ειδικού εισαγγελέα Τζακ Σμιθ, αριστερά (φωτογραφία από independent.co.uk/AP/Reuters)

Αντ’ αυτού, επέλεξε να παραιτηθεί από την προεδρία. Στη συνέχεια συνετά αποσύρθηκε από τη δημόσια ζωή των ΗΠΑ. Δεν προσπάθησε να θέσει ξανά υποψηφιότητα, ούτε ν’ αμφισβητήσει τις βασικές παραμέτρους της ενοχής του στο σκάνδαλο, όπως είχαν παρουσιαστεί.

Το άτυπο quid-pro-quo (δούναι και λαβείν) της αποδοχής του εξευτελισμού ήταν η αποφυγή της φυλάκισης. Η χώρα εμφανίστηκε διατεθειμένη ν’ αφήσει τον Νίξον να γλιτώσει, όσο εκείνος απομακρυνόταν και παρέμενε σιωπηλός.

Από πλευράς δικαιοσύνης αυτό δεν ήταν το ιδανικό. Οι εγκληματικές πράξεις του Νίξον ήταν καλά τεκμηριωμένες. Υπήρχαν ισχυρά στοιχεία για να τον φυλακίσουν και πολλοί από τους συνεργάτες του που ενεπλάκησαν πήγαν στη φυλακή.

Αλλά οι Αμερικανοί είναι συνετά επιφυλακτικοί σχετικά με την «ποινικοποίηση» της προεδρίας. Οι πρόεδροι θα πρέπει να είναι σε θέση να κυβερνούν χωρίς φόβο ότι θα ερευνηθούν όταν αποχωρήσουν από τα καθήκοντά τους.

Αρνείται να κάνει πίσω

Τόσο ο Νίξον – όσο και ο πρώην πρόεδρος Τζορτζ Ο. Μπους σχετικά με τη χρήση βασανιστηρίων κατά τη διάρκεια του πολέμου κατά της τρομοκρατίας – επωφελήθηκαν απ’ αυτή τη μετά-προεδρική δημόσια επιείκεια.

Ο Τραμπ καθιστά μια τέτοια ανεκτικότητα απλώς αδύνατη. Αρνείται να κάνει πίσω. Αρνείται ν’ ακολουθήσει την τακτική της σιωπηρής ατιμωρησίας του, αποχωρώντας από την πολιτική.

Αν είχε αποδεχτεί την ήττα του το 2020, όπως έκαναν όλοι οι άλλοι ηττημένοι πρόεδροι των ΗΠΑ, δεν θα είχε κατηγορηθεί. Αν είχε επιστρέψει τα έγγραφα εθνικής ασφάλειας που πήρε στην ιδιωτική κατοικία του μετά την προεδρία του, δεν θα είχε γίνει έφοδος στο σπίτι του και δεν θα αντιμετώπιζε ούτε αυτό το κατηγορητήριο.

Ο Τραμπ αρνείται να δεχτεί κανόνες και νόμους. Εκανε τέτοια κατάχρηση της επιείκειας των πολιτών στους προέδρους τους, που δεν υπήρχε άλλη επιλογή από το να διωχθεί ποινικά. Ο Νίξον και άλλοι πρόεδροι που έφυγαν αθόρυβα έδειξαν στον Τραμπ τον δρόμο για την έξοδο από την πολιτική χωρίς σκάνδαλα ή φυλακή. Ο Τραμπ αρνήθηκε. Η ευθύνη είναι αποκλειστικά δική του.