Πως επιχειρηματίας «έφαγε» νόμιμα 130 εκατ. λίρες από τους δημότες μιας βρετανικής πόλης

Μια Supercar Bugatti, ένα ρολόι Hublot και ένας πύργος του 18^ου αιώνα δεν είναι αμαρτία να τα αγοράσει κανείς. Το πρόβλημα ξεκινάει όταν κάνει αυτές τις αγορές ξετινάζοντας τον προϋπολογισμό μιας ολόκληρης πόλης. Αυτή φαίνεται να είναι η περίπτωση του δαιμόνιου επιχειρηματία  Liam Kavanagh στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Το Συμβούλιο της πόλης Thurrock στο Έσσεξ, υπό την ηγεσία των Συντηρητικών, είχε ξεκινήσει εδώ και χρόνια να επενδύει χρήματα σε ηλιακά πάρκα, μέσω της εταιρείας Rockfire του Liam Kavanagh, ενός μεγαλοεπιχειρηματία.

Η ιδέα ήταν ότι το συμβούλιο θα έπαιρνε τακτικές πληρωμές τόκων από τα κέρδη και τα χρήματα που έδινε θα ήταν ασφαλή επειδή ήταν ασφαλισμένα έναντι της αξίας των ηλιακών πάρκων.

Η Thurrock ήλπιζε ότι η τεράστια επένδυση σε 53 ηλιακά πάρκα θα αποφέρει εκατομμύρια επιπλέον έσοδα. Οι επενδύσεις εκδόθηκαν μέσω μιας σύνθετης σειράς ομολόγων και σε αντάλλαγμα, η Thurrock θα λάμβανε πληρωμές τόκων αξίας εκατομμυρίων λιρών.

Τα πράγματα όμως δεν πήγαν όπως τα υπολόγισαν.

Ηλιακά πάρκα στο Swinton που επένδυσε ο δήμος Thurrock (Daily Mail)

Οι πληρωμές τόκων σταμάτησαν μετά την εκκαθάριση των εταιρειών του από τον Kavanagh και η εκτιμώμενη αξία των ηλιακών πάρκων είναι μικρότερη από ό,τι πίστευε το συμβούλιο.

Οι διαχειριστές πωλούν τώρα τα ηλιακά πάρκα και η Thurrock αντιμετωπίζει έλλειμμα 200 εκατομμυρίων λιρών στην επένδυσή της.

Διογκωμένα στοιχεία

Την υπόθεση ανέδειξε έρευνα της BBC Panorama και του Γραφείου Ερευνητικής Δημοσιογραφίας (TBIJ), αποκαλύπτονας πως η αξία των ηλιακών πάρκων του Liam Kavanagh διογκώθηκε για να πειστεί το συμβούλιο να επενδύσει περισσότερα μετρητά.

Συγκεκριμένα, το 2018 η Rockfire αναπροσάρμοσε την αξία των ηλιακών πάρκων. Η εταιρεία έδωσε στους εκτιμητές τιμή ισχύος 61,45 £ ανά μεγαβατώρα (MWh), αλλά η μέση τιμή ισχύος για το χαρτοφυλάκιο εκείνη την εποχή ήταν 46,92 £/MWh.

Το 2020, αν και ο Kavanagh ενημερώθηκε από το προσωπικό ότι η μέση τιμή ισχύος προβλεπόταν να είναι 41,70 £/MWh, εκείνος, επέμεινε στους εκτιμητές να δοθεί μια διογκωμένη τιμή £62/MWh, την οποία φαινόταν να αποδέχονται.

Ο μεγαλοεπιχειρηματίας Liam Kavanagh (Daily Mail)

Ο Gavin Cunningham, πρώην στέλεχος στο βρετανικό SFO -μια ειδική εισαγγελική αρχή που αντιμετωπίζει σε ανώτατο επίπεδο σοβαρή ή περίπλοκη απάτη, δωροδοκία και διαφθορά- είπε ότι η παροχή ανακριβών τιμών ενέργειας ήταν δυνητικά απάτη. «Το αποτέλεσμα θα είναι ότι θα καταλήξετε με πολύ μεγαλύτερη αποτίμηση του συνολικού χαρτοφυλακίου των ηλιακών πάρκων από ό,τι συμβαίνει στη πραγματικότητα. Και όποιος βασίζεται σε αυτές τις πληροφορίες θα παραπλανηθεί από αυτό».

Μέχρι το 2018, η Thurrock είχε ήδη επενδύσει πάνω από μισό δισ. λίρες στην επιχείρηση του Kavanagh ενώ οι διογκωμένες αποτιμήσεις που έδινε ο ίδιος έπεισαν τον συμβούλιο να επενδύσει επιπλέον 130 εκατομμύρια λίρες.

Ωστόσο αυτά τα χρήματα δεν έφτασαν ποτέ στα ηλιακά πάρκα.

Έγγραφα που διέρρευσαν από την ίδια την εταιρεία Rockfire αποκαλύπτουν πως ο Kavanagh ξόδεψε χρήματα του δημοτικού συμβουλίου για τον εαυτό του. Για παράδειγμα, ένα βιβλίο πληρωμών δείχνει ότι 12 εκατ. λίρες πήγαν σε μια εταιρεία που αγόρασε το ιδιωτικό τζετ του επιχειρηματία.

Ωραία ζωή… με χρήματα φορολογούμενων

Τα οικονομικά στοιχεία που αποκαλύπτονται για πρώτη φορά δείχνουν ότι τα χρήματα στη συνέχεια δαπανήθηκαν σε ένα εξοχικό κτήμα, ιδιωτικό τζετ, πολυτελές γιοτ και πολλές άλλες αγορές πολλών εκατομμυρίων λιρών για τον Kavanagh. Στόλισε ένα από τα ακίνητά του με φανταχτερούς κρυστάλλους, οδήγησε ένα Supercar Bugatti αξία 2,3 εκατ. λιρών και αγόρασε ένα ρολόι Hublot με διαμάντια εκατομμυρίων δολαρίων. Το ρολόι από μόνο του κοστίζει δύο φορές περισσότερο από το μέσο σπίτι στο Γκρέις, την πόλη του Έσσεξ όπου εδρεύει το συμβούλιο του Thurrock.

Τον Δεκέμβριο του 2020 ο Kavanagh αγόρασε το Ashe Park, ένα εξοχικό κτήμα 232 στρεμμάτων στο Hampshire για 22 εκατ. λίρες. Το ακίνητο, που χρονολογείται από τον 18^ο αιώνα, διαθέτει έξι δωμάτια υποδοχής, επτά υπνοδωμάτια και μεγάλους χώρους με γήπεδο τένις και στάβλους. Όπως και οι άλλες αγορές, έτσι και αυτή χρηματοδοτήθηκε από τα χρήματα του Thurrock, με την κατάθεση να αναφέρεται ρητά στα αρχεία της Rockfire Investment Finance.

Ενώ είχε επιδοθεί ήδη σε ένα άνευ προηγουμένου φαγοπότι, ο Kavanagh έδωσε εντολή σε έναν από τους διευθυντές του να παράσχει στην Thurrock περαιτέρω υπερβολικές πληροφορίες για να πάρει άλλα 40 εκατ. λίρες. «Δεν θα είναι πρόβλημα» αν το συμβούλιο χάσει χρήματα, φέρεται να είχε πει ο επιχειρηματίας.

Ο οικονομικός διευθυντής της Thurrock Σον Κλαρκ, ο οποίος κανόνισε τις πληρωμές κρυφά, αγνόησε τις ανησυχίες νομικών σχετικά με την προτεινόμενη επένδυση και μετέφερε τα 40 εκατ. λίρες.

Αυτό το ποσό, μαζί με τα υπόλοιπα 130 εκατ. λίρες, είναι σχεδόν βέβαιο ότι δεν θα επιστραφεί ποτέ, αναφέρουν οι ερευνητές.

Θα μειώσουμε χρήματα για… μαθητές με δυσκολίες

«Ο Kavanagh ξόδεψε τα χρήματα του Thurrock σε έναν τρόπο ζωής που λίγοι μπορούν να ονειρευτούν. Οι άνθρωποι που ζουν εκεί θα εισπράττουν το λογαριασμό για τις επόμενες δεκαετίες» αναφέρει το Γραφείο Ερευνητικής Δημοσιογραφίας.

Τον Μάρτιο δόθηκε ειδική άδεια στο συμβούλιο Thurrock να επιβάλει δημοτικό φόρο 10% χωρίς τοπικό δημοψήφισμα. Είναι πιθανό να ακολουθήσουν χρόνια αυξήσεων. Το τεράστιο δημοσιονομικό κενό θα απαιτήσει επίσης εκτεταμένες περικοπές, αλλά οι κάτοικοι ελάχιστα έχουν ακούσει για το ποιες υπηρεσίες θα επηρεαστούν. Κυβερνητική έκθεση του Ιουνίου αναφέρει ότι το συμβούλιο απαιτούσε «επείγουσα αλλαγή».

Το συμβούλιο αναγκάστηκε να περικόψει τις υπηρεσίες και να επιβάλει δημοτικό φόρο. «Η κλίμακα της οικονομικής πρόκλησης που αντιμετωπίζει τώρα το συμβούλιο σημαίνει ότι είναι αναπόφευκτο ότι, εκτός από την εκτεταμένη εξοικονόμηση αποδοτικότητας, το συμβούλιο θα πρέπει να αναλάβει σημαντική και ταχεία μείωση του εύρους των τοπικών υπηρεσιών», ανέφερε η έκθεση.

Η έδρα του Συμβουλίου Thurrock (Wikipedia

Μιλώντας στο BBC η Vickki Jarmyn, η οποία διευθύνει μια ομάδα χορού για άτομα με μαθησιακές δυσκολίες στη περιοχή τα τελευταία 14 χρόνια, εκφράζει την έντονη ανησυχία της καθώς της έκοψαν επιχορήγηση 7.000 λιρών απειλώντας την ύπαρξη της ομάδας της.

«Είναι απλώς μια συνεχιζόμενη μάχη», είπε. «Πώς μπορείς να πάρεις κάτι από ανθρώπους που ευδοκιμούν σε αυτήν την κατάσταση, που είναι ασφαλείς και άνετοι; Πώς μπορείς να το κάνεις αυτό;»

«Πολλές υπηρεσίες, οι οποίες έχουν χρηματοδοτηθεί σχετικά καλά τη τελευταία δεκαετία, ενδέχεται, κατά συνέπεια, να είναι εφοδιασμένες για να κάνουν κάτι περισσότερο από το νόμιμο ελάχιστο για το άμεσο μέλλον» είπε στο TBIJ ο ηγέτης της Εργατικής ομάδας στο συμβούλιο της Thurrock Τζον Κεντ.

«Φαίνεται ότι το δημοτικό συμβούλιο έχει πέσει θύμα μιας κολοσσιαίας απάτης και, όπως πάντα, είναι οι αθώοι κάτοικοι που θα σηκώσουν το βάρος των υψηλών φορολογικών αυξήσεων και των πολύ φτωχότερων υπηρεσιών για δεκαετίες» λέει ο Κεντ και αναρωτιέται «το ερώτημα παραμένει, τι πρόκειται να κάνει το συμβούλιο για αυτό;».

Τι κάνατε κύριε Κλάρκ;

Τον Ιούνιο, έκθεση του συμβουλίου της κομητείας του Έσσεξ επέκρινε την Thurrock για τις επικίνδυνες επενδυτικές της αποφάσεις και την αποτυχία να κάνει τους κατάλληλους ελέγχους. Η έκθεση τόνισε επίσης τον ρόλο που έπαιξε ο τότε οικονομικός διευθυντής του συμβουλίου, Σον Κλαρκ, στην καταστροφική επενδυτική του στρατηγική. Εκτός από τις επενδύσεις της Rockfire, ο Κλαρκ επένδυσε επίσης μετρητά του δήμου σε άλλες εταιρείες που κατέρρευσαν.

Υποτίθεται ότι θα έλεγε στους ηγέτες των κομμάτων για συμφωνίες άνω των 10 εκατ. λιρών πριν γίνουν. Σπάνια το έκανε. Το σημαντικότερο είναι ότι απέτυχε να αποκαλύψει οποιαδόποτε από τις πρόσθετες επενδύσεις που τελικά οδήγησαν σε απώλεια 130 εκατ. λιρών.

Οι επιθεωρητές είπαν ότι ο Κλαρκ ήταν «κεντρικός στην… αποτυχία της επενδυτικής στρατηγικής του συμβουλίου», δεν είχε «δεξιότητες και εμπειρία για την ασφαλή παράδοση» της πολιτικής και δεν είχε εξασφαλίσει τις κατάλληλες επενδυτικές συμβουλές. Δεν μπόρεσαν να βρουν κανένα έγγραφο που να περιείχε τις πληροφορίες που εξέτασε πριν γίνουν οι επενδύσεις. Ως αποτέλεσμα, ήταν «αδύνατο να γνωρίζουμε ποιοι κίνδυνοι θεωρούνταν», ανέφερε η έκθεση. Οι σύμβουλοι που έπρεπε να εξετάσουν εξονυχιστικά τι έκανε ο Κλαρκ επανειλημμένα απέτυχαν να το κάνουν.

Ο ίδιος ο Κλαρκ δεν απάντησε στους υπεύθυνους της έρευνας.

Ζητάμε συγνώμη

Ο Gavin Cunningham πιστεύει ότι το συμβούλιο παραπλανήθηκε από τις αποτιμήσεις που έγιναν για λογαριασμό της Rockfire Capital. «Δεδομένου ότι η μετέπειτα χρήση των συμπληρωματικών κεφαλαίων φαίνεται να περιλάμβανε την απόκτηση περιουσιακών στοιχείων που ήταν ή θα μπορούσαν να ήταν προς προσωπικό όφελος του κ. Kavanagh, αυτό καθιστά αυτό ιδιαίτερα κατάφωρο και δυνητικά δόλιο.

«Δεδομένης της φύσης των καταγγελιών και των πολύ μεγάλων χρηματικών ποσών που εμπλέκονται, αυτά τα γεγονότα απαιτούν έρευνα από ένα κατάλληλο όργανο επιβολής του νόμου».

Τον Ιούνιο, ο νεοεκλεγείς επικεφαλής του συμβουλίου, Άντριου Τζέφρις, ρωτήθηκε εάν η διοίκησή του υποστήριξε τις εκκλήσεις για αστυνομική έρευνα. Είπε ότι το συμβούλιο είναι «δεσμευμένο να διερευνήσει πλήρως όλες τις πτυχές των οικονομικών του» και ότι «θα εξεταστούν όλες οι επιλογές». Ο Άντριου Τζέφρις, ζήτησε συγγνώμη για τις «σοκαριστικές και απαράδεκτες αποτυχίες» του παρελθόντος.

Είπε ότι το συμβούλιο λαμβάνει όλα τα κατάλληλα μέτρα για να ανακτήσει την οικονομική θέση του συμβουλίου και να προστατεύσει τους ευάλωτους κατοίκους και τις βασικές υπηρεσίες. Η κυβέρνηση λέει ότι έχει προσφέρει οικονομική βοήθεια στην Thurrock. Έχει επίσης ιδρύσει το Γραφείο Τοπικής Αυτοδιοίκησης για τη βελτίωση της λογοδοσίας, τη βοήθεια στον εντοπισμό αναδυόμενων κινδύνων αποτυχίας και την υποστήριξη των τοπικών αρχών.

Ωστόσο, η αστυνομία του Έσσεξ δεν έχει ακόμη ξεκινήσει ποινική έρευνα και το συμβούλιο δεν έχει κάνει καμία καταγγελία, ενώ η SFO δεν επιβεβαίωσε ούτε διέψευσε εάν βρισκόταν σε εξέλιξη κάποια έρευνα. Η Υπηρεσία Αφερεγγυότητας ξεκίνησε τη διερεύνηση της αναδιάρθρωσης των εταιρειών της Kavanagh τον Ιούλιο του 2021, αλλά αρνήθηκε να σχολιάσει τα ευρήματά της.

Πάντως, το συμβούλιο δεν έχει ακόμη κινηθεί δικαστικά εναντίον οποιουδήποτε εμπλέκεται στις αποτυχημένες επενδύσεις του, αν και φαίνεται ότι κάτι ετοιμάζει.

Εξοργιστική σιωπή… και ο Kavanagh μας άφησε

Απαντώντας στα ευρήματα του TBIJ, ο Άντριου Τζέφρις είπε: «Ως συμβούλιο αναγνωρίζουμε ότι τα πράγματα πήγαν πολύ στραβά και η εστίασή μας είναι να λάβουμε τα απαραίτητα μέτρα για να το διορθώσουμε. «Λυπάμαι βαθιά για τις συγκλονιστικές και απαράδεκτες αποτυχίες του παρελθόντος. Λαμβάνουμε όλα τα κατάλληλα μέτρα για να ανακτήσουμε την οικονομική θέση του δήμου, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι προστατεύουμε τους ευάλωτους κατοίκους και τις βασικές υπηρεσίες».

Ωστόσο, σύμφωνα με τους ερευνητές, η αδράνεια του συμβουλίου και η άρνησή του να πει εάν έχει πέσει θύμα εγκλήματος, είτε απάτης είτε ανάρμοστης συμπεριφοράς σε δημόσιο αξίωμα, απέτρεψε άτομα με γνώση των γεγονότων από το να μιλήσουν, φοβούμενοι ότι ο Kavanagh θα τους μηνύσει. Το 2022 κινήθηκε νομικά εναντίον μιας από τις πηγές του TBIJ.

Ενώ κάποιοι συμφώνησαν να μιλήσουν υπό τον όρο της ανωνυμίας, άλλοι ένιωθαν αδύναμοι να βοηθήσουν.

«Η Thurrock δεν έκανε ποτέ δηλώσεις ότι πιστεύει ότι είναι θύμα σε οτιδήποτε. Έχοντας δει την αποτίμηση και τα μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, με θυμώνει που δεν κάνουν βήμα και λένε ότι είναι θύμα. Με θυμώνει που επιτρέπεται στον Κλαρκ να σιωπά ως προς το σκοπό που νόμιζε ότι ήταν τα 130 εκατομμύρια λίρες», ανέφερε ανώνυμη πηγή στο Γραφείο Ερευνητικής Δημοσιογραφίας.

Μετά από όλα αυτά ο Kavanagh υποστηρίζει ότι οι όροι των επενδύσεων δεν του έθεταν περιορισμούς στο πώς θα μπορούσαν να δαπανηθούν τα χρήματα και πρότεινε ότι άλλοι στην εταιρεία φέρουν την ευθύνη. Όσο για το συμβούλιο ήταν «ξεκάθαρος»: «Ποτέ δεν παραπλάνησα το συμβούλιο Thurrock κατά τη διάρκεια αυτών των επενδύσεων. Πάντα κατανοούσα ότι το συμβούλιο της Thurrock διεξήγαγε τη δική του ανεξάρτητη δέουσα επιμέλεια στις επενδύσεις».

Έτσι νίπτωντας τα χείρας του, ο Kavanagh πούλησε το Ashe Park και το τζετ του και ζει σε μια πολυτελή βίλα στο Ντουμπάι…

Με πληροφορίες από BBC, The Bureau of Investigative Journalism, Daily Mail