H μάστιγα της πολιτικής ορθότητας

Η τέχνη είναι ένα πεδίο όπου η πολιτική ορθότητα μπορεί να κάνει «πάρτι αποκεφαλισμού» και εφόσον η εβδομη είναι η δημοφιλέστερη όλων των τεχνών, εκεί η μάστιγα της πολιτικής ορθότητας, διότι περί μάστιγας πλέον πρόκειται, φαίνεται ότι πλέον τείνει να ξεπεράσει κάθε όριο. Πρόσφατο παράδειγμα οι νέες κατευθυντήριες γραμμές για τις ταινίες που διεκδικούν Οσκαρ καλύτερης ταινίας τις οποίες αποφάσισε η Ακαδημία Κινηματογραφικών Τεχνών και Επιστημών, το διοικητικό όργανο που κινεί τη διαδικασία των διασημότερων κινηματογραφικών βραβείων στον κόσμο.

Οι απαιτήσεις που θα χαράξουν αυτές οι κατευθυντήριες γραμμές πρόκειται να τεθούν σε ισχύ το επόμενο έτος. Από τις νέες προϋποθέσεις που θα απαιτούνται από τις ταινίες δύο είναι που ήδη θεωρούνται οι πιο νευραλγικές και για κάποιους ανθρώπους του ίδιου του συστήματος στο Χόλιγουντ, απλώς παράλογες: α) οι ταινίες «θα πρέπει να  περιλαμβάνουν έναν πρωταγωνιστή ή σημαντικούς υποστηρικτικούς ηθοποιούς προερχόμενους από «υποεκπροσωπούμενη» φυλετική ή εθνική ομάδα» και β) περίπου το 30% όλων των ηθοποιών σε δευτερεύοντες και μικρότερους ρόλους θα πρέπει να προέρχεται από τουλάχιστον δύο από τις ακόλουθες υποεκπροσωπούμενες ομάδες: γυναίκες, ομάδες φυλετικού ή εθνικού προσανατολισμού, ΛΟΑΤΚ+, άτομα με γνωστικές ή σωματικές αναπηρίες ή κωφά/βαρήκοα. Επίσης, όπως διαβάζουμε στην επίσημη ιστοσελίδα των Οσκαρ, «το θέμα ή η ιστορία της ταινίας θα πρέπει και αυτό να επικεντρώνεται σε γυναίκες, υποεκπροσωπούμενες φυλετικές ομάδες, ομάδες αναπήρων ή ομάδες που υποεκπροσωπούνται όπως η ΛΟΑΤΚ+ κοινότητα».

Οπως ήταν φυσικό, η απόφαση αυτή έχει προκαλέσει αντιδράσεις. Κάποιοι καλλιτέχνες του Χόλιγουντ δεν δίστασαν να τις εκφράσουν δημοσίως και ένας από τους επώνυμους που δήλωσε ανοιχτά τις αρνητικές απόψεις του είναι ο 75χρονος αμερικανός ηθοποιός Ρίτσαρντ Ντρέιφους, ο οποίος μάλιστα το 1978 είχε τιμηθεί από τα μέλη της Αμερικανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου με ένα Οσκαρ α’ ρόλου για την ταινία «Το κορίτσι του αποχαιρετισμού» (The Goodbye girl). Σε πρόσφατη συνέντευξη που έδωσε στην εκπομπή «Firing Line» του PBS, ο Ντρέιφους είπε ότι η τελευταία απόφαση της Ακαδημίας «με φέρνει στο σημείο να θέλω να κάνω εμετό».

«Κανείς δεν πρέπει να μου λέει ως καλλιτέχνη ότι πρέπει να ενδώσω στην πιο πρόσφατη, πιο σύγχρονη ιδέα για το τι είναι ηθική», ανέφερε ο ηθοποιός ανερωτώμενος «τι διακινδυνεύουμε; Διακινδυνεύουμε πραγματικά να πληγώσουμε τα συναισθήματα των ανθρώπων; Αυτό δεν μπορεί να νομοθετηθεί». Ο εβραϊκής καταγωγής Ντρέιφους παρουσίασε πολύ εύλογα επιχειρήματα ανερωτώμενος «πώς είναι δυνατό να μου λένε ότι δεν θα έχω ποτέ την ευκαιρία να παίξω έναν μαύρο; Λένε σε κάποιον άλλον ότι αν δεν είναι Εβραίος, δεν πρέπει να παίξει τον έμπορο της Βενετίας; Είμαστε τρελοί; Δεν το ξέρουμε ότι η τέχνη είναι τέχνη;».

Ο Ρίτσαρντ Ντρέιφους υποστηρίζει αυτό που κατά βάθος όλοι πιστεύουμε άσχετα αν θα το παραδεχτούμε. Η ζωή είναι ζωή και έτσι πρέπει κανείς να την αφήσει να είναι. Ομως είναι τόσο έντονη, μπερδεμένη και καταπιεστική η πολιτική ορθότητα που έχει επιβληθεί τα τελευταία χρόνια στη ζωή μας που δεν υπάρχει περίπτωση να μη βρεις «λάθος» κάπου, αν είσαι αποφασισμένος, ούτως ή άλλως, να το βρεις.

Ή αν δεν έχεις την ελευθερία πνεύματος ώστε να δεχτείς μια άλλη άποψη, μια άλλη «οπτική γωνία». Και είναι πραγματικά κρίμα γιατί ως έννοια, ως ιδέα, η πολιτική ορθότητα θα μπορούσε να καλλιεργήσει με γόνιμο τρόπο το έδαφος ώστε πολύς κόσμος (κυρίως ο κόσμος των αδύναμων) να υπερασπιστεί καλύτερα τα ανθρώπινα δικαιώματά του. Αντιθέτως, η πολιτική ορθότητα έχει μετατραπεί σε μια επίγεια κόλαση, καθώς δεν υπάρχει πια άνθρωπος που να μη σκέφτεται τις συνέπειες πριν κάνει, γράψει ή πει οτιδήποτε. Εφόσον υπάρχει ο φόβος ότι οτιδήποτε μπορεί να παρεξηγηθεί, η πλειοψηφία το σκέφτεται πολύ καλά πριν ανοίξει το στόμα της. Προφανώς ο Ρίτσαρντ Ντρέιφους δεν ανήκει σε αυτή την κατηγορία. Ευτυχώς και μπράβο του.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΝΕΑ