Ρωσικό πετρέλαιο: Πώς θα παρακαμφθεί το μπλόκο στο ντίζελ

Από τις 5 Δεκεμβρίου ισχύει το πλαφόν της ΕΕ στο ρωσικό πετρέλαιο, ενώ από τον Φεβρουάριο του 2023 θα ισχύει η απαγόρευση και στα υπόλοιπα πετρελαϊκά προϊόντα. Ως προς την εισαγωγή πετρελαίου, ισχύουν εξαιρέσεις για την Ουγγαρία, τη Σλοβακία και την Τσεχία. Τα παραπάνω κράτη μέλη έχουν υψηλό βαθμό εξάρτησης από το αργό της Ρωσίας.

Παρόλα αυτά, ειδικά στο ντίζελ, οι Ευρωπαίοι οδηγοί μπορεί να βρίσκουν ρωσικό ντίζελ για πολύ καιρό. Ο λόγος είναι ότι οι ρυθμιστικές αρχές δεν διαθέτουν εργαλεία για τον εντοπισμό της προέλευσης των καυσίμων, όταν αυτά έχουν περάσει και από άλλες χώρες. Αυτός είναι και ο τρόπος παράκαμψης του εμπάργκο.

Διαβάστε επίσης: Ρωσία: Δεν κάνει πίσω ο Πούτιν – Η Μόσχα δεν θα εξάγει πετρέλαιο που υπόκειται στο δυτικό πλαφόν τιμής

Ο ρόλος Τουρκίας και Ινδίας

Το γεγονός ότι η προέλευση του αργού δεν μπορεί να εντοπιστεί μετά την διύλιση, καθιστά εξαιρετικά πιθανό το σενάριο, ποσότητες ρωσικού ντίζελ να παραδίδονται σε χώρες, όπως η Τουρκία και η Ινδία, οι οποίες με την σειρά τους να προχωρούν σε εξαγωγή μετά από επεξεργασία.

Σύμφωνα με αναλυτές, η Ευρώπη εφόσον το εμπάργκο τεθεί σε ισχύ θα πρέπει να αναπληρώσει μέχρι και 600.000 βαρέλια ημερησίως. Ένα από τα πιο προβλέψιμα σενάρια είναι ότι μικρές ποσότητες πρόκειται να διοχετευτεί προς την ΕΕ.

Δρακόντεια μέτρα σε Ηνωμένο Βασίλειο και Ολλανδία

Οι χώρες που πρόκειται να ελέγχουν διεξοδικά τα πλοία και τους οδηγούς που μεταφέρουν πετρελαϊκά προϊόντα είναι η Ολλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο.  Τα ολλανδικά τελωνεία, τα οποία επιβλέπουν τον σημαντικό εμπορικό και αποθηκευτικό κόμβο Άμστερνταμ-Ρότερνταμ-Αμβέρσα, οι βρετανικές αρχές και το χρηματιστήριο ICE θα ελέγχουν τα επίσημα πιστοποιητικά προέλευσης των πλοίων εισαγωγής.

Σε περίπτωση αμφιβολίας, τα τελωνεία του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ολλανδίας μπορούν να ζητήσουν πρόσθετα έγγραφα για προσδιορίσουν την προέλευση του εμπορεύματος, όπως συμφωνίες, τιμολόγια ή δελτία αποστολής από φορτωτικές. Το ICE θα εξετάζει επίσης τα πιστοποιητικά εκφόρτωσης και τις αποδείξεις από τα διυλιστήρια για το πού έχει γίνει η επεξεργασία του εμπορεύματος.

Για να πάρει έγκριση το οποιοδήποτε ντίζελ, οτι δεν έχει ρωσική προέλευση, η Βρετανία και η ΕΕ ζητούν να έχει υποστεί επεξεργασία εκτός Ρωσίας.  Η ανάμειξη ρωσικού ντίζελ σε άλλη χώρα με μη ρωσικό ισοδύναμο δεν θα άλλαζε την προέλευσή του. Όμως η διύλιση ρωσικού αργού σε ντίζελ -σε άλλη χώρα- θα το έκανε.

«Η μεταποίηση θεωρείται ουσιαστική μόνο εάν έχει ως αποτέλεσμα την παραγωγή ενός νέου προϊόντος ή αντιπροσωπεύει ένα σημαντικό στάδιο της διαδικασίας που πραγματοποιείται σε επιχείρηση εξοπλισμένη για τον σκοπό αυτό», αναφέρει ο ιστότοπος της βρετανικής κυβέρνησης.

Διαβάστε επίσης: Σε ισχύ το εμπάργκο της ΕΕ στο ρωσικό πετρέλαιο

Μειωμένης αποτελεσματικότητας οι έλεγχοι

Βρετανία και ΕΕ παίρνουν ως θέσφατο ότι το ντίζελ είναι ρώσικο αν μεταφέρεται και επαναφορτώνεται αλλού. Οι Βρετανικές αρχές αναφέρουν ότι οποιαδήποτε επεξεργασία για την αλλαγή του προϊόντος πρέπει να γίνεται για εμπορικούς σκοπούς, όπως η παραγωγή ενός τελικού προϊόντος που να πληροί τις προδιαγραφές, και όχι για την αποφυγή του καθεστώτος κυρώσεων.

Παρόλα αυτά, είναι πρακτικά αδύνατος, ο εντοπισμός της προέλευσης του διυλισμένου ντίζελ, αλλά και η παρακολούθηση των μεταφορών από πλοίο σε πλοίο (STS), πράγμα που σημαίνει ότι οι πτυχές των κυρώσεων εξαρτώνεται σε μεγάλο βαθμό από την «καλή θέληση» της αγοράς.

Ο όγκος των εργασιών STS μεταξύ δεξαμενόπλοιων που συνδέονται με τη Ρωσία έχει «αυξηθεί δραματικά» από τον Φεβρουάριο, δήλωσε η εταιρεία ναυτιλιακών δεδομένων και αναλύσεων Windward. «Αν ξεφόρτωνες ρωσικό ντίζελ σε ένα πιο… χαλαρό λιμάνι, θα μπορούσες να το αναμείξεις και να το εξάγεις εκ νέου με διαφορετική φορτωτική και διαφορετική προέλευση», τόνισε μία από τις πηγές, που ασχολείται με την αποθήκευση και τη μεταφορά πετρελαιοειδών.

Τα οικονομικά μειονεκτήματα

Σε ότι αφορά τα οικονομικά μειονεκτήματα της απαγόρευσης των εισαγωγών ντίζελ δείχνει περισσότερο η ανάλυση της Rabobank. Η Ολλανδική τράπεζα αναμένει ότι αυτή η «παγκόσμια αναδρομολόγηση» των φορτίων πετρελαίου θα έχει ως αποτέλεσμα να αυξηθεί το κόστος εφοδιασμού.

Ακόμη, θα περιοριστούν τα διαθέσιμα τάνκερ και τελικά να ακριβύνουν τα εισαγόμενα ενεργειακά προϊόντα. «Υπάρχει ένα παγκόσμιο έλλειμμα 35-45 εκατομμυρίων βαρελιών σε μεσαία αποστάγματα», υπογράμμισε η Rabobank. «Αυτό το διαρθρωτικό πρόβλημα θα διαρκέσει χρόνια».

Η επιρροή στις ροές του ντίζελ

Όπως τονίστηκε και ανωτέρω είναι πολύ πιθανό, το ρωσικό ντίζελ να παραδοθεί, να επεξεργαστεί και να επανεξαχθεί από την Τουρκία και την Ινδία. Η Ρωσία μπορεί αρκετά εύκολα να στείλει ντίζελ στην Τουρκία, όπου έχει την δυνατότητα να στείλει δεξαμενόπλοια μεσαίου μεγέθους.

Για να αντιμετωπιστεί αυτό, η Ευρώπη έχει ήδη προχωρήσει στην αντικατάσταση των ρωσικών εισαγωγών ντίζελ με διυλισμένο προϊόν από τη Μέση Ανατολή, αλλά οι αναλυτές αναμένουν ότι η Ινδία θα διυλίσει ακόμη περισσότερο ντίζελ και θα αυξήσει τις εξαγωγές προς την Ευρώπη.

Ποιοι έχουν την δυνατότητα να πωλούν ρωσικό αργό

Το πλαφόν που έχουν θέσει οι Ευρωπαίοι απαγορεύει, τόσο σε ναυτιλιακές, όσο και σε ασφαλιστικές εταιρείες να διακινούν φορτία ρωσικού αργού πετρελαίου, εκτός εάν η τιμή πώλησης είναι χαμηλότερη από τα 60 δολάρια ανά βαρέλι.

Ήδη η BP και η Shell έχουν επιβάλλει από μόνες τους κυρώσεις στο ρωσικό πετρέλαιο και εν γένει στα πετρελαϊκά προϊόντα. Με την σειρά της, η Ρωσία αναμένεται να επιβάλλει πλαφόν χαμηλότερης τιμής και να μην πουλάει πετρέλαιο σε χώρες ή εταιρείες που τηρούν το πλαφόν της ΕΕ.

Σύμφωνα με την γαλλική ναυλομεσιτική εταιρεία BRS,  ανέφερε ότι «οι ιδιοκτήτες των mainstream δεξαμενόπλοιων δεν θα είναι σε θέση να φορτώσουν ρωσικό αργό».  Ωστόσο, μικρότερες εταιρείες χρησιμοποιούν ήδη δεξαμενόπλοια του «σκιώδους στόλου», προσθέτοντας ότι αυτές έχουν συνάψει ασφαλιστήρια συμβόλαια με παρόχους στην Ινδία.

Ακόμη, η BRS επισημαίνει ότι 111 γερασμένα τάνκερ έχουν πωληθεί σε ιδιωτικές ναυτιλιακές εταιρείες από τον Φεβρουάριο πιθανόν για τη μεταφορά ρωσικού πετρελαίου. Οι Ευρωπαίοι αγοραστές λαμβάνουν επίσης όλο και περισσότερο ρωσικό ντίζελ σύμφωνα με τον κανόνα Incoterms Delivered Ex-ship, ο οποίος αφήνει την ευθύνη για την ασφάλιση στα… χέρια του προμηθευτή.

Τι συμβαίνει εάν ένα πλοίο δεν σέβεται το ανώτατο όριο τιμής;

Εάν ένα πλοίο με σημαία τρίτης χώρας μεταφέρει σκόπιμα ρωσικό πετρέλαιο πάνω από το ανώτατο όριο τιμής, οι εταιρείες της ΕΕ θα απαγορεύεται να ασφαλίζουν, να χρηματοδοτούν και να εξυπηρετούν αυτό το πλοίο για τη μεταφορά ρωσικού πετρελαίου ή προϊόντων πετρελαίου για 90 ημέρες αφότου το φορτίο που αγοράστηκε, εκφορτωθεί

Εάν ένα σκάφος της ΕΕ, όπως ένα πλοίο με σημαία ΕΕ, παραβιάσει το ανώτατο όριο τιμής, θα υπόκειται στις συνέπειες που ακολουθούν βάσει της εθνικής νομοθεσίας κάθε κράτους μέλους.