Χρονιά τριπλών εκλογών

«Δυστυχώς το 2023 είναι χρονιά τριπλών εκλογών». Δεν ήταν η πρώτη φορά μέσα σε λίγες μέρες που άκουσα αυτή τη φράση από διπλωμάτη ή καθηγητή. Για την ακρίβεια ήταν η τρίτη φορά. Με το σχεδόν ενοχικό «μη με παρεξηγείς, δεν εννοώ ότι οι εκλογές είναι κακό πράγμα. Το αντίθετο, απλά εκλογές σε Ελλάδα, Τουρκία και Κύπρο, την ίδια περίοδο, μπορεί να γίνει από εκρηκτικό μέχρι επικίνδυνο» να ακολουθεί. Και έχει δίκιο. Γιατί Ελληνες και Τούρκοι μοιάζουν περισσότερο από όσο θέλουν να παραδέχονται. Εχουν την ίδια ιδιοσυγκρασία. Και στις εκλογές είναι πιο επιρρεπείς στις εντάσεις. Στην αδιαλλαξία. Και στην ακινησία. Που αν και μοιάζει ανώδυνη μπορεί να γίνει τόσο επικίνδυνη, ώστε να σε υποχρεώσει να «σπάσεις».

«Να για παράδειγμα, δες τις φωτιές. Δες τα σενάρια συνωμοσίας που κυκλοφόρησαν ήδη στην Τουρκία. Οτι η Ελλάδα μαζί με το ΡΚΚ είναι αυτή που βάζει τις φωτιές. Παλιότερα στην Ελλάδα είχαν κυκλοφορήσει σενάρια ότι η Τουρκία είναι αυτή που έβαζε τις φωτιές, με σχέδιο να κάψει τη χώρα». «Ναι, αλλά παλιά είχαμε και τη διπλωματία των σεισμών, είχαμε τη βοήθεια σε δύσκολες καταστάσεις», για να απαντήσω μόνη μου πόσο διαφορετικές ήταν οι συνθήκες τότε.

Αυτή η χρονιά εκλογών που δεν επιτρέπει λογική στην εθνικιστική ρητορική. Αυτή η χρονιά εκλογών που δεν επιτρέπει καμία ευελιξία στις θέσεις σε καμία από τις τρεις πλευρές. Αυτή η χρονιά εκλογών που τα πάντα μπορούν να αξιοποιηθούν. Αυτή η χρονιά εκλογών που αναζητά εχθρούς. Παραδοσιακούς και μη. Αυτή η χρονιά εκλογών που αναζητά… προδότες.

Κάθε συνάντηση μπορεί να χαρακτηριστεί ενδοτισμός. Ακόμα και οι πιο διαλλακτικοί και στις δύο πλευρές του Αιγαίου έχουν αρχίσει να μετράνε τα λόγια τους. Να αυτολογοκρίνονται. Και αν δεν υιοθετούν – απαραίτητα – τον ακραίο εθνικισμό, φροντίζουν ή να κλείνουν το στόμα τους ή να κάνουν δηλώσεις που δεν έχουν κορόνες, αλλά ακολουθούν το ρεύμα.

Τόσο η Αθήνα όσο και η Αγκυρα αναζητούν την «πρόκληση» ή, καλύτερα, την «ακραία πρόκληση» σε κάθε κίνηση. Σε κάθε επίσκεψη. Σε κάθε δήλωση. Και μπορεί η κατάσταση στο πεδίο να μην είναι ανάλογη του 2020 και το «προσχεδιασμένο θερμό επεισόδιο» να μοιάζει – αυτή τη στιγμή – μακριά, ωστόσο ένα «ατύχημα» θα μπορούσε να ανεβάσει επικίνδυνα τη θερμοκρασία στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και ποτέ δεν είναι «απίθανο» να συμβεί.

Για την Αθήνα και τη Λευκωσία το τραγικό μομέντουμ που δημιούργησε η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία βάζοντας στην ατζέντα της διεθνούς κοινότητας και όχι μόνο των άλλοτε «γραφικών» Ελλάδας και Κύπρου το ζήτημα της εδαφικής ακεραιότητας και της κυριαρχίας. Αλλωστε η Αγκυρα έχει σχεδόν δηλώσει σαφώς ότι ετοιμάζεται για την επόμενη πρόκλησή της στην κυπριακή ΑΟΖ. Με τις περιοχές ελληνικής κυριαρχίας να μοιάζουν πιο «ασφαλείς» αυτή την περίοδο.

Και σήμερα αφού όλοι συμφωνούν ότι για πρώτη φορά από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά ο σεβασμός των συνόρων πρέπει να είναι αδιαπραγμάτευτος απέναντι σε κάθε αναθεωρητική δύναμη η οποία απειλεί αυτούς που δηλώνουν σεβασμό στο διεθνές δίκαιο, ίσως κάποιοι να θεωρούν ότι μπορούν αναδεικνύοντας την επιθετικότητα της Τουρκίας να μπορούν να την «απομονώσουν». Ωστόσο η πράξη δείχνει και αυτή την ευκαιρία να χάνεται, αφού το μέγεθος και η σημασία της Τουρκίας δεν επιτρέπουν να μείνει εκτός σχεδιασμών. Εκτός και αν οι πολιτικές επιλογές του Ερντογάν έρθουν σε ανοιχτή σύγκρουση με τη Δύση, που επί του παρόντος κάτι τέτοιο δεν διαφαίνεται.

Ακόμα και αν τα διεθνή ΜΜΕ ασκούν επίσης κριτική στον τούρκο πρόεδρο για την πολιτική του. Μία πολιτική η οποία δεν διαφέρει από τη ρητορική της αντιπολίτευσης, που είναι ακόμα πιο επιθετική.

Και στην Ελλάδα μπορεί η πολιτική ηγεσία να μιλάει για διάλογο και ψυχραιμία. Ωστόσο πάντα υπάρχουν οι πρόθυμοι και εδώ να τραβήξουν το σκοινί. Φυσικά όσοι στέκονται απέναντι είναι οι προδότες και οι μειοδότες. Και όλοι αυτοί οι «ζηλωτές» είναι που καθιστούν την ελληνική εξωτερική πολιτική «τουρκοκεντρική». Εγκλωβίζοντας ακόμα και όσους προσπαθούν να σκίσουν το κοστούμι αυτό. Αλλωστε, είπαμε, έχουμε εκλογές. Και οι εκλογές ταυτόχρονα σε Ελλάδα, Τουρκία και Κύπρο μπορούν να ανεβάσουν την ένταση. Και να συμβάλουν στο εκρηκτικό κλίμα. Οχι στον δρόμο της εκτόνωσης. Χρονιά εκλογών λοιπόν το 2023. Ας ευχηθούμε τουλάχιστον ήρεμο υπόλοιπο καλοκαιριού…

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΝΕΑ