Πόλεμος και κάλπες

Είναι σχεδόν αυταπόδεικτο ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία άλλαξε αμετάκλητα τον κόσμο. Συνέτριψε ένα πλέγμα σχετικά ισορροπημένης παγκόσμιας συμβίωσης, ωθεί σε μια γενικευμένη στρατιωτικοποίηση, θέτει το στοίχημα της ανάπτυξης και της ισότητας σε εντελώς διαφορετικές βάσεις, (ξανα)σπέρνει το σαράκι του εθνικισμού και της βίας. Εχω υποστηρίξει ότι η βαθύτερη αιτία που ξέσπασε ο πόλεμος, και που η Ρωσία του Πούτιν αποφάσισε να δοκιμάσει τις αντοχές της λεγόμενης «Δύσης», δηλαδή του ατελώς μεν, δημοκρατικού δε, τμήματος της ανθρωπότητας, ήταν η υποχώρηση της δημοκρατίας παγκοσμίως και ειδικώς στις αχανείς περιφέρειες της υπό ρωσική και κινεζική ηγεσία «αντιφιλελεύθερης Διεθνούς». Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο έχει κρίσιμη σημασία τι θα «πουν» οι λαοί, μετά το ξέσπασμα του πολέμου, για τη δημοκρατία, για τη σημασία της και την ανάγκη διαφύλαξης και αναβάθμισής της. Και δεν υπάρχει καθαρότερος τρόπος να «μιλήσουν» οι λαοί παρά μέσα από τις κάλπες.

Τρεις εκλογικές αναμετρήσεις έρχονται το αμέσως προσεχές διάστημα σε μια Ευρώπη με ανανεωμένη αίσθηση της σημασίας της και της σημασίας της ενότητάς της. Αυτές που σχεδόν μονοπωλούν το ενδιαφέρον, οι γαλλικές, δεν είναι οι αποφασιστικότερες για το μέλλον της δημοκρατίας, στην ήπειρό μας και διεθνώς. Και τούτο όχι λόγω σχεδόν προδιαγεγραμμένου αποτελέσματος -θα αδικούσαμε τον γαλλικό λαό αν θεωρούσαμε πως ο Μακρόν, ο πρώτος γάλλος πρόεδρος στο ύψος του αξιώματός του μετά τον Μιτεράν, δεν θα επανεκλεγόταν αν δεν ερχόταν ο πόλεμος – όσο γιατί δεν αμφισβητείται η δημοκρατικότητα μιας χώρας σαν τη Γαλλία, παρά τα όποια σκιρτήματα των εκπροσώπων του αυταρχικού λαϊκισμού. Αντίθετα, στις δυο άλλες χώρες που έχουν εκλογές, την Ουγγαρία (αυτή την Κυριακή) και τη Σλοβενία (24 Απριλίου), ο αυταρχισμός βρίσκεται στην εξουσία και διακυβεύονται οι προοπτικές του.

Η Ουγγαρία του Ορμπαν είναι το προπύργιο της «αντιφιλελεύθερης δημοκρατίας», δηλαδή της άρνησης της δημοκρατίας, εντός της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Από το 2010, και μέσα από τρεις συνεχόμενες εκλογικές νίκες, έχει χτιστεί ένα καθεστώς που καταπιέζει τις ελευθερίες, εξευτελίζει το Σύνταγμα, κομματικοποιεί τη δικαιοσύνη, αρνείται το ευρωπαϊκό κράτος δικαίου, κλείνει τα μέσα ενημέρωσης και τα πανεπιστήμια που ενοχλούν ή κριτικάρουν τον παντοκράτορα ηγέτη, χρησιμοποιεί τους ευρωπαϊκούς πόρους για διαφθορά και προπαγάνδα.

Σε αυτές τις εκλογές, πέρα από τη φθορά της εξουσίας, θα μπορούσαν να παίξουν ρόλο δυο πρωτόγνωρα πολιτικά γεγονότα: το μπλοκάρισμα των πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης λόγω παραβίασης του «ευρωπαϊκού δημοκρατικού κεκτημένου» και η συσπείρωση ολόκληρης της αντιπολίτευσης πίσω από έναν υποψήφιο α λα Μπάιντεν: συντηρητικό, μεσαίου διαμετρήματος, δήμαρχο μικρής πόλης. Ομως η προπαγάνδα με χρήση κρατικού χρήματος, η κάθετη τομή ανάμεσα σε επαρχία και πόλεις, η επιλογή του Ορμπαν να μην πάει μαζί με τους πρωθυπουργούς της Τσεχίας, της Πολωνίας, της Σλοβενίας στην πολιορκημένη Ουκρανία και να μη ζητήσει σκληρότερες κυρώσεις κατά της Ρωσίας, φαίνεται να οδηγούν στον εφιάλτη μιας επανεκλογής. Στη Σλοβενία, ο ακροδεξιός, επίσης «αντιφιλελεύθερος» και αντιευρωπαϊστής πρωθυπουργός Γιάνσα, ο πρώτος που ηγήθηκε της Ενωσης (δεύτερο εξάμηνο 2021) δρώντας εναντίον της Ενωσης, κινδυνεύει λίγο περισσότερο. Σε κάθε περίπτωση – και μακάρι να διαψευστώ – «δημοκρατικός άνεμος» λόγω πολέμου δεν φαίνεται να πνέει. Ο αγώνας αναστήλωσης της εύθραυστης δημοκρατίας, στις «χώρες του Βίζεγκραντ» και παντού, πρέπει να δοθεί κόντρα στη ροή των πραγμάτων.