Ραδιοτηλεοπτική ακμή και παρακμή (2)

Στο προηγούμενο άρθρο μου, (In.gr, Απόψεις 11.02.22), με τον ίδιο με το σημερινό μου κείμενο τίτλο, αναφέρθηκα στην αποκρουστική βαβυλωνία του γλωσσικού χάους στην ραδιοτηλεόρασή μας, όσο και σε ορισμένες μεταμεσημβρινές ασχήμιες, που προσβάλλουν βάναυσα και υποβιβάζουν τη νοημοσύνη, του μέσου τηλεθεάμονος κοινού.

Θα συνεχίσω την αναφορά μου στο θλιβερό κεφάλαιο της παρακμής, στα ηχητικά και θεαματικά ερτζιανά, εξαιρώντας βέβαια, σ’ αυτή την αναφορά μου, το έστω και μικρότερο ποσοστό των κειμενογράφων και παρουσιαστών της ραδιοτηλεόρασης, που τιμούν το χώρο τους με υποδειγματική ποιοτική ανωτερότητα.

Η σημερινή μου αναφορά αφιερώνεται, με την ίδια θλίψη και απογοήτευση, σε κάτι που πλησιάζει τα όρια μας παγκόσμιας πρωτοτυπίας μας. Μιλάω ανοιχτά για τη βάναυση ραδιοτηλεοπτική τυραννία  των διαφημίσεων, που σύμφωνα με μια αντικειμενική εκτίμηση στα ραδιοτηλεοπτικά κανάλια (με μερική εξαίρεση τα κρατικά) καταλαμβάνει, σαν παλιρροϊκή πλημμυρίδα, τουλάχιστον το 70% των ραδιοτηλεοπτικών προγραμμάτων.

Μια ακόμη πρωτοτυπία μας, που εγγίζει τα όρια της παγκόσμιας διάκρισης, αναφέρεται σε μερικούς κυρίως, ραδιοτηλεοπτικούς, λυσσαλέους πολιτικούς καβγάδες, αλλά και σε αυτοσχέδια σήριαλ της αντιποίησης των καθηκόντων της δικαστικής εξουσίας από ραδιοτηλεοπτικά ρεπορτάζ, ενόσω διαρκεί η ανακριτική διαδικασία, σε σοβαρές ποινικές υποθέσεις. Μολονότι κρίνεται ως αυτονοήτως περιττό, στο σημείο αυτό τονίζω, ότι η νομοθεσία μας αλλά και η δικαστική πρακτική απαγορεύουν τη διάσπαση της μυστικότητας, κατά τη διάρκεια της ανακριτικής και προανακριτικής διαδικασίας. Και αυτό, διότι η διασπορά σημαντικών ενοχοποιητικών στοιχείων, ευνοεί εκείνους τους υπόδικους, που ωφελούνται από την απόκρυψη των στοιχείων αυτών.*

Επίσης κρίνεται ως τελείως απαράδεκτη η εικόνα στα δικαστικά ρεπορτάζ, οι περισσότεροι συνήγοροι υπεράσπισης υποδίκων για κακουργήματα να προβάλλουν πράγματι ή δήθεν αθωωτικά στοιχεία για τους πελάτες τους ενώπιον του «ακροατηρίου» των τηλεθεατών.

Η τυραννία της διαφήμισης

Στην τελευταία 15ετία έγινε βαθμιαία ανοδική μετατροπή της ποσοτικής αναλογίας των διαφημίσεων στα ραδιοτηλεοπτικά προγράμματα από το 15% έως 30% στο 70% ακόμη και στο 80%!

Το φαινόμενο αυτό έχει το … ελαφρυντικό της οικονομικής δυσπραγίας των μνημονιακών περιόδων, που ανάγκασε τη ραδιοτηλεόραση να δέχεται μεγάλα διαφημιστικά φορτία σε χαμηλές τιμές, περιορίζοντας έτσι απελπιστικά την ποσότητα και την ποιότητα όλων των προγραμμάτων. Σε δεύτερη αιτία του φαινομένου αυτού θεωρούνται τα περιοριστικά μέτρα της επιδημίας του κορονοϊού.

Το ίδιο αυτό φαινόμενο οδήγησε τους διαφημιζόμενους να εμπλέκουν εντέχνως πολλούς από τους ίδιους τους παραγωγούς και παρουσιαστές των ραδιοτηλεοπτικών προγραμμάτων στα διαφημιστικά τους συμφέροντα, σε τρόπον ώστε να δημιουργείται ένα κουβάρι και «να μη γνωρίζει η μάνα το παιδί της» και τανάπαλιν.

Ενδεικτικά αναφέρω παραδείγματα αυτής της εμπλοκής που περιέργως δεν έχει ακόμη απασχολήσει τόσο το ΕΣΡ (Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης) όσο και τους δημοσιογραφικούς συνδικαλιστικούς φορείς:

1) Στα ημερήσια, ανά ώρα δελτία ειδήσεων, του ραδιοφώνου και λίγο μετά το σήμα των ειδησεογραφικών εκπομπών, αντί ν’ αρχίσει η εκφώνηση των ειδήσεων, παρεμβάλλονται διαφημίσεις και έπεται η περιφρονητική εκφώνηση των ειδήσεων. Λέγεται μάλιστα, ότι η παρεμβολή αυτή έχει πιο «τσουχτερή» διαφημιστική ταρίφα. Κάτι ανάλογο παρατηρείται και στα τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων, όπου σημειώνεται συνωστισμός ακριβοπληρωμένων διαφημιστικών σποτ σε 2-3 λεπτά της ώρας πριν από τις ειδήσεις!

2) Σε πάρα πολλά τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων παρεμβάλλονται «παιχνίδια» κληρώσεων από διαφημιζόμενες εταιρείες, σε ποσά μέχρι 5.000 Ευρώ. Στην παρεμβολή αυτή μετέχουν και παρουσιαστές ειδήσεων, σε τρόπον ώστε οι κληρώσεις αυτές να ενσωματώνονται στο ειδησεογραφικό πρόγραμμα! Και εδώ άκρα του τάφου σιωπή από το ΕΣΡ και τα συγγενή δημοσιογραφικά σωματεία. Από άγνοια, αδιαφορία, ή … αλληλεγγύη προς τους εμπλεκόμενους; Ποιος όμως και πώς αποζημιώνει ηθικά τα εκατομμύρια τηλεθεατών που φοράνε αλύπητα αυτό το κερδοφόρο διαφημιστικό φέσι;

3) Όμως, η ιώβια υπομονή των τηλεθεατών μετατρέπεται σε οργή, ώστε μερικοί από αυτούς να απειλούν με καταστροφικά, διαλυτικά σφυροκοπήματα τους τηλεοπτικούς δέκτες, όταν μια κινηματογραφική ταινία διαρκείας το  πολύ 2 ωρών διαρκεί μέχρι και 3 έως 4 ώρες λόγω της παρεμβολής διαφημίσεων. Η ποιότητα των διαφημίσεων αυτών αρχίζει από νυσταλέα, σκηνοθετικώς σποτ, μέχρι την πιο απερίγραπτη μικρόνοια.  Χαμογελαστές κυρίες, που μπουκώνουν το στόμα τους με λιχουδιές και ζαχαρωτά, κλείνοντας μάλιστα τα μάτια τους για να τονίσουν ότι με τις γεύσεις αυτές ταξιδεύουν σ’ εξωτικούς μαγικούς τόπους…

Το control room, η ψυχή όλων των προηγμένων τηλεοπτικών σταθμών του κόσμου.

Θα ήταν βέβαια παράλειψη, εάν δεν αναφερόμαστε και σε κάποιες τηλεοπτικές περιηγήσεις, σε αξιοθέατα των πέντε ηπείρων, όπου κάποιοι παρουσιαστές όχι μόνον καταβροχθίζουν με αδηφάγες μπουκιές πελώριες μερίδες από τις ντόπιες κουζίνες, αλλά και ως … κολατσιό ή επιδόρπιο μοστράρουν και επώνυμα ελληνικά προϊόντα, από τσίχλες μέχρι κράκερς, κρουασάν και βάλε… Ευτυχώς, που σε μερικά από τα ταξιδιωτικά αυτά προγράμματα διευκρινίζεται ότι η εκπομπή περιέχει διαφημιστικά σποτ. Όμως λίγη ευπρέπεια, στην προβολή της αποκρουστικής αδηφαγίας των παρουσιαστών, δεν θα πείραζε…

Όπως καταλαβαίνετε, το θέμα αυτό μάλλον δεν έχει τελειωμό. Και από την άποψη αυτή, εμείς οι γράφοντες και περιγράφοντες παραδίδουμε τη σκυτάλη στο ΕΣΡ και στα δημοσιογραφικά σωματεία.

Θα ενδιαφερθούν;

__________________________

* Ο Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών (ΔΣΑ) από τη Μεταπολίτευση του 1974 μέχρι και τις αρχές της δεκαετίας του έτους 2000, ρητώς απέκλειε την ανάμιξη των ΜΜΕ, αλλά και των ίδιων των μελών του, στη διασπορά ειδήσεων, από την ανακριτική προδικασία. Μνημονεύω τους προέδρους του ΔΣΑ της περιόδου εκείνης: Ευάγγελος Γιαννόπουλος, Ευάγγελος Μαχαίρας, Επαμεινώντας Ζαφειρόπουλος, Φώτης Κουβέλης, Σωτήρης Πολύδωρας, Τάκης Παππάς, Αντώνης Ρουπακιώτης.