Κάθε καλοκαίρι η Ελλάδα φλέγεται: Οι πυρκαγιές που σημάδεψαν την χώρα

Κάθε καλοκαίρι η Ελλάδα καίγεται. Είναι σα να… εγκαινιάζεται η σεζόν με τον πλέον κακό τρόπο: Χθες είχαμε δύο μεγάλες φωτιές στο Σούνιο και στην Κύμη. Η προσπάθεια να καταγραφεί το χειρότερο δυνατό καλοκαίρι έρχεται αντιμέτωπη με τα δεδομένα, που συνεχώς αλλάζουν. Το περσινό καλοκαίρι σημαδεύτηκε από την τεράστια πυρκαγιά στην Βορειοανατολική Αττική.

Το καλοκαίρι του 2017 μοιάζει σα να μην σταμάτησαν λεπτό να μαίνονται οι πυρκαγιές. Η Ζάκυνθος, η Ηλεία, η Κεφαλονιά και η Μάνη, τα Κύθηρα και τέλος η Βορειανατολική Αττική έβαλαν στη λίστα των καμένων δεκάδες χιλιάδες στρέμματα δασικών και αγροτικών εκτάσεων. Μόνο η Βορειοανατολική Αττική έφτασε τις 39.000 στρέμματα καμένης γης.  Σύμφωνα με τα στοιχεία της Πυροσβεστικής, από τις αρχές του 2017 έως το τέλος Οκτωβρίου οι καμένες εκτάσεις ανήλθαν σε 216.960 στρέμματα.

Η Ελλάδα φλέγεται

Ο συνολικός αριθμός των δασικών πυρκαγιών στην Ελλάδα από το 1980 έως το 2016 έφθασε τις 53.983, αποτελώντας το 2% των πυρκαγιών στον Ευρωπαϊκό Νότο.  Οι συνολικές καμένες δασικές εκτάσεις στην Ελλάδα ήταν (μέχρι το 2016) 16.618.160 στρέμματα και αποτελούσαν περίπου το 10% των καμένων εκτάσεων του Νότου, όπως αποκαλύπτει το JRC – το Κοινό Κέντρο Ερευνών της ΕΕ. Κατά προσέγγιση, από το 1980 έως το 2017, οι δασικές πυρκαγιές έχουν κάψει συνολικά σχεδόν 17 εκατομμύρια στρέμματα.

Η χρονιά με τις λιγότερες πυρκαγιές ήταν το 2015 (550) και με τις δεύτερες λιγότερες το 2014 (552). Οι περισσότερες πυρκαγιές είχαν συμβεί το 1992 (2.582) και το 2000 (2.581). Οι χρονιές με τις λιγότερες καμένες εκτάσεις ήσαν το 2003 (35.170 στρέμματα), το 2002 (60.130 στρέμματα), το 2005 (64.370 στρέμματα) και το 2015 (70.960 στρέμματα). Οι χρονιές με τις μεγαλύτερες καμένες εκτάσεις ήσαν το 2007 (2.257.340 στρέμματα), το 2000 (1.450.330 στρέμματα), το 1988 (1.105.010 στρέμματα) και το 1985 (1.054.500 στρέμματα).

Το 2016 στην Ελλάδα υπήρξαν 777 δασικές πυρκαγιές και κάηκε συνολικά μια έκταση περίπου 265.400 στρεμμάτων, από τα οποία σχεδόν τα 253.000 στρέμματα αφορούσαν αμιγώς δασικές εκτάσεις (ανάμεσά τους και περιοχές Natura).  Αναφορικά με τις καμένες δασικές εκτάσεις στην Ελλάδα, την περίοδο 1980-2016 κατά μέσο όρο κάηκαν 449.140 στρέμματα ετησίως. Τα περισσότερα καίγονταν στη δεκαετία 1980-1989 (524.170 ετησίως) και τα λιγότερα στην τρέχουσα δεκαετία (291.700 στρέμματα ετησίως μεταξύ 2000-2016).

Η φρίκη του 2007

«Ανείπωτη εθνική τραγωδία». Έτσι είχε χαρακτηρίσει ο Κώστας Καραμανλής σε διάγγελμά του το καλοκαίρι του 2007, όπου για 3 μήνες η χώρα φλεγόταν από άκρη σε άκρη. Η χώρα μετρούσε καμένη γη, κατεστραμμένες περιουσίες και νεκρούς και η κυβέρνηση Καραμανλή προκήρυξη πρόωρες εκλογές. Ποιος μπορεί να ξεχάσει τον Βύρωνα Πολύδωρα στο μέτωπο της πυρκαγιάς να μιλάει για την ασύμμετρη απειλή και τον Στρατηγό Άνεμο;

Τον Ιούνιο του 2007 ξεκινά να καίγεται η Πάρνηθα. Έγιναν κάρβουνο 25.000 στρέμματα δασικής έκτασης, εξοντώθηκαν προστατευόμενα ήδη ζώων που οι πληθυσμοί τους κατοικούσαν τον Δρυμό και το μικροκλίμα της Αθήνας αλλάζει ριζικά, αφού η Αττική χάνει τον πνεύμονά της.

Ο Ιούλιος ήρθε με τη φονική πυρκαγιά της Αχαΐας, όπου δύο γυναίκες έχασαν τη ζωή τους στο Άνω Διακοπτό. Συνολικά οι νεκροί ανήλθαν στους 3, με τραγική φιγούρα τον πρώτο νεκρό, έναν 75χρονο που βρέθηκε απανθρακωμένος κοντά στο σπίτι του το οποίο είχε κληθεί να εγκαταλείψει, αλλά επέμεινε να μείνει για να προστατεύσει τα ζώα του.

Ωστόσο, το αγριότερο (και πιο φονικό) χτύπημα της πυρκαγιάς ήταν στην Ηλεία, που κόστισε την ζωή σε 37 ανθρώπους. Η φωτιά ξέσπασε στην Ζαχάρω στις 24 Αυγούστου, μόλις μερικές ημέρες μετά την προκηρύξει των πρόωρων εκλογών (στις 16 Αυγούστου) και κατέκαψε 450.000 στρέμματα γης.

Η κυβέρνηση Καραμανλή λοιδορήθηκε από την αντιπολίτευση και την κοινή γνώμη, κυρίως λόγω του επιχειρήματος της ασύμμετρης απειλής. Τότε είχαν εμφανιστεί και οι θεωρίες περί οργανωμένου σχεδίου εμπρησμού αρχικά από  «οικοπεδοφάγους» και στη συνέχεια από   «πυροτρομοκράτες» που εξυπηρετούσαν τα συμφέροντα εγχώριων και κυρίως ξένων -με γεωπολιτικό ενδιαφέρον- κέντρων.

Τα επόμενα χρόνια

Οι πυρκαγιές στην Ελλάδα δεν έπαψαν ποτέ. Τον Αύγουστο του 2009 η πυρκαγιά που ξέσπασε στο Γραμματικό έκαψε 250.000 στρέμματα, ενώ το 2012 καταστράφηκε η οικονομία της Χίου, όταν αφανίστηκαν 146.000 στρέμματα γης, μεταξύ των οποίων το 98% των μαστιχόδεντρων.

Η Ελλάδα, αν και παραμένει η χώρα με τις συγκριτικά λιγότερες πυρκαγιές στον ευρωπαϊκό Νότο (σε σχέση πχ με την Πορτογαλία και την Ισπανία), χάνει τα δάση της χρόνο με τον χρόνο. Μία ζημιά που μέχρι να αποκατασταθεί, κοστίζει στο οικοσύστημα, στην ποιότητα ζωής των κατοίκων και φυσικά, στις καταστροφικές πλημμύρες της χειμερινής περιόδου.