Ντεμιρκουμπούζ: Στην Τουρκία ένα έργο τέχνης μπορεί να θεωρηθεί προπαγάνδα

Τιμώμενος από το 57ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, ο τούρκος σκηνοθέτης Ζέκι Ντεμιρκουμπούζ απέφυγε να κάνει συγκεκριμένη αναφορά στην καταστολή που πραγματοποιείται στην Τουρκία μετά την αποτυχημένη απόπειρα του πραξικοπήματος και περιορίστηκε να δηλώσει ότι «στην Τουρκία ένα έργο τέχνης μπορούν να το βλέπουν και σαν αντικείμενο προπαγάνδας».

Ο Ντεμίρκουμπουζ, εκφραστής ενός λαϊκού σινεμά -με λογοτεχνικές επιρροές-, αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους σύγχρονους τούρκους κινηματογραφιστές.

Μετά το πραξικόπημα του 1980 φυλακίστηκε για τρία χρόνια, σε ηλικία μόλις 17 ετών, για πολιτικούς λόγους, καθώς τον κατηγόρησαν για «κομμουνιστικές δραστηριότητες».

Ερωτηθείς για την κατάσταση στην Τουρκία, ο σκηνοθέτης ισχυρίστηκε ότι δεν γνωρίζει ακριβώς ποια είναι, αλλά τόνισε πως ακούει ότι υπάρχουν προβλήματα. «Μέχρι τώρα τη μεγαλύτερη στήριξη στο σινεμά την προσέφερε η πολιτεία» σημειώνει. «Δεν ξέρω τι θα συμβεί από εδώ και πέρα. Τον τελευταίο χρόνο άρχισα να ακούω άσχημα πράγματα. Ελπίζω να μην είναι σωστά» προσθέτει.

Μιλώντας για τον ρόλο του καλλιτέχνη, σημείωσε ότι είναι διακριτός από τον ρόλο του πολίτη. «Ο Ντοστογιέφσκι είναι ίσως ένας από τους μεγαλύτερους ορθόδοξους χριστιανούς εθνικιστές λογοτέχνες. Ίσως μισούσε τους Τούρκους και τους μουσουλμάνους, όταν έγραφε όμως, σκεφτόταν το ηθικό χρέος του στην ανθρωπότητα. Μπόρεσε να κρίνει και να καταλάβει τον Χριστό όπως δεν τον κατάλαβε κανείς. Από την πλευρά μου, ως πολίτης έχω διαφορετικές υποχρεώσεις από τις υποχρεώσεις που έχω ως καλλιτέχνης. Θα μπορούσα να είμαι ισλαμιστής, όμως όταν παίρνω την κάμερα στα χέρια μου πρέπει να κάνω πράγματα που είναι πέρα από αυτά. Στην Τουρκία ένα έργο τέχνης μπορούν να το βλέπουν και σαν αντικείμενο προπαγάνδας» είπε.

«Όταν ένα έργο τέχνης το χρησιμοποιούμε ως εργαλείο προπαγάνδας κανείς δεν ξέρει ποιος θα το χρησιμοποιήσει καλύτερα. Είναι ένα όπλο που μπορεί να το χρησιμοποιήσει οποιοσδήποτε αμόρφωτος. Ως πολίτης είμαι καλός αντιπολιτευόμενος στις εξουσίες. Δεν εννοώ αυτές που αλλάζουν με τον καιρό. Εξ αρχής είμαι αντίθετος σε κάθε εξουσία κι αυτό είναι ένα ηθικό ζήτημα. Ως καλλιτέχνης όμως, δεν μπορώ να δεχτώ μία τέτοια ευθύνη» σημειώνει.

Ο τούρκος σκηνοθέτης δήλωσε θαυμαστής της σκέψης της αρχαίας Ελλάδας. «Στη φυλακή ένα από τα θέματα που συζητούσαμε ήταν η αρχαία ελληνική φιλοσοφία. Διάβασα τότε την Ιλιάδα του Ομήρου και τη συζητούσα με τους συγκρατούμενούς μου. Με ενδιαφέρει η ελληνική λογοτεχνία, πιστεύω ότι έχουμε πολλά κοινά με τους Έλληνες».

Η ρετροσπεκτίβα στο έργο του Ντεμίρκουμπουζ είναι η πρώτη πλήρης ρετροσπεκτίβα που πραγματοποιείται παγκοσμίως στο έργο του. Ανάμεσά τους προβάλλονται η «Αθωότητα», ίσως η σημαντικότερη ταινία του, καθώς και το «Πεπρωμένο», μία ελληνική συμπαραγωγή.

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ