Ο δερβίσης της πλατείας Ταξίμ: Σαν να βγήκα από κλουβί όταν έφυγα από την Τουρκία

Συνέντευξη: Ελισάβετ Σταμοπούλου

«Επιστράτευσε» τον χορό των Σούφι ως μέσο διαμαρτυρίας κατά της πολιτικής του τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Ο περιστρεφόμενος δερβίσης της πλατεία Ταξίμ, Ζιγιά Αζάζι, άφησε τη δική του σφραγίδα εκεί όπου χτυπούσε η καρδιά της τουρκικής εξέγερσης. Η ιστορία του όμως δεν ξεκινά από το 2013, αλλά από το 1990. Από τότε στροβιλιζόταν γύρω από τον εαυτό του στέλνοντας μηνύματα αλληλεγγύης σε όλο τον κόσμο.

Γεννήθηκε στην Αντιόχεια της Τουρκίας, και από μικρή ηλικία αντιλήφθηκε ότι υπήρχε το μικρόβιο του χορού μέσα του. Το 1999 προχώρησε ένα βήμα παραπέρα για να εξερευνήσει τον παραδοσιακό χορό των Σούφι. Την εποχή εκείνη χαρακτηρίστηκε ως «ο πιο εντυπωσιακός χορευτής της χρονιάς» από το περιοδικό Ballet International Magazine, τίτλος που του έδωσε την απαραίτητη ώθηση ώστε να γίνει γνωστός στο ευρύ κοινό.

Η δεκαετία του 1990, όπως φάνηκε, στάθηκε καθοριστική για την εξέλιξή του, καθώς ο χορευτής αποφάσισε να ανάψει τη χορευτική «φλόγα» που έκρυβε μέσα του στην Αυστρία, όπου και μετακόμισε φεύγοντας από την πατρίδα του, την Τουρκία.

«Η περίοδος του 1990 ήταν μια περίοδος αλλαγών. Αισθάνθηκα σαν να βγήκα από το κλουβί, τη σπηλιά μου», δηλώνει στο in.gr.

Ο Ζιγιά Αζάζι αναζητά διαρκώς νέες τάσεις εναλλακτικών χορογραφιών. Η μελέτη του επικεντρώνεται στον παραδοσιακό χορό των Σούφι, πράγμα που τον οδήγησε στη δημιουργία της σόλο παράστασης «Dervish» η οποία έχει παρουσιαστεί σ’ όλο το κόσμο, αποσπώντας θετικές κριτικές και αποδεικνύοντας πως η μυστικιστική κουλτούρα των Σούφι μπορεί να μεταφρασθεί σε μία σύγχρονη γλώσσα. Θετικές κριτικές έχουν αποσπάσει και οι παραστάσεις του «Icons», «Ember», «Energy» και «Bolero».

Ο σύγχρονος δερβίσης που ενώνει την Ανατολή με τη Δύση, με αφορμή την παράστασή του στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, το Σάββατο, μιλά για τις αναμνήσεις από τη δεκαετία του 1990 στην Τουρκία, αναφέρεται στον ασκητικό τρόπο ζωής που αποτελεί πόλο έλξης για εκείνον, αλλά και θίγει τη συνεργασία του με τον καλλιτέχνη, που πυροδότησε σωρεία αντιδράσεων το περασμένο καλοκαίρι στο ελληνικό κοινό, Γιαν Φαπρ.

Σας αποκαλούν ανατρεπτικό περιστρεφόμενο δερβίση. Το 1999 λάβατε τον τίτλο του «πιο εντυπωσιακού χορευτή της χρονιάς». Δημιουργείτε σόλο χορογραφίες πάντα βασιζόμενες και επηρεασμένες από τον χορό των Σούφι. Ακολουθείτε τις αρχές του Σουφισμού;
Θα έλεγα πως ακολουθώ τις αρχές του Σουφισμού, αλλά όχι με τον παραδοσιακό τρόπο. Ως άνθρωπος επηρεάζομαι πολύ από διάφορα «σημάδια» που λαμβάνω γύρω μου καθώς και εμπειρίες και γνώσεις που αποκτώ. Δημιουργώ, διαμορφώνω και ακολουθώ το δικό μου μονοπάτι στη ζωή, προσαρμοσμένο στη δική μου πραγματικότητα. Ο καθένας μπορεί να δημιουργεί και να ακολουθεί το δικό του μονοπάτι μέσω γνώσης και εμπειριών. Το πνεύμα, το σώμα, οι σκέψεις μου επηρεάζονται από αυτές τις διαφορετικές εμπειρίες, πάντα όμως έχουν ως βάση την πραγματικότητα που ζω. Το σίγουρο είναι ότι οι αρχές του σουφισμού εν μέρει έχουν βοηθήσει στη δημιουργία του «είναι» μου.

Αναφέρατε ότι ο Σουφισμός έχει συμβάλει κατά κάποιο τρόπο στην οικοδόμηση του «είναι» σας. Aσκεί γοητεία επάνω σας ο ασκητικός τρόπος ζωής;
Ναι έλκομαι, κατά κάποιον τρόπο, από την ασκητική ζωή. Θα έλεγα ότι έλκομαι κυρίως από την ισορροπία ανάμεσα στην εσωτερική και την εξωτερική πραγματικότητα. Ζώντας την καθημερινότητα, όπως όλοι οι άνθρωποι, ασκώντας την τέχνη μου και ερχόμενος σε επαφή με διάφορους ανθρώπους, δημιουργώ την εξωτερική μου πραγματικότητα. Αναζητώντας πνευματικές αξίες, κινούμενος με το πνεύμα και τη σκέψη στο παρελθόν και το μέλλον, αποκτώντας την ικανότητα της ενεργοποίησης των αισθήσεων και αναζητώντας τη γνώση, δημιουργώ την εσωτερική μου πραγματικότητα. Η ισορροπία αυτή δημιουργεί τη δική μου προσωπική πραγματικότητα. Αυτό είναι το βασικότερο στοιχείο στη ζωή μου σε όλους τους τομείς. Πολλά στοιχεία λοιπόν και αρχές της ασκητικής ζωής βοηθούν στην επίτευξη και διατήρηση αυτής της ισορροπίας που είναι σημαντική στη ζωή του ανθρώπου.

Έχετε συνεργαστεί με σημαντικά θέατρα ανά τον κόσμο. Αποφασίσατε όμως να εγκαταλείψετε οριστικά την Τουρκία τη δεκαετία του 1990 για να γνωρίσει ο κόσμος την τέχνη σας. Πόσο άλλαξε η ζωή σας από τότε;
Σίγουρα από την περίοδο του 1990 μέχρι τώρα η ζωή μου έχει αλλάξει πολύ. Το 1994 έφυγα από την Τουρκία για επαγγελματικούς λόγους και πήγα στην Αυστρία, πρώτα στο Γκρατς και μετά στη Βιέννη για να χορέψω. Όταν σύντομα έγινα «διεθνής χορευτής» ξεκίνησε και η μεγάλη αλλαγή στη ζωή μου σε πολλούς τομείς. Περί το 2000 άρχισα να εξαπλώνω τη δουλειά και την τέχνη μου, κάτι το οποίο σηματοδότησε τη μετέπειτα ζωή μου έως σήμερα. Η περίοδος της αλλαγής στην εποχή του 1990 , ήταν σαν να βγήκα από το «κλουβί», τη «σπηλιά» μου και άρχισα να ανακαλύπτω πράγματα, να γίνομαι «πλουσιότερος» σε γνώσεις, εμπειρίες, να αναβαθμίζω συνεχώς τον εαυτό μου αλλά και το χορό μου. Οι γενετήσιες αρχές και αξίες που μου δόθηκαν, άρχισαν να συνδυάζονται με τις εμπειρίες και τις γνώσεις, κάτι που με έκανε να προοδεύω συνεχώς ως άνθρωπος, αλλά και ως οντότητα. Και το αποτέλεσμα όλης αυτής της προόδου ήταν να δημιουργήσω το «Dervish in progress», που για μένα είναι το ορόσημο στη επαγγελματική μου πορεία.

Εμβαθύνοντας στο χορό των Σούφι, τι ανακαλύψατε;
Γεννήθηκα στη νότια Τουρκία κoντά στα σύνορα με την Συρία, όπου από μικρός άκουγα για τον Σουφισμό και παρατηρούσα απλά τον χορό των δερβίσηδων. Όταν πήγα στην Κωνσταντινούπολη για να σπουδάσω ορυκτολογία, συγχρόνως άρχισα να ασχολούμαι με τον χορό, ο οποίος και υπερίσχυσε για την μετέπειτα επαγγελματική μου πορεία. Το 1994 – στα τριάντα, περίπου, μου χρόνια- πήγα στη Βιέννη για να ενταχθώ σε μια χορευτική ομάδα, έχοντας όμως και τις εικόνες του χορού των δερβίσηδων, άρχισα να ασχολούμαι εντατικά μελετώντας τον συνδυασμό της φιλοσοφίας του Σουφισμού με τον χορό των δερβίσηδων. Έτσι σιγα σιγά ανακάλυψα τη μαγεία και το βάθος αυτής της φιλοσοφίας. Ένιωσα ότι αυτό μου ταίριαζε, ήταν κοντά στις αναζητήσεις και τον τρόπο σκέψης μου. Η ιδέα, δηλαδή, του ότι όλα, τα πάντα γύρω μας περιστρέφονται με έκανε να αναζητήσω νέα μονοπάτια έκφρασης, να ανακαλύψω πράγματα χρήσιμα για τη ζωή και για την τέχνη μου.

Έχετε συνεργαστεί με πολλούς επώνυμους καλλιτέχνες, μεταξύ των οποίων είναι και ο Γιαν Φαμπρ, τον οποίο γνώρισε καλύτερα το ελληνικό κοινό το περασμένο καλοκαίρι και πολλοί τον χαρακτήρισαν αντισυμβατικό. Εσείς τι κρατάτε από τη συνεργασία μαζί του;
Ήταν ορόσημο, μεγάλος σταθμός στη ζωή μου. Ο Γιαν Φαμπρ είναι ένας χαρισματικός άνθρωπος, καλλιτέχνης, δημιουργός. Διαθέτει μια αυστηρότητα στον τρόπο που δημιουργεί και σκηνοθετεί. Είναι απόλυτος αλλά και συγχρόνως τόσο ευρηματικός που νιώθει κανείς ότι από την κάθε του κίνηση, την κάθε του λέξη αντλεί γνώση. Άλλωστε πάντα αυτή τη γνώση αναζητώ και ο Γιαν Φαμπρ είναι ένας από τους σημαντικούς «δασκάλους» μου στην πορεία που ακολουθώ.

Λίγο πριν βρεθείτε στη σκηνή του Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης, αλλά και σε οποιαδήποτε σκηνή του κόσμου, ποιες σκέψεις περνούν από το μυαλό σας;
Το πρώτο που σκέφτομαι είναι ότι πρέπει να δώσω τον καλύτερο μου εαυτό, χωρίς να αγχώνομαι και να σκέφτομαι την οποιαδήποτε κριτική, παρόλο που κάθε φορά νιώθω ότι ανεβαίνω στη σκηνή πρώτη φορά. Πριν από κάθε παράσταση κάνω μια ιδιαίτερη προετοιμασία, ασκήσεις με το σώμα μου, ηρεμώ το μυαλό και τη σκέψη μου. Όταν έρθει η στιγμή για να ανέβω στη σκηνή, λέω στον εαυτό μου: «Ζιγιά έκανες ό,τι ήταν απαραίτητο για να προετοιμαστείς, τώρα πρέπει να μεταδώσεις στο κόσμο όλο αυτό που σε εκφράζει και σε αντιπροσωπεύει».

entertainment.in.gr