Ο Θ.Αναστόπουλος μιλά στο in.gr για το τελευταίο αθώο σύνορο της Ευρώπης

Αγγελική Στελλάκη

Το τελευταίο αθώο σύνορο σε μια Ευρώπη που υψώνει φράχτες. Αυτό είναι το θέμα του ντοκιμαντέρ των Θάνου Αναστόπουλου (σκηνοθέτη του «Η Κόρη») και του Ντάβιντε Ντελ Ντέγκαν, ντοκιμαντέρ που ταξίδεψε μέχρι το Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών.

«Η τελευταία παραλία» μιλά για μία λαϊκή παραλία στην Τεργέστη, όπου ένας τοίχος χωρίζει τους άνδρες από τις γυναίκες.

Το in.gr μίλησε με τον Θάνο Αναστόπουλο για σύνορα, τείχη και την Ευρώπη του σήμερα.

» Η παραλία της ταινίας είναι μία λαϊκή παραλία. Όταν πήγα για πρώτη φορά μού έκανε εντύπωση. Έχω μεγαλώσει στις παραλίες της Αττικής, ο πατέρας μου ήταν χειμερινός κολυμβητής και πηγαίναμε μαζί στην παραλία του Αλίμου, στο Καλαμάκι, όπου τα Σαββατοκύριακα συναντούσε τους φίλους του και έπαιζαν ρακέτες. Έτσι, σκεφτόμουν τη δική μου παιδική ηλικία, αλλά μου έκανε εντύπωση και αυτός ο τοίχος που χωρίζει την παραλία στα δύο. Η Τεργέστη είναι μια πόλη συνοριακή και υπήρξε πάντα όριο κόσμων. Με έκανε να σκέφτομαι για τα σύνορα, για τις ταυτότητες, για τα φύλα, για το σώμα. Το ντοκιμαντέρ ήταν μια ευκαιρία να γνωρίσω και τους ανθρώπους αυτής της πόλης.

» Ξεκινήσαμε την ταινία το φθινόπωρο του 2013. Κάναμε πάνω από έναν χρόνο γυρίσματα και ταυτόχρονα το μοντάζ. Όταν ξεκινήσαμε την ταινία είχαμε την αίσθηση ότι κάνουμε μία κωμωδία για τον τελευταίο τοίχο στην Ευρώπη, ένα κατάλοιπο του παρελθόντος. Τελειώνοντας την ταινία συνειδητοποιήσαμε ότι άρχισαν να χτίζονται τοίχοι γύρω μας και μάλιστα κάποιοι πολύ κοντά μας. Το να νιώθεις αυτό το πράγμα να γίνεται ξανά στην ανθρωπότητα, σε γεμίζει με απογοήτευση –και η εκπαίδευση δεν βοηθάει, καθώς αυτά τα πράγματα τα έχουμε μάθει στα σχολεία και παρ’ όλα αυτά φαίνεται να επαναλαμβάνονται. Αυτό που συμβαίνει σε γεμίζει με ανησυχία για την κατάσταση της Ευρώπης. Παρ’ όλο που υπάρχουν αυτά τα τείχη, η ιστορία της Ευρώπης είναι χτισμένη από μεταναστεύσεις. Αυτό που συμβαίνει είναι ένα ακόμα κεφάλαιο στις μεταναστεύσεις των πληθυσμών που έχουν γίνει σε αυτήν την ήπειρο που γερνάει, αλλά ελπίζω ότι θα καταφέρει να ανανεωθεί.

» Μείναμε στην παραλία για έναν ολόκληρο χρόνο και με τον Ντάβιντε αποφασίσαμε ότι δεν θα παίρναμε συνεντεύξεις. Θέλαμε να δείξουμε τον χρόνο που περνάει σε αυτή την παραλία. Είχαμε συμφωνήσει ότι δεν θα ζητούσαμε από κάποιον να πει ή να κάνει κάτι για μας.

» Η Τεργέστη ήταν σημαντικό λιμάνι της Αυστροουγγρικής αυτοκρατορίας. Είναι χτισμένη με τη βιεννέζικη αρχιτεκτονική, όχι την ιταλική. Όταν κατέρρευσε η Αυστροουγγρική αυτοκρατορία μετά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, η Τεργέστη πέρασε στην Ιταλία και στο τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου πρώτοι μπήκαν στην Τεργέστη οι Γιουγκοσλάβοι και μετά ήρθαν τα βρετανικά και αμερικανικά στρατεύματα. Οι συμμαχικές δυνάμεις δεν είχαν αποφασίσει τι θα γίνει με την πόλη. Ήταν μια πόλη που αγαπούσε ο Τίτο, αλλά οι σύμμαχοι δεν ήθελαν να τη δώσουν στη Γιουγκοσλαβία. Μέχρι να αποφασίσουν πέρασαν εννέα χρόνια. Η Τεργέστη από το 1945 μέχρι το 1954 δεν ανήκε πουθενά, ήταν ουδέτερη ζώνη υπό τις συμμαχικές δυνάμεις. Οι άνθρωποι που βλέπουμε στην ταινία είχαν ζήσει παιδική ηλικία σε αυτή την περίοδο, ήταν άνθρωποι που δεν ανήκαν πουθενά. Την ίδια ώρα υπήρχαν άνθρωποι που ζούσαν δίπλα, στην περιοχή της Ίστρια. Αυτή την πήρε η Γιουγκοσλαβία, αναγκάζοντας τους ανθρώπους που ζούσαν εκεί είτε να πάρουν τα υπάρχοντά τους και να περάσουν στην Ιταλία, είτε να ζήσουν υπό κομμουνιστικό καθεστώς. Στο ντοκιμαντέρ, οι άνθρωποι αυτοί λένε τη δική τους ιστορία. Θέλαμε να υπάρχει αυτή η αίσθηση της τοιχογραφίας μιας κοινωνίας.

» Ήταν έκπληξη η συμμετοχή μας στο Φεστιβάλ των Καννών. Αποφασίσαμε να τη στείλουμε, αλλά δεν περιμέναμε και πολλά. Ήταν σαν από τη μικρή αυτή γωνιά του κόσμου να ρίχναμε ένα μπουκάλι με ένα μήνυμα. Ήταν πολύ συγκινητικό που το μπουκάλι με το μήνυμα βρήκε αποδέκτη. Παράλληλα, δεν είχαμε το άγχος του διαγωνιστικού, οπότε πήγαμε στις Κάννες και το ευχαριστηθήκαμε. Ήταν καλή και η ανταπόκριση που είχαμε, γιατί στις Κάννες μπορεί να καταστραφεί μια ταινία: είναι μεγάλη η αναμονή, καθώς εκεί πηγαίνουν όλοι οι επαγγελματίες του χώρου. Ευτυχώς όλα πήγαν καλά και η ταινία θα προβληθεί στην Ιταλία, τη Γαλλία, θα βγει στην Αυστρία. Αυτό σημαίνει ότι ακούμπησε τους ανθρώπους. Νομίζω ότι είναι μια λαϊκή ταινία, είναι μια ταινία για όλο τον κόσμο.

» Η επόμενη ταινία μου είναι μια ταινία μυθοπλασίας που θα ήθελα να κάνω στην Ελλάδα και έχει σχέση με αυτό που ζει η Ελλάδα, με το ποιοι μένουν ποιοι φεύγουν. Είναι μία ταινία μυθοπλασίας με αίσθηση ντοκιμαντέρ, όπως αυτή η ταινία είναι ένα ντοκιμαντέρ με αίσθηση μυθοπλασίας».

* Το ντοκιμαντέρ «Η τελευταία παραλία» προβάλλεται από την Πέμπτη στις κινηματογραφικές αίθουσες, σε διανομή One from the Heart.

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ