Αντιμέτωπη με τον προβληματισμό των Βρυξελλών, αλλά και την οργή μεμονωμένων κυβερνήσεων βρίσκεται η ελληνική κυβέρνηση για τις καθυστερήσεις στην υλοποίηση των συμφωνηθέντων στο προσφυγικό. Σύμφωνα με πληροφορίες, ακούγονται προτάσεις ακόμα και για έξοδο της Ελλάδας από τη Συνθήκη Σένγκεν, αν έως τα μέσα Δεκεμβρίου δεν έχει υπάρξει πρόοδος στα συμφωνηθέντα.

Την ίδια ώρα, στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, οι ΗΠΑ επανεξετάζουν τα όσα ισχύουν για τις χώρες που εξαιρούνται από την έκδοση βίζας εισόδου (visa waiver program). Μεταξύ αυτών των χωρών, η Ελλάδα.

Όπως αναφέρουν οι Financial Times, το θέμα της αποβολής της Ελλάδας από την Ζώνη Σένγκεν συζητήθηκε έντονα στις Βρυξέλλες τις τελευταίες ημέρες, κυρίως ως τρόπος πίεσης ώστε η Αθήνα να δεχθεί μεγαλύτερη συνδρομή από την Frontex για τη φύλαξη των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ.

Ορισμένοι αρχηγοί κρατών, πάντως, το δηλώνουν ανοικτά. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα, ο πρωθυπουργός της Σλοβακίας, Ρόμπερτ Φίσκο: «Δεν μπορούμε να ανεχθούμε μια χώρα που έχει εγκαταλείψει τη φύλαξη των εξωτερικών συνόρων. Η Σένγκεν έχει αχρηστευθεί».

Για την ελληνική κυβέρνηση το πρόβλημα είναι πλέον σε δύο μέτωπα. Από τη μία η ροή μεταναστών και προσφύγων σε νησιά όπως η Λέσβος και από την άλλη ο εγκλωβισμός χιλιάδων μεταναστών στα σύνορα με την ΠΓΔΜ. Ως γνωστόν, η κυβέρνηση των Σκοπίων αποφάσισε να υψώσει φράχτη προκειμένου να ελέγξει τις ροές, επιτρέποντας μόνο σε σύρους πρόσφυγες το πέρασμα.

Ο υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής Γιάννης Μουζάλας αναγνώρισε -όπως μετέδωσε το BBC- ότι υπάρχουν ανεπισήμως πιέσεις. «Υπάρχει η λανθασμένη εντύπωση ότι η ροή μπορεί να ελεγθεί καλύτερα εδώ (στην Ελλάδα) από ό,τι εκεί (στην Τουρκία)».

Από την πλευρά του ο επίτροπος αρμόδιος για τη Μετανάστευση, Δημήτρης Αβραμόπουλος, κάλεσε -μέσω της «Καθημερινής»- την ελληνική πλευρά, αλλά και τις υπόλοιπες χώρες να εφαρμόσουν άμεσα τα συμφωνηθέντα. «Η ελληνική κυβέρνηση είναι ενήμερη για την ανάγκη να επιταχυνθούν οι διαδικασίες στη βάση των συμφωνηθέντων χρονοδιαγραμμάτων» είπε χαρακτηριστικά, ενώ σε ερώτηση για το μέχρι πότε πρέπει να γίνει αυτό, απάντησε:

«Μέχρι τη Σύνοδο της 17ης Δεκεμβρίου η κατάσταση πρέπει να έχει βελτιωθεί σημαντικά τόσο στα θαλάσσια και χερσαία σύνορα της χώρας. Eίμαι αισιόδοξος ότι αυτό θα βάλει τέλος στις θεωρίες, είτε περί κατάρρευσης της ζώνης Σένκγεν, είτε περί εξόδου της χώρας από αυτή».

Στην Ελλάδα η Συνθήκη Σένγκεν (ελεύθερης κυκλοφορίας των πολιτών, αλλά και αστυνομικής-δικαστικής συνεργασίας) τέθηκε σε εφαρμογή το 2000.

Το έγγραφο που διέρρευσε

Τη φωτιά στη συζήτηση για την Σένγκεν και την ελεύθερη διακίνηση έχει ρίξει διαρροή κειμένου που αναφέρεται ως προσχέδιο εν όψει του Συμβουλίου των υπουργών Εσωτερικών των «28» και το οποίο εγείρει την επιλογή «προσωρινής αναστολής» των όρων του Σένγκεν εξαιτίας της πίεσης από τις προσφυγικές ροές.

Αφετηρία είναι η κατάσταση στα βόρεια ελληνικά σύνορα, όμως η γενική διατύπωση έχει ευρύτερο ορίζοντα και αφορά την παράταση μέτρων που έχουν ήδη εισαχθεί από χώρες όπως η Γερμανία, η Αυστρία ή η Σουηδία.

Το κείμενο διέρρευσε μέσω της ιστοσελίδας Statewatch και αποδίδεται στην προεδρία της ΕΕ. Έχει ημερομηνία 1η Δεκεμβρίου και φέρεται να έχει συνταχθεί εν όψει του Συμβούλιο των υπουργών Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων των «28» στο τέλος της εβδομάδας -είναι το κείμενο στο οποίο βασίζονταν, μεταξύ άλλων, και οι Financial Times.

Σημειώνοντας στην αρχή τη πίεση που προκαλούν οι μεταναστευτικές ροές, το κείμενο τονίζει, μεταξύ των διάφορων σημείων, την ανάγκη «ανάπτυξης χωρίς καθυστέρηση δύναμης της Frontex στα βόρεια σύνορα της Ελλάδας για να αντιμετωπιστούν οι σημαντικές δυσκολίες με τις γειτονικές χώρες».

Παρακάτω, το κείμενο φτάνει στο επίμαχο θέμα και εγείρει το ενδεχόμενο, μέσω του Άρθρου 26 της Σένγκεν, επανεισαγωγής συνοριακών ελέγχων για μέχρι δύο χρόνια. Το κείμενο τονίζει ότι αρκετές χώρες έχουν ήδη επανεισάγει προσωρινά συνοριακούς ελέγχους, που δεν μπορούν όμως να υπερβούν τους έξι μήνες.

«Παράτασή τους θα χρειαζόταν από την πλευρά του Συμβουλίου υιοθέτηση σύστασης, μετά από πρόταση της Κομισιόν, σε συμφωνία με το άρθρο 26» αναφέρεται, σύσταση που μπορεί να γίνει ώστε να αντιπμετωπιστούν «συνεχιζόμενες σοβαρές ελλείψεις στα εξωτερικά σύνορα».

Σε αυτήν την περίπτωση, αναφέρεται, οι εσωτερικοί έλεγχοι μπορούν να επανέλθουν για περίοδο δύο ετών. «Σε αυτή τη βάση, η προεδρία προτείνει στο Συμβούλιο να καλέσει την Κομισιόν αν εξετάσει πρόταση βάσει του άρθρου 26 για επανειγωγή ελέγχων από ένα ή περισσότερα κράτη μέλη» με παράλληλη «διασφάλιση κάθε δυνατού μέτρου για να την ενίσχυση της ομαλής λειτουργίας της Σένγκεν, και ειδικά ενισχύοντας τον έλεγχο των εξωρικών συνόρων».

Οι Financial Times αναφέρουν πως καθώς η Ελλάδα δεν έχει χερσαία σύνορα με τις υπόλοιπες χώρες του Σένγκεν, και άρα αναστολή της δεν θα επηρέαζε ουσιαστικά τις προσφυγικές ροές, «οι απειλές φαίνεται να στοχεύουν κυρίως στο να πιέσουν τον έλληνα πρωθυπουργό να αποδεχθεί πλήρως την στήριξη της ΕΕ για να αντιμετωπίση την προσφυγική κρίση».

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ